Elvira en Patricia verloren beiden hun partner en bleven met kleine kinderen achter. Ze stuitten na het overlijden op onbegrip bij de werkgever en op school. Daarom hopen ze dat er meer begrip komt voor rouw: ‘We dragen het altijd met ons mee totdat we zelf gaan.’
Elvira Ampt (37, rechts op de foto) en Patricia van Noije (44) gingen over tot actie en delen aan LINDA. hun verhaal.
Zeven jaar geleden verloor Patricia haar man Maikel (41) aan huidkanker. Hij was elf jaar lang ziek en uiteindelijk overleed hij op Vaderdag in 2016. Maikel liet twee kinderen, Matz en Jimmy, van zes en acht jaar achter. Zijn dood was een flinke klap, waardoor de grond onder haar voeten vandaan zakte, vertelt Patricia.
De partner van Elvira, Magali, werd ruim twee jaar geleden ziek. Uiteindelijk overleed ze vier maanden na de diagnose aan de gevolgen van uitgezaaide borstkanker, drie maanden nadat Elvira was bevallen van hun dochter. “Dat was zo onrealistisch. Je bedenkt van tevoren niet dat je als alleenstaande eindigt, als je ergens samen aan begint.”
Terwijl Elvira nog in haar zwangerschapsverlof zit en dus niet meteen terug hoeft naar haar werk, kan ze niet onder de dekens kruipen en zich verstoppen; hun dochter heeft haar zorg nodig. “Ik stond in de overlevingsstand. Ik moest wel uit bed komen, want er lag een baby naast me die moest eten. Het heeft me geholpen om door te gaan en om een ritme aan te houden. Maar het was ook zwaar om helemaal alleen verantwoordelijk te zijn voor je eerste kind. Sociaal gezien deed ik echt bijna niets. Ik had het al druk genoeg met mijn kind naast al mijn verdriet.”
Patricia’s man overleed net voor de zomervakantie. Daarom besloot ze de zes weken schoolvakantie vrij te nemen om deze samen met haar kinderen door te brengen. Maar, bij terugkeer op haar werk was er geen begrip voor haar situatie. “Niemand vroeg hoe het ging,” vertelt ze. Omdat haar man zzp’er was, kwam ze enkel in aanmerking voor een Anw-uitkering (een uitkering via de Algemene nabestaanden wet). Patricia belandde in de ziektewet en toen haar contract afliep, hield haar werk op, terwijl ze op dat moment al de eindjes aan elkaar moest knopen. Een paar maanden later vond ze een nieuwe baan, maar op het gebied van rouw en verlies mist ze nog steeds empathie.
Elvira kreeg wel veel begrip van haar werk, maar ze had vooral last van schuldgevoel. “De eerste paar maanden kostte het me soms een dag om een e-mail te schrijven. Ik had gewoon geen kracht om na te denken. Gelukkig kreeg ik wel begrip van mijn werkgever en ze waren ook flexibel wat betreft de hoeveelheid werk. Maar naast het rouwproces, moest ik ook omgaan met het feit dat ik niet meer mijn oude zelf was. Ik kon vroeger veel aan, maar dat ging nu even niet meer.”
Elvira en Patricia merken beiden dat rouw voor veel mensen een moeilijk onderwerp is, vaak omgeven door taboes. Om dit taboe te doorbreken, streven ze ernaar om het zoveel mogelijk bespreekbaar te maken. Ze zijn gestart met een opleiding tot rouwcoach, hebben inmiddels samen een podcast op Spotify, With Widows, en hebben een community voor weduwen en betrokkenen opgezet. Elvira deelt: “Wat opvalt, is dat het vrij uniek is dat we allebei onze partners hebben verloren terwijl onze kinderen nog erg jong waren. We krijgen veel steun uit onze omgeving, maar niemand begrijpt echt wat het inhoudt.”
Petra verloor haar man en bleef met drie jonge kinderen achter
“Mensen denken dat als ze er naar vragen, dat ze ons aan ons verdriet herinneren. Maar dat doe je niet, want het is er altijd. Terwijl het juist fijn is als mensen luisteren en je je verhaal kwijt kunt.” Patricia is het daarmee eens: “Er komt nooit een punt achter je rouw. Rouwen houdt nooit op. We dragen het altijd met ons mee totdat we zelf gaan.”
Het is ook dankzij professionele hulp dat Elvira leerde om met haar rouw om te gaan, vertelt ze. “Zonder die professionele hulp had ik er niet zo bij gezeten als dat ik er nu bij zit. Voordat ik mijn partner verloor, wist ik ook niet dat je je hele leven blijft rouwen. Nu weet ik: je komt er nooit overheen.”
De werknemersorganisatie CNV adviseert het kabinet om twee weken rouwverlof in de CAO op te nemen. Hoewel dit al een verbetering is ten opzichte van de drie dagen die werknemers momenteel krijgen wanneer ze een partner verliezen, vinden de twee vrouwen dat er meer nodig is. Elvira: “Laat ik het zo zeggen: twee weken is al beter dan drie dagen. Voor sommige mensen is het heel fijn om snel weer aan het werk te gaan, omdat werk niet alleen een financieel vangnet is, maar ook een sociaal en mentaal vangnet. Maar voor anderen kan werken belastend aanvoelen. Rouw is namelijk heel vermoeiend. In het eerste jaar heb ik bijvoorbeeld veel geslapen, omdat ik zo moe was.
In mijn ideale wereld stelt de werkgever aan de werknemer de vraag wat diegene nodig heeft. Wil je meer of minder werken, kortere dagen, lichter of zwaarder werk? Wat heb je nodig? Werkgevers zijn vaak bang dat de werknemer misbruik zal maken van die vrijheid, maar wie gaat er misbruik maken van rouwverlof?”
Patricia moest zich na het overlijden van haar man in allerlei bochten wringen om ervoor te zorgen dat haar kinderen van school werden gehaald, terwijl zij aan het werk was. Ook haar oppas viel in die tijd gedeeltelijk weg. “Het is daarom van belang dat het bespreekbaar wordt gemaakt. Dat er wordt gevraagd: ‘Wat heb je nodig?'”
Ook vanuit de basisschool miste Patricia begrip voor de rouw van haar en haar zoons: “Ik kreeg steevast brieven en mails met: ‘Beste ouders’, maar ik was alleen. Het duurde jaren voordat ze dat hebben aangepast.” Maar ook nu haar zoons op de middelbare school zitten, blijft het moeilijk voor het gezin. “Bij mijn zoon stond in de schoolnotities dat hij het moeilijk vond om erover te praten, terwijl dat helemaal niet het geval was. Juist het tegenovergestelde. Het zou fijn zijn als kinderen die rouwen een gedenkplek krijgen of dat het in een kringgesprek wordt besproken.”
Met hun verhaal hopen de vrouwen dat de maatschappij meer begrip krijgt voor rouw. “Er zit geen deadline op rouw. Het zou mooi zijn als we met ons verhaal het gesprek op gang kunnen brengen. Dit taboe moet stoppen, want de dood is nu eenmaal onlosmakelijk verbonden met het leven.”
Marrit pleit voor rouwverlof en steeds meer partijen doen dat ook: 'Absurd dat het er nog niet is'
