Dokter Ayla Emmink (32) werkt voor Artsen zonder Grenzen en vaart dagelijks mee met een reddingsboot op de Middellandse Zee. Ze komt in aanraking met honderden vluchtelingen die ze samen met een team van de verdrinkingsdood redt.
Ayla: “We moeten het lijden van mensen niet als normaal gaan zien.”
Al voordat Ayla geneeskunde studeert weet ze dat ze humanitair werk wil gaan doen. “Het middel daar toe was mijn studie. Ik realiseerde me al vroeg dat ik bevoorrecht ben en daarmee andere mensen kan helpen.” Na haar studie werkt ze een tijd op de Griekse eilanden waar ze vluchtelingen helpt. Als ze wordt gevraagd te helpen op zee, maakt dat diepe indruk. “Zo indrukwekkend. Het bracht verschrikkingen met zich mee, maar tegelijkertijd motiveerde die ervaring mij om dit werk te doen.”
Sinds 2019 werkt Ayla voor Artsen zonder Grenzen en vaart ze regelmatig mee op het schip Geo Barents tussen Noord-Afrika en Europa. Het team aan boord, bestaande uit een reddingsteam, artsen, psychologen en professionele zeevaarders, helpt migranten en vluchtelingen die tijdens hun oversteek in nood zijn.
Ayla: “De omstandigheden waarin we vluchtelingen aantreffen zijn heel uiteenlopend. De angst begint eigenlijk al zodra we een melding krijgen dat een boot in nood is. Dan volgen de vragen of we de boot kunnen vinden en of we er op tijd kunnen zijn. Als het bijvoorbeeld om een zinkende boot gaat, is zo’n redding meteen een kwestie van leven en dood. Gelukkig is de nood niet altijd zo hoog.
De verhalen van mensen zijn vrijwel altijd heftig”, gaat Ayla verder. “Aan boord ben ik niet alleen arts, maar help ik ook bij het schoonmaken van de toiletten, ik deel voedsel uit of beantwoord vragen van mensen die een familielid zijn kwijtgeraakt.”
Tientallen omgekomen migranten gevonden aan Italiaanse kust
“Soms weet je al zonder dat je de taal deelt wat iemand heeft meegemaakt. Als arts word je geconfronteerd met fysieke sporen, de littekens, waarin soms patronen met andere vluchtelingen te herkennen zijn. Een verleden waarin je leert onder welke omstandigheden mensen hun land zijn ontvlucht, verhalen over detentie en martelingen die mensen moesten ondergaan.”
Foto’s van de situatie aan boord gemaakt door fotograaf Mahka Eslami. Tekst loopt door onder de foto’s.
Er zitten soms ook vluchtelingen uit Libië bij. “Een vrouw in het bijzonder is mij altijd bijgebleven. Ik ontmoette haar tijdens de eerste boottocht en heb nog steeds contact met haar. Zij vluchtte uit Libië en had een verschrikkelijk verhaal. Een gedwongen huwelijk, huiselijk geweld en een heel jong zoontje waarmee ze haar huis ontvluchtte. Daarna werd ze verstoten door haar familie en ook tijdens haar vluchtpoging had ze allerlei vormen van geweld doorstaan.
Ik heb haar onder mijn hoede genomen en haar het gevoel gegeven dat ze veilig was. Uiteindelijk is ze in Duitsland terechtgekomen en zo nu en dan krijg ik foto’s van haar en haar zoontje op speciale momenten, zoals zijn verjaardag. Dat raakt me dan heel erg.
Helaas weet ik ook dat het niet voor iedereen zo goed uitpakt. Veel mensen kunnen we redden van de verdrinkingsdood en zij bereiken Europa. Vervolgens belanden ze in een systeem dat niet altijd verwelkomend is. Zij lopen uiteindelijk spaak zonder succes op het vinden van een prettige plek om te wonen, leven, werken of studeren.”
Tijdens een van haar laatste missies waren er twee vrouwelijke fotografen mee. Zij legden de vrouwen vast tijdens hun vlucht naar Europa, waarmee ze wilden laten zien wat vrouwen moeten doorstaan in hun reis naar hier.
Een van de vrouwen die de fotografen vastlegden was hoogzwanger en reisde met twee jonge kinderen. Ayla vertelt: “Ze moest aan boord van onze boot bevallen, maar dat verliep allesbehalve soepel. De vrouw moest veel psychologische barrières voorbij om hulpverlening te accepteren en mentaal te kunnen beginnen met bevallen. Daarvoor was ze net aan de Libische detentie ontvlucht en gered uit zee. Waarschijnlijk zetten stress en het gebrek aan eten en drinken de bevalling in gang. Uiteindelijk zette ze een gezond kind op de wereld, maar daar was wel een intense omslag voor nodig. Zo’n uitzonderlijke situatie.”
Foto van de pasgeborene aan boord van fotograaf Candida Lobes. Tekst loopt door onder de foto.
Dankzij de foto’s van de twee fotografen wordt in beeld gebracht welke strijd vrouwen op de vlucht moeten leveren voor een beter leven. “Overal in de wereld zijn vrouwen die zich in een niet bevoorrechte situatie bevinden en gedwongen zijn om te vluchten.
Een foto van een vrouw die zwanger is of met een jong kind de oversteek probeert te maken onderstreept hoe hoog de nood is. Ook die mensen kennen de risico’s. Ze hebben de verhalen gehoord van mensen die het niet gered hebben of na vier of vijf vluchtpogingen terugkomen en het toch opnieuw proberen. Dit laat goed zien dat de positie van vrouwen vandaag de dag wereldwijd nog steeds ongelijk is. Het is goed om daarbij stil te staan.
We moeten het lijden van mensen niet als normaal gaan zien. Ook al word ik er dagelijks mee geconfronteerd, lijden hoort er nog steeds niet bij. Het is verschrikkelijk daarmee geconfronteerd te worden. Elke keer komt het opnieuw bij mij binnen, ik wil dat ook blijven voelen. Uiteraard kost het me veel energie, maar het is het waard. En op een gekke manier kan ik geen ander beroep bedenken waarbij ik dezelfde voldoening zou voelen als nu. Ondanks het feit dat ik dagelijks word geconfronteerd met mensonterende situaties.”
Foto’s van de reddingsactie en de situatie aan boord.
Emily en Konstantina werken in een vluchtelingenkamp op Lesbos: 'De grootste angst is vergeten worden'
