Eigenlijk is het zoals iedere andere middernacht, al voelt het toch anders. Het twaalf uur-moment op 31 december. De overgang naar het nieuwe jaar. Vuurwerk (al mag dat steeds minder natuurlijk), champagne en nieuwjaarswensen. Hoort er allemaal standaard bij.
En ik die aan het huilen ben, natuurlijk.
Geen idee waarom eigenlijk, als ik eerlijk ben. Ieder jaar denk ik ook weer sterk genoeg in mijn schoenen te staan om niet die tranen in mijn ogen te krijgen, maar vooralsnog is dat geen enkele keer gelukt. Om de één of andere reden vind ik Oud & Nieuw ontzettend overweldigend. Soms om vervelende redenen, soms om fijne redenen, maar altijd om emotionele redenen.
Elk jaar voelt het toch weer als een afsluiting, en een nieuw begin. En dus word ik gedwongen om te reflecteren op het afgelopen jaar. Wat neem ik mee naar volgend jaar? Wat laat ik het liefst achter? Heb ik gedaan wat ik wilde doen, of ben ik mezelf tekortgeschoten? Rationeel gezien wéét ik dat het net als elke andere dag is, behalve dat we even moeten wennen om 2025 op te schrijven in plaats van 2024 (en dat doe ik steevast de eerste maand nog verkeerd). Dat neem ik mezelf ook maar iedere keer voor: het is gewoon als elke andere dag. No big deal.
'Mijn gebrek aan een kinderwens heeft mij vroeger best onzeker gemaakt'
Maar wie hou ik voor de gek? Natuurlijk gaan bij mij die dijken weer doorbreken. Sterker nog, het lijkt ieder jaar erger te worden. Al eerder schreef ik over de twee momenten van het jaar dat ik het als vrijgezel even iets minder vind, waar Oud & Nieuw er één van is. Want dat twaalf uur-moment, dat ervaar je als vrijgezel meestal in je eentje. Maar als ik heel eerlijk ben, is dat maar beter ook; bij een stevige omhelzing om twaalf uur weet ik zéker dat ik het niet droog hou. Een beetje zoals vragen ‘of het gaat’ aan iemand wiens tranen in hun ogen staan.
Wat de druppel is die mij doet overlopen op zo’n moment? Dat kan echt álles zijn. Voor de hand liggende redenen, zoals een gebroken hart of het gemis van iemand. Maar ook het hele idee rond dit moment. Over de hele wereld zijn mensen het nieuwe jaar aan het vieren, wordt er geknuffeld, gezoend en gefeest. Maar zijn er óók genoeg mensen die zich eenzaam voelen, die met een verdrietig gevoel het nieuwe jaar in gaan, die ongelukkig zijn. Die gedachte alleen al, maakt dat ik de hele avond huilend kan doorbrengen.
Overigens heb ik vaker van dit soort ‘aanvallen’, hoor. Bij grote evenementen, bijvoorbeeld. De openingsceremonie van de Olympische Spelen? Kan ik zó bij huilen. Een speech van Kamala Harris voor een groot publiek? Idem dito. Een optreden het een orkest, en/of een koor? Jep, ook. Bij situaties die ik overweldigend vind, zoals dus ook een Oud & Nieuw waarin iedereen zo samenkomt en waarbij je de vuurpijlen van kilometers ver de lucht in zie schieten, schiet ik ook vol.
Dat is dus helemaal niet gek, als ik psychologen mag geloven; het heet collective effervescence, oftewel ‘collectief bruisen’, en is een term bedacht door socioloog Émile Durkheim. Het is je laten meevoeren in een bepaalde situatie waarin je een ‘magisch moment van verbondenheid’ voelt. Klinkt misschien een beetje zweverig, maar ik kan me hier wel in vinden.
Vroeger kon ik er best wel van balen dat ik mijn emoties niet onder controle had. Tegenwoordig probeer ik iets liever voor mezelf te zijn, en ook deze kant van mezelf wat meer te omarmen. Dus ja, het is een gegeven dat ik op 31 december klokslag 12 uur aan het huilen ben. Dus mocht jij dit moment ook niet drooghouden, weet dan dat ik op dat moment heel solidair met je meehuil.
'Daten zou leuk moeten zijn, maar in werkelijkheid is het een mijnenveld: Bam, ontploft, je bent af'
