Vergeetachtigheid, stemmingsklachten, concentratieproblemen. Allemaal klachten die bij de overgang horen en een flinke impact kunnen hebben op je werk. Daarom geeft Eveline Bakker (60) trainingen over de overgang bij bedrijven.
Naast trainer is Eveline praktijkondersteuner bedrijfsarts bij de arbodienst. “Zo kan ik het van twee kanten bekijken: vanuit de behoeften van de werkgever én die van vrouwen in de overgang.”
“Opvliegers, een veranderende menstruatiecyclus en droge slijmvliezen: dat is altijd waar artsen naar vragen als je vermoedt in de overgang te zitten”, weet Eveline. “Daardoor zijn het vooral de cognitieve klachten die vaak onderbelicht blijven – terwijl die juist zo veel invloed kunnen hebben op je werk.”
Vrouwen in de overgang kunnen bijvoorbeeld last krijgen van concentratieproblemen en geheugenverlies. Ook stemmingswisselingen en angst en paniek komen regelmatig voor. “En dat kan weer voor veel onzekerheid zorgen. Met grote gevolgen, bijvoorbeeld voor vrouwen in leidinggevende functies die ineens moeite krijgen met leidinggeven.”
Je brein verandert tijdens de overgang (en wat dat betekent)
Het gebrek aan weinig betrouwbare informatie doet Eveline zo’n tien jaar geleden besluiten om Vuurvrouw te starten, een belangenorganisatie voor vrouwen in de overgang. Voor betere zorg voor vrouwen en meer bekendheid over de menopauze. Als de organisatie is uitgegroeid tot een enorm netwerk van vrouwen die ervaringen en tips met elkaar uitwisselen, vraagt het Ministerie van Binnenlandse Zaken hen in 2019 om een programma te ontwikkelen over het thema ‘gezond werken tijdens de overgang’: Vuurvrouw Werkt.
Dat programma is beschikbaar voor alle organisaties in Nederland. De bedrijven aan wie Eveline trainingen geeft, zijn net zo divers: van gemeenten en ministeries tot veiligheidsregio’s en rechtbanken, maar ook commerciële bedrijven als BNP Paribas Fortis. Ze heeft veel plezier in de trainingen, zegt ze lachend: “Als het over de overgang gaat, is het bij mij: een dubbeltje erin, een kwartje eruit.”
En vrouwen nemen die informatie maar al te graag in zich op, merkt Eveline. Zij ziet een enorme informatiebehoefte bij de vrouwen aan wie ze trainingen geeft. “Enerzijds bij vrouwen van begin veertig, die soms al overgangsklachten ervaren maar dat nog niet met de menopauze associëren. We stimuleren werkgevers altijd om álle vrouwen toe te laten tot de trainingen. Niet alleen vijftigplussers, juist ook de mensen die aan de vooravond van de hormonale transitie staan. Anderzijds zijn er natuurlijk de vrouwen die wel weten dat ze in de menopauze zitten. Zij zijn vooral op zoek naar herkenning. Of een specifieke klacht die ze hebben ‘er ook bij hoort’, bijvoorbeeld.”
Ook bij bedrijven groeit de behoefte aan informatie. Niet gek ook, vindt Eveline: “We hebben een omgekeerde bevolkingspiramide. Vrouwen in de overgangsleeftijd zijn daarom heel belangrijk voor de economie. Er is veel baat bij om hen gezond aan het werk te houden. En dus is er ook meer animo voor trainingen hierover.”
Mentale klachten door de overgang vaak niet herkend: 'Ik heb daar huilend gezeten en gesmeekt om medicatie'
Tijdens een twee uur durende workshop geven Eveline en haar collega’s niet alleen voorlichting, maar ook praktische tips. Voor leidinggevenden en HR-professionals houdt dat bijvoorbeeld in dat ze handvatten krijgen om vrouwen in de overgang te ondersteunen. “Soms zijn dat heel concrete dingen, zoals het toewijzen van stilteruimtes, de mogelijkheid om het klimaat in een ruimte te regelen, een wastafel in toiletten of het opnemen van een overgangsconsulent in een persoonlijk budget.”
“Maar we geven ze ook een praatkaart, waarmee ze gemakkelijker het gesprek kunnen aangaan. We voeren discussies en debatten, bijvoorbeeld over het wel of niet aankaarten van klachten in de menopauze. En we verzamelen tips en adviezen van vrouwen in de organisatie om die aan leidinggevenden mee te geven.”
Tijdens een training voor vrouwen geven ze tips en adviezen over goede behandelopties met bijvoorbeeld hormoontherapie en richten ze zich op hoe gezond om te gaan met de overgang. “Dan hebben we het vooral over leefstijlaanpassingen”, legt Eveline uit. “En dan niet alleen anders eten of meer bewegen, maar vooral stress verminderen. Stress is één van de grootste triggers voor overgangsklachten. Zo krijg je echt een vicieuze cirkel, want de klachten kunnen óók weer voor stress zorgen.”
Stress ontstaat vooral doordat vrouwen alle ballen hoog willen houden, terwijl je draagkracht tijdens de overgang kan verminderen. “Alsof je eerst een pizzabord had om taken op kwijt te kunnen, en nu nog maar een ontbijtbord”, vergelijkt Eveline. “Dat betekent dat je wat aan je belasting moet doen. Je moet niet alleen je belastbaarheid vergroten, maar vooral de belasting verlagen. Thuis, maar ook op het werk.”
Eveline (59) had veel klachten van de menopauze: 'Maar het was ook een mooie reis'
