Femke Riel staat aan het begin van haar behandeltraject voor borstkanker, wanneer ze Hester lachend de wachtkamer binnen ziet lopen. Aan haar oncoloog Annemiek Doeksen (links op de foto) vertelt Femke (rechts op de foto) dat ze onder de indruk is van Hester.
De oncoloog stelt de twee aan elkaar voor en ze raken niet uitgepraat.
Hester (54) kreeg bijna zeven jaar geleden de diagnose borstkanker. “Ik moest een behandeling ondergaan die bestond uit chemotherapie, een operatie en bestraling”, vertelt ze aan LINDA. “Dat is best heel intensief, maar ik had een goede prognose en ik heb die periode eigenlijk goed doorstaan. Er zijn tegenwoordig heel goede medicijnen tegen bijvoorbeeld misselijkheid die mij hebben geholpen.”
Ze blikt terug op de dag dat ze Femke (46) ontmoette. “Op het einde van de fase van chemotherapie zat ik in de wachtkamer voor controle in het St. Antonius Ziekenhuis, toen ik door onze arts Annemiek Doeksen naar binnen werd geroepen. Ze zei: ‘Ik heb een patiënt in mijn spreekkamer en zij staat aan het begin van het de behandeling die jij net hebt gehad. Ze ziet er erg tegenop, want ze weet niet wat er gaat komen’. Of ik haar een hart onder de riem kon steken.”
Dat gevoel was voor Hester herkenbaar. “Maar ik zat toen in de fase dat ik terug kon kijken en met een opgelucht gevoel kon concluderen dat het goed was gegaan.” Ze twijfelt dan ook geen moment om met Femke in gesprek te gaan. “Ik kon haar vanuit mijn ervaring geruststellen. Dat ik bijvoorbeeld niet misselijk ben geweest.”
Floor over belang van vriendschap tijdens kanker: 'Ze hield me vast toen ik het niet zag zitten'
Femke herinnert zich het moment in de wachtkamer nog goed. “Wachtkamers hebben überhaupt iets ellendigs. Juist in dat chaosmoment zag ik Hester binnenkomen, die straalde. Hester en haar man moesten lachen om een grap. Ik hoopte dat ik in staat zou zijn om net zo rechtop door die fase heen te komen als Hester. Je kent de verhalen van de misselijkheid, je weet dat je kaal gaat worden en dat het mogelijk is dat je eraan komt te overlijden. Het was heel fijn om te zien dat er ook een ander perspectief is.”
Ze hebben een uur met elkaar gesproken en vanaf dat moment hebben Femke en Hester contact gehouden. “We hebben veel met elkaar geappt, gebeld en koffie gedronken. Het ging over praktische zaken, zoals: ‘Ik heb nu die kuur gehad, kan ik dan in de zon gaan zitten? Ik heb niet zo’n zin in eten, wat vond jij lekker in die periode?’ Naar buiten gaan hielp mij enorm, wat ik heb doorgegeven aan Femke. Voor haar gold hetzelfde.”
Beide vrouwen benadrukken dat het heel fijn was dat het contact laagdrempelig was. Femke: “Appcontact vond ik heel fijn. Ik appte voor vragen waarvoor je niet naar het ziekenhuis belde. Soms had Hester op voorhand de vragen al beantwoord. Zo appte ze een keer: ‘Als je morgen wakker wordt, dan heb je enorm rode appelwangen.’ Ze deed er een emoticon bij van een rode appel. Dat haalde al zó’n spanning ervan af. Als ik dat niet had geweten, had ik misschien wel paniek gehad.”
Op de momenten van onzekerheid hebben Femke en Hester het meest aan elkaar gehad. “Ook het delen van angsten kon op een laagdrempelige manier. Dat vond ik het állerfijnste van het hebben van iemand die snapte waar je het precies over had. Je ontziet je familie en vrienden van de rouwangsten. Dat zijn enorm belangrijke momenten geweest om te kunnen bespreken”, zegt Femke. Hester voegt toe: “Het werkte ook andersom. Ik kon altijd aan Femke vragen wat zij zou doen: wel of niet de verpleegkundige bellen met een vraag? Het is fijn om dat aan een medepatiënt te vragen.”
Bianca (53) is zeven jaar hoofd- en halskankerpatiënt: ‘Alsof er een kruis op mijn voorhoofd was geplakt’
Voor Femke is het ook waardevol geweest te weten dat je als patiënt de ruimte hebt om aan te geven wat je fijn vindt. Hester vertelt: “Ik vertelde Femke dat ik bij de verpleging had aangegeven dat ik mijn kuur het liefst aan het einde van de middag wilde, omdat ik slaperig werd van het medicijn. Na afloop van de kuur kon ik dan meteen naar bed.”
Dit was voor Femke een besefmoment. “Het leerde mij dat je je eigen regie kan hebben. Ik had een hekel aan de geur van kippensoep die rond lunchtijd in het ziekenhuis hing, dus ik wilde liever in de ochtend komen voor chemo. Door Hester dúrfde ik dit te vragen en het goed voor mezelf te regelen.”
