Deborah woont sinds 2018 in Nederland, nadat ze samen met haar ouders twee keer is gevlucht. Desondanks heeft ze geen verblijfsvergunning en kan ze niet studeren, werken of überhaupt legaal wonen.
Met haar zijn er nog veel meer Nederlandse jongeren zonder verblijfsvergunning die geen enkele mogelijkheid hebben om zichzelf te ontwikkelen.
Op haar vijfde vluchtte Deborah met haar ouders vanuit Nigeria naar Zuid-Afrika. “Mijn ouders zijn beiden christelijk, maar mijn moeders familie is moslim. Haar familie was het totaal niet eens met mijn moeders keuze om haar gezin christelijk op te voeden. Er waren daarom al lange tijd spanningen. Op een avond brak er brand uit in ons huis. De generator waarmee wij stroom opwekten had vlam gevat.
De kamer van mijn oudere broer grensde aan dat apparaat, waardoor mijn broer niet genoeg tijd had om aan het vuur te ontsnappen. Hij is toen overleden. Na onderzoek vertelde de politie mijn ouders in vertrouwen dat de brand was aangestoken door een familielid van mijn moeder. Ze adviseerden ons om te vluchten, omdat een contactverbod niet mogelijk was.”
Daarom bouwden Deborah en haar ouders een nieuw leven op in Zuid-Afrika. “Mijn moeder had haar eigen bakkerij. In Zuid-Afrika hebben ze echter een grote afkeur van buitenlanders. Hoewel dit niet vaak in het nieuws komt, zijn Zuid-Afrikanen ervan overtuigd dat buitenlanders de werkloosheid veroorzaken. Mijn moeders bakkerij is daarom meerdere keren slachtoffer geweest van xenofobische aanvallen.
Op een dag in oktober in 2018 stapten twee mannen en een vrouw haar bakkerij binnen. De vrouw had mijn moeder gestalkt en vertelde dat ze niet snapte dat haar buitenlandse winkel nog niet failliet was. Vervolgens viel een van de mannen mijn moeder aan. Die gebeurtenis gaf voor mijn ouders de doorslag; we waren er niet veilig. Diezelfde avond pakten we onze spullen en de volgende ochtend zijn we op het vliegtuig naar Nederland gestapt.”
Deborahs ouders hebben dus halsoverkop de keuze gemaakt om naar Nederland te gaan. “We waren al eerder op vakantie geweest in Nederland en wilden er graag nog een keer heen. Maar dat het uiteindelijk ons toevluchtsoord zou worden, hadden we nooit verwacht.
Lauren (25) werd verkracht en mishandeld in Oeganda: 'Toen we naar de keuken gingen, wist ik wat hij ging doen'
Als vijftienjarige voelde alles heel onwerkelijk voor mij. Ik had opeens geen vriendinnen meer en ik vond het eng om na te denken over onze asielaanvraag. Waar een normale tiener zich zorgen maakt over jongens en haar huiswerk, maakte ik me zorgen over onze veiligheid. Gelukkig kon ik in Nederland wel naar de middelbare school. In november 2018 begon ik met Nederlandse lessen aan de ISK in Enschede. Na zes maanden had ik niveau B2. Vervolgens heb ik in één jaar mijn havodiploma gehaald en deed ik in 2021 vwo-examen.”
De asielaanvraag van Deborahs ouders is inmiddels afgekeurd. “Toen wij net in Nederland kwamen, heb ik een tijdelijk vluchtelingenpaspoort kunnen aanvragen; de regels waren toen nog minder streng dan nu. Met dit paspoort heb ik me kunnen inschrijven voor de studie International and European Law aan de Haagse Hogeschool. Hier heb ik heel veel geluk mee gehad, want eigenlijk accepteren scholen geen vluchtelingen-ID’s.
Ik ben nu bezig met mijn eerste jaar, maar kan volgend jaar niet verder. Dan is mijn ID verlopen en heb ik geen toegang meer tot onderwijs. Ik kan geen studentenvisum aanvragen, omdat ik al ben afgewezen voor een asielprocedure. Officieel heb ik daardoor ook een verbod binnen Europa van drie jaar. Dit terwijl ik eigenlijk niets fout heb gedaan.”
Niet alleen met haar studie loopt Deborah tegen blokkades aan. “Zonder identiteitsbewijs kun je niets. Mijn ouders en ik hebben bijvoorbeeld ook geen psycholoog kunnen bezoeken voor onze trauma’s, omdat we geen zorgverzekering hebben. Bovendien gaat het op dit moment slecht met mijn moeder. Ze heeft hartproblemen en heeft hier professionele hulp voor nodig, maar ze durft niet naar buiten. Mijn ouders zijn doodsbang dat ze worden opgepakt door de politie. Elke keer dat ik ze zie, wil ik eigenlijk alleen maar huilen.
Tegelijkertijd wil ik er voor mijn ouders zijn, want dankzij hen kan ik het eerste jaar van mijn droomstudie doen. Doordat ik geen verblijfsvergunning heb, kan ik zelf niet aan het werk. Dat is heel frustrerend, want ik weet dat het spaargeld van mijn ouders op een gegeven moment op is. Wonen doe ik bij vriendinnen op de bank. De hele week door ben ik in Den Haag aan het bankhoppen van de ene naar de andere vriendin. Terwijl ik dolgraag zou willen werken en mijn eigen kamer zou willen hebben.”
Toch probeert Deborah overal waar ze kan te werken aan eigen projecten. “Ik heb mijn eigen YouTube-kanaal waar ik wat geld mee verdien en een eigen single op Spotify. Op dit moment ben ik druk bezig met het maken van meer muziek, want ik wil een album uitbrengen. Later wil ik heel graag advocaat worden bij rechtszaken over entertainment. Alles met copyright vind ik interessant. Ook de rechtszaak tussen Amber Heard en Johnny Depp heb ik op de voet gevolgd. Op de plek van die advocaten, daar wil ik later staan.
En als ik daar dan sta, dan houd ik ook meer rekening met de humane kant van een rechtszaak. Toen ik met mijn ouders in hoger beroep ging over onze asielaanvraag, merkte ik dat er alleen maar wordt gekeken naar bewijsmateriaal. Hoewel mijn ouders en ik meerdere bewijsdocumenten hadden, werden we alsnog niet geloofd. Zelfs de overlijdensakte van mijn broer was niet genoeg. Dat is het meest frustrerende wat er is, dat iemand de ervaringen die jouw leven hebben getekend niet gelooft.”
Deborah heeft zich aangesloten bij de landelijke publiekscampagne ‘DreamersNL’. Zij roepen op tot verandering in de landelijke regelgeving. Nederlandse jongeren zonder verblijfsvergunning moeten toegang krijgen tot vervolgonderwijs en de arbeidsmarkt. Wil je tekenen voor hun manifest? Dat kan hier.
Melati (20) zet zich sinds twaalfde al in voor klimaat: 'Vroeger lag onze handdoek naast bergen plastic'
