Liesbeth Rasker (35) runt een Instagram-café waar elke maandag duizenden vrouwen (en een handvol mannen) elkaar advies geven. Speciaal voor LINDA. licht de kroegbaas een gespreksonderwerp toe.
In aflevering 43: ‘Ik ben enig kind en ben steeds meer tijd kwijt aan de (mantel-)zorg voor mijn lieve oude ouders, die wel nog zelfstandig wonen. Hoe gaan anderen hiermee om?’
Mijn vader is naar eigen zeggen nog altijd ‘een jonge god’, maar feit blijft dat hij wel degelijk al 78 is. Van geest nog hartstikke kwiek, maar van lijf toch wel een beetje minder. Hij woont in een appartement met een lift en dat is natuurlijk een geschenk, en zowel hij als mijn zus en ik hopen dat hij daar nog heel lang, liefst voor altijd, zelfstandig kan blijven wonen. Maar goed, ook in dat geval zal er meer zorg te verdelen zijn. En eigenlijk staan we daar nu nog niet zo bij stil.
In 2019 gaf 1 op de 3 Nederlanders van 16 jaar en ouder mantelzorg. Dit zijn ongeveer 5 miljoen (!) mensen. Je spreekt van mantelzorg als het gaat om zorg in een periode van minimaal 3 maanden, of als het gaat om minimaal acht uur zorg per week. Zo’n 830.000 mantelzorgers geven zowel langdurig (dus langer dan die 3 maanden) als intensief (meer dan 8 uur per week) zorg. Iets meer dan 9% geeft aan zich ‘zwaar belast’ te voelen, en 1 op de 4 werknemers combineert betaald werk met mantelzorg.
Flinke getallen, dus. Ik heb nooit gemantelzorgd, maar heb wel iemand die me zeer dierbaar is mogen helpen verzorgen in de laatste drie weken van haar leven. Die drie weken waren heel intiem en heel waardevol. Ik vond het een eer dat voor haar te mogen doen, maar het was ook loodzwaar. Ik zou niet weten hoe ik dat langdurig zou moeten doen. Nog los van het praktische verhaal qua te weinig uren in de dag hebben, is het ook, vooral, mentaal totaal uitputtend. Bij intense zorg komt vaak vast ook intens verdriet, verdriet om wat er niet meer is, om iemands lijden, om de uitzichtloosheid. Ik geef het je te doen. Gezien die enorme percentages mantelzorgers in Nederland zitten die ook in onze Kroeg. Jullie zijn geweldenaren, dat staan buiten kijf. Dit zijn jullie adviezen.
‘Schakel een mantelzorgmakelaar in! Deze helpt je in het overzicht krijgen van wie je waar voor moet hebben, en kan helpen met aanvragen van sommige zaken. Afhankelijk van je zorgverzekering kun je zelfs “vervangende mantelzorg” vergoed krijgen; dit zijn dames of heren die kunnen helpen met eten maken, spelletjes spelen, het huishouden, of zorg of simpelweg een uurtje kletsen per dag. Maar laat een mantelzorg makelaar je helpen. Met die van mij heb ik een goede klik en denkt veel mee!’
‘Mijn zus en ik hebben mijn moeder toch langzaam geïntroduceerd aan een zorgwoning. Daar kun je in stukjes zorg inkopen mocht dat nodig zijn. Want het is best zwaar om alles in je eentje op te vangen. Zij woonde 3 hoog zonder lift en we zeiden tegen haar: ‘Je kunt nu nog kiezen waar je wilt gaan wonen, maar als er iets gebeurt dan moet je het doen met waar er op dat moment plek is. Je kunt samen alvast naar woningen kijken en inschrijven en ze erbij betrekken. Al met al waren we een jaar verder voordat ze verhuisd was en 3 maanden later kreeg ze een beroerte. Niks te vroeg dus.’
‘I feel you! Ik weet letterlijk niet beter dan dat ik voor mijn ouders zorg. Eerst voor mijn vader (mijn moeder moest wel werken voor ons eten) en nu voor mijn moeder. Ik doe het met heel veel liefde, maar mijn eigen leven ontwikkelt niet door. Het voelt soms heel eenzaam. Nog niet zo lang geleden zei iemand tegen mij dat ik mijn eigen leven niet mag vergeten. Want wat heb ik dan, als zij er niet meer is? Dat heeft mij aan het denken gezet… Hoe veel we ook van ze houden, wij hebben nog een heel leven voor de boeg. Wees net zo lief voor jezelf als voor je voor je ouders bent.’
‘Als haar ouders zorg nodig hebben, kunnen ze misschien ook pgb krijgen. Daar zouden ze haar van kunnen betalen voor haar zorg en kan ze wellicht met haar werkgever overleggen dat ze minder gaat werken. Dan gaat het van haar werktijd af en minder van haar privé-tijd.’
‘Dit is heel ingewikkeld, omdat je als kind in een verzorgende rol voor je ouder(s) wordt ‘gezet’. Vanuit veel liefde willen zorgen, maar ook hierin een weg vinden voor jezelf. Ik ken twee mensen die hier beide aandacht aan besteden, ik zal hun namen niet delen maar wel waar zij een rol in spelen. Dit zijn: Strategische alliantie Jonge mantelzorgers en Project Zie je mij? van Stichting, Magneet.’
‘Mijn advies is, hoe zwaar ook, om echt jezelf niet uit het oog te verliezen. Mijn vader, waar ik jaren voor zorgde, overleed vorig jaar en ik had gewild dat ik ook nog meer had genoten van de tijd samen, in plaats van alleen nog maar “de verzorgende rol” te pakken. Vraag om hulp, buren, ooms, tantes, er zijn ook veel thuishulp instanties. Het is zoveel om in je eentje te dragen (ik heb wel zussen, maar die hadden geen contact met mijn vader).’
‘En iedereen zegt dan ‘je mag blij zijn dat ze er nog zijn’ en dat IS natuurlijk ook zo, maar dat neemt niet weg dat je mag balen van de situatie! En o ja, spreek ook uit op je werk dat je hiermee moet dealen. Je kan er verlof voor krijgen! Sterkte.’
Liesbeth Rasker over Kroegpraat en backpacken: 'Kan me inmiddels niet goor genoeg zijn'
