‘Engel’ volgens Oprah

Claudepierres verhaal is indrukwekkend. In de jaren tachtig ‘redde’ zij twee van haar dochters van anorexia. Begin jaren negentig richtte ze haar eigen kliniek in Canada op. In datzelfde decennium verwierf zij internationaal bekendheid, onder meer door haar boek De geheime taal van eetstoornissen. En door Oprah Winfrey. Die noemde Claudepierre namelijk “de reddende engel voor anorexiapatiënten” in haar show, waarin zij meermaals verscheen.

Van Canada naar Portugal

Helemaal aan het begin van deze eeuw kwam de Canadese minder positief in het nieuws, toen haar kliniek in haar thuisland zijn deuren moest sluiten. Enkele media schreven destijds dat er binnen een jaar twee patiënten waren komen te overlijden. Volgens Claudepierre is er nooit iemand tijdens haar behandeling overleden; hooguit patiënten die voortijdig uit de kliniek vertrokken, toen zij nog niet genezen waren. De kliniek die Claudepierre (71) hierna runde in Portugal, waar zij ook Nederlandse patiënten ontving, is in 2016 gesloten door gebrek aan financiële middelen, die particulier verkregen moeten worden. Wij belden met haar.

Geduldig

“Mijn oudste dochter Kirsten was vijftien toen zij worstelde met een eetstoornis”, vertelt Claudepierre. “Toen zij drie maanden gezond was, volgde haar jongere zusje Nicole. Zij was nog geen dertien toen ze anorexia kreeg.” Claudepierre raadpleegde diverse artsen en psychiaters voor hulp, maar van velen van hen kreeg ze te horen dat Kirsten niet meer te redden was; en later, bij Nicole, hetzelfde verhaal. Zelf geloofde zij dat niet: “‘Ze hóeven niet dood te gaan’, dacht ik. Ze besloot beide meiden intensief te begeleiden; ze zorgde ervoor dat ze ze geen moment uit het oog verloor, zodat ze niet terug konden vallen. Met grenzeloos geduld wist zij ervoor te zorgen dat haar dochters weer op een gezond gewicht kwamen.

Claudepierre bij Oprah:

‘Ze hebben het zelf gedaan’

Maar, zo zegt ze zelf: “Ik heb mijn dochters niet genezen. Ik denk dat ik een warme en liefdevolle omgeving voor hen heb weten te scheppen waardoor ze zélf beter konden worden.” Dat sluit aan bij Claudepierres theorie: als je je aan een eetstoornis lijdende kind genoeg liefde en positiviteit geeft, zonder te hoge verwachtingen op henzelf te leggen, komen ze weer tot leven.

Controverse

Verrassend is het niet dat die gedachte, zeker in de medische wereld, omstreden is. Wetenschappers op het gebied van eetstoornissen hebben Claudepierre er met enige regelmaat van beschuldigd dat zij niet over voldoende medische kennis beschikt; zij is namelijk geen afgestudeerd arts of psycholoog. Deze column, die eind jaren negentig verscheen in de Canadese krant The Vancouver Sun, bespreekt de opvattingen van zowel het voor- en tegenkamp van Claudepierres theorieën.

Lees ook
Ruby Rose boos om verspreiding van deze foto: ‘Ik heb geen anorexia’

Tijdelijk afhankelijk

Volgens Claudepierres standpunt wordt een kind met een eetstoornis tijdelijk afhankelijk van zijn of haar ouders of verzorgers. “Je kind heeft die afhankelijkheid even nodig om beter te worden”, stelt ze. “Kinderen zijn heel bang om hun ouders teleur te stellen. Ze willen niet toegeven dat ze een eetstoornis hebben en dat hun ouders moeten toezien hoe zij naar een ziekenhuis moeten.”