Toen Femkes behandeltraject erop zat, voelde ze de behoefte haar ervaring te delen en iemand anders tot steun te zijn. Ze werd gekoppeld aan Maaike en later aan nog twee vrouwen. “Voor mij was het ook een stuk verwerking. Juist omdat je in dezelfde situatie zit maakt dat het normaliseren van het gesprek wat makkelijker.”
Hester sluit zich hierbij aan. Ook zij is nog aan twee vrouwen gekoppeld. “Het was een vorm van terugkijken en verwerken. Ik heb nog twee keer wat intensiever iemand begeleid en daarna ben ik gestopt, omdat het verschil groter werd in behandelingen. Toen waren er ook weer nieuwe buddy’s en geef je het door aan een ander, dus dat gaat natuurlijk.”
Laura kreeg borstkanker en liet euthanasieverklaring opstellen: 'Ik wil nooit meer zo ziek zijn'
Femke had de drang om haar ervaring aan meer mensen te vertellen, omdat het haar zoveel gebracht had. “Toen heb ik op een verwendag voor vrouwen met borstkanker in het St. Antonius Ziekenhuis mijn ervaring gedeeld, en merkten we dat er veel vraag naar was. In een jaar tijd hadden we 150 aanmeldingen. Het buddysysteem ging steeds meer groeien. Annemiek heeft een fantastische rol gehad. Zij ziet niet de tumor, maar zij ziet de mens. De goede match tussen Hester en mij is het begin geweest van Buddyhuis.”
Samen met Annemiek zet Femke Stichting Buddyhuis op. Inmiddels zijn er zo’n duizend patiënten die gebruik hebben gemaakt van de tools en activiteiten van de stichting. Iets waar Hester veel bewondering voor heeft. “Ik vind het heel bijzonder en knap hoe Femke en Annemiek, samen met collega’s, verder vorm hebben gegeven aan Buddyhuis en dat het nu beschikbaar is voor steeds meer patiënten.”
Van een fysieke ontmoetingsplek in het St. Antonius ziekenhuis tot wandelgroepen: de stichting biedt enorm veel aan. Zo ook de BuddyBeer, vertelt Femke: “We betrekken kinderen bij het ziekteproces van een ouder. We hebben video’s gemaakt met artsen in het ziekenhuis en de BuddyBeer wordt rondgeleid door het ziekenhuis. Zo brengen we het ziekenhuis iets dichter bij het kind. De beer krijgen zij, als steun.”
In veel ziekenhuizen is er vraag naar een buddysysteem, ook voor mensen met andere ziektes of situaties. Ouders van kinderen met een aangeboren darmaandoening, bijvoorbeeld. “Dat project in samenwerking met het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ) staat nog in de kinderschoenen, maar Annemiek hoort van veel chirurgen dat onder die ouders veel behoefte is aan het buddysysteem”, licht Femke toe.
Een mooie bijkomstigheid van de buddy’s: zorgverleners hebben er ook veel aan. “Annemiek vertelt dat ze een heel duidelijke stem van de patiënt krijgt door de buddy’s. Dat haalt soms een blinde vlek weg. Buddy’s verlenen elkaar ook zorg.”
Maartje (45) had borstkanker: 'Dat aan mijn kinderen vertellen was erger dan de diagnose zelf'
Ambassadeurs van de stichting zijn van groot belang, vertelt Femke. “Het gaat eerst om het maken van een goede match en dan ervaren ze zelf wat het brengt. Dan ziet de omgeving van de mensen het en zo creëer je ambassadeurs. We geloven dat je eerst overal een hart moet creëren en dat we zo op een gezonde manier kunnen opschalen en dit elders brengen.”
Genoeg ambassadeurs kan de drempel verlagen de behoefte uit te spreken om gekoppeld te worden aan een buddy. “Ik had nooit een buddy gehad als Annemiek dit niet direct had ondernomen. Als ik had moeten reageren op een flyer en een e-mail had moeten schrijven, had ik het nooit gedaan. Het feit dat dit meteen georganiseerd werd, daar in het ziekenhuis, maakte dat ik Hester heb ontmoet.”
Hester: “Het helpt voor andere patiënten als je mensen hoort die al hebben ervaren wat de meerwaarde is. Ik geloof heel erg in de ambassadeurs. Het kan zoveel opleveren. Dat horen, helpt mensen de drempel over.”
De twee vertellen dat het belangrijk is dat patiënten weten dat Buddyhuis onder de paraplu valt van het ziekenhuis. “Als er iets gebeurt, is het lijntje naar de professionele zorg heel kort. Dat is een geruststellend en veilig gevoel voor velen.”
Femke benadrukt tot slot dat een buddy voor iedereen iets anders kan betekenen. “Het hoeft niet zo te zijn dat het een langere vriendschap is. Dat is bij ons wel ontstaan, maar het kan ook voor iemand van grote waarde zijn als het maar één gesprek is. Het gevoel dat je ergens naartoe gaat om iemand voor langere tijd aan je te binden, kan ook als een drempel voelen. Dat hoeft dus helemaal niet, één vraag stellen is ook al genoeg. Het levert zo veel op. Dat gun je iedereen.”
Muriel startte petitie tegen 'pijnlijk' bevolkingsonderzoek borstkanker: 'Waarom gebeurt dit gewoon?'
