“Ze had helemaal niemand meer. De volgende dag zou ze euthanasie krijgen, toen belde ze.” Door een luisterend oor te bieden, zorgen de vrijwilligers bij de Luisterlijn ervoor dat sommige mensen zich wat minder eenzaam voelen.
Vrijwilliger Ida Samson en begeleider/trainer Hanneke Franssen, vertellen aan LINDA. waarom de Luisterlijn zo belangrijk is.
Ida Samson, voormalig stewardess bij KLM kreeg tien jaar geleden een advertentie onder ogen in de krant: de Luisterlijn zoekt vrijwilligers. “Ik dacht, ik geef het een kans. Na een aantal gesprekken vond ik het een openbaring, wat ik allemaal hoorde. Het is een enorme verrijking voor mezelf. Mijn werkzaamheden als stewardess waren heel anders, luchtig, zakelijker. Dit is een heel andere kant van het leven om kennis mee te maken.”
De Luisterlijn telt 1.400 vrijwilligers, is dag en nacht bereikbaar via telefoon, chat, mail en is altijd anoniem. Vrijwilligers worden eerst getraind in het voeren van gesprekken. Het is namelijk niet de bedoeling dat ze advies geven: het draait écht alleen om het voeren van een gesprek en het bieden van een luisterend oor.
“Het klinkt eenvoudig, maar luisteren is heel moeilijk”, zegt trainer Hanneke Franssen. “Luister maar eens zonder oordeel, zonder mening, zonder je eigen visie erin te gooien. Het vraagt om flexibiliteit bij jezelf. Wat heeft deze beller nodig? Daar moet je een weg in vinden. Iemand moet zich aan het eind van het gesprek echt gehoord voelen en begrepen, voor zover je iemand echt kúnt begrijpen.”
De gesprekken die worden gevoerd zijn uiteenlopend. Mensen bellen soms om de kleinste dingen en vragen soms ook advies. “Zo belde er iemand met de vraag welke schoenen ze zal dragen bij een zwarte jurk. Rode of zwarte schoenen? Dan denk ik niet: o nee, ik mag geen advies geven. Maar bij andere gesprekken zeg ik niet, ‘Nou, wat u zou moeten doen…’. Dan probeer ik er echt samen, via open vragen, uit te komen”, zegt Samson.
Mensen kunnen dag en nacht terecht. In 2022 voerden de vrijwilligers van de Luisterlijn zo’n 350.000 gesprekken, verspreid over heel Nederland. “Daarnaast is er een chat, waar mensen kunnen praten met vrijwilligers. Daar komen ongeveer 35.000 berichten op binnen”, vertelt Franssen. De leeftijd van gesprekspartners loopt uiteen, net als de redenen waarvoor ze bellen. De drie thema’s die het vaakst terugkomen: psychosociale problemen, relatieproblemen en eenzaamheid.
Eén keer in de maand draaien de vrijwilligers een nachtdienst. “Het heeft een bijzondere sfeer, die gesprekken in de nacht. Mensen zijn weleens aangeschoten of hebben last van slapeloosheid. Het heeft iets; de wereld slaapt, het is donker”, zegt Samson. “In de nacht kunnen de problemen groter lijken en de eenzaamheid slaat dan soms meer toe.”
“Die eenzaamheid is voelbaar. Het maakt sommige gesprekken schrijnend”, vertelt Samson: “Op een zondag belde een eenzame vrouw naar de Luisterlijn. Ze vertelde dat ze de volgende dag euthanasie zou krijgen: ze had al lang kanker en het was goed zo. Ze had helemaal niemand meer. Toen begon ze herinneringen op te halen. ‘Ik pak even mijn foto’s erbij’, zei ze. De reden waarvoor ze belde was somber en triest. Maar het was een heel mooi gesprek. Ze raakte me.”
Wanneer een gesprek de vrijwilliger dusdanig raakt, kan diegene altijd terecht bij een trainer/begeleider voor ondersteuning. “Het is belangrijk om te benadrukken dat het niet alleen maar schrijdende verhalen zijn. Mensen bellen ook om te zeggen dat ze dolgelukkig zijn, iets bijzonders hebben meegemaakt of om gewoon even te kletsen. Het zijn uiteenlopende, bijzondere gesprekken”, zegt Franssen.
“Bijvoorbeeld die ene keer toen ik gebeld werd door twee zussen”, zegt Samson. “Ze gingen samen een dagje uit. De ene zus wilde graag gezellig lunchen en koffie drinken, de ander vond dat zonde van het geld. Hoe moesten ze dat nou aanpakken? Ze kwamen er niet uit, gingen ze met de trein of nog een stukje met de taxi? Dat verpestte hun dag. En dan denk ik: wat een bijzonder gesprek is dit.”
Eenzaamheid is lang niet altijd zichtbaar, maar bij een vermoeden daarvan kan een klein gebaar al veel doen. “Kijk wat je kunt doen. Zeker de kleine momentjes helpen. Dat kan heel laagdrempelig, al is het maar even een ‘goedemorgen’, een glimlach of een gesprekje beginnen. Dat is al een heel mooi begin. Let een beetje op elkaar.”
Eenzaamheid heerst, ook in aanloop naar 2023 (en jij kunt helpen)
Disclaimer: dit artikel gaat over een persoonlijke ervaring. Heb je zelf lichamelijke en/of – mentale klachten? Raadpleeg dan altijd je (huis)arts