Modellen-look? Niet het punt

Iemand met een eetstoornis heeft volgens Claudepierre bovendien een volslagen afwijkende gedachtegang ontwikkeld, die zichzelf steeds verder versterkt. “Ze willen er helemaal niet uitzien als een model; dat is het probleem niet. Ze denken dat ze niet goed genoeg zijn voor de maatschappij. Daarom hebben ze het gevoel dat ze niks goeds verdienen; zelfs niet het eten dat hen in leven houdt.”

Tweejarig patiëntje

Die gedachtes kunnen er al vanaf extreem jonge leeftijd zijn: in haar kliniek in Portugal heeft Claudepierre zelfs kinderen van twee tot vijf jaar oud geholpen. “De jongste was 2,5. Op een gegeven moment vroeg hij me op zijn ouders te letten als hij er niet meer zou zijn.” Behoorlijk heftig, maar het jochie overleefde zijn strijd gelukkig. Zo klopten er meer ouders bij haar aan die er simpelweg níet in slaagden hun kinderen iets te laten eten. “Eén moeder maakte flesjes babyvoeding onder water open. Als haar kindje de dop hoorde ploppen, begon het namelijk te huilen.”

Lees ook
Steeds meer jongens kampen met eetstoornissen (maar het wordt vaak pas laat ontdekt)

‘Geen weg terug’

De meeste ouders komen er natuurlijk pas veel later achter als hun kind een eetstoornis heeft. “Vaak valt het rauw op hun dak”, zegt Claudepierre. Vaak wijken de gedachtes van een patiënt tegen die tijd al zodanig af, dat het lijkt alsof er geen weg terug is. “Ze zijn dan zelf zodanig meegegaan in hun gedachtes, dat het nog maar op een bepaald percentage van zijn normale kunnen fungeert. Dat is wanneer ze het vaak niet meer zien zitten; wanneer ze alleen nog maar dood willen.”

Onbetrouwbare gedachtes

Claudepierre noemt dit “the negative mind“. En dat is precies waar het volgens haar regelmatig misgaat bij artsen en therapeuten; zij zien volgens haar niet in dat het niet meer de persoon zélf is die zegt dat hij of zij uit het leven wil stappen. Om die reden vindt Claudepierre euthanasie of zelfdoding nooit een oplossing voor eetstoornispatiënten. “Er vallen zoveel onnodige doden door anorexia en aanverwante stoornissen”, zegt ze. “Hun hoofd houdt hen voor de gek.”

‘Waar is het misgegaan?’

Om die reden is zij op 71-jarige leeftijd nog niet met pensioen: ze wil blijven doorgaan totdat er een significante verandering optreedt, stelt ze. Claudepierre vertelt, over haar eigen dochter al die jaren terug: “Als je kinderen krijgt, hou je er geen rekening mee dat je die ooit op zou moeten geven. Maar in zó’n situatie besef je ineens: ze kunnen sterven, en dat zou zelfs snel kunnen zijn.” Of Claudepierre zichzelf de schuld gaf van haar dochters ziekte? “Dat niet, maar ik ging wel bij mezelf te rade: waar is het misgegaan? Wat heb ik gedaan dat mijn kinderen dit pad in sloegen?”

Lees ook
Linda (48): ‘Ik moet toekijken hoe m’n dochter sterft aan een eetstoornis’

Beter voorkomen dan genezen

Claudepierre wil alvast een tipje van de sluier oplichten van wat zij op de seminar in onze hoofdstad zal vertellen. “Ik ga ouders leren waar ze op moet letten en wat ze moeten doen als zij signalen opvangen bij hun kinderen. Hoe ga je bijvoorbeeld om met zo’n negatief gedachtepatroon?” Belangrijk daarbij volgens haar: “Wees niet té beschermend. Een patiënt moet het idee hebben dat zijn verzorgers sterk zijn.” Maar het voornaamste is volgens Claudepierre dat ouders moeten proberen te voorkomen dat het tot een levensbedreigende situatie komt. “Uiteindelijk is het mijn doel dat iedereen weet wat ze kunnen doen om een eetstoornis in de kiem te smoren.”