Maar alleen al het uitspreken van het woord ’knecht’, zonder dat daar specifieke personen of groepen mee werden aangeduid, was reden genoeg om Den Besten te cancellen. ‘Je bent een wild beest, ze moeten je opsluiten, ik hoop dat je wordt ontslagen, je bent net als je voorouders’, waren enkele reacties die Den Besten ontving, vertelde hij op de radio. Hij was ontdaan door alle commotie.

Het frustrerende is dat niemand gebaat is bij deze hetze. Den Besten moest diep door het stof, maar voor sommige boze types is het nooit genoeg. One strike and you’re out. Anderzijds is zo’n relletje weer aanleiding voor talkshowgasten om de ’cancelcultuur’ te beschimpen. ’Je mag niks meer zeggen. Niemand is meer veilig. De woke-sekte eet zichzelf op.’ Allemaal lege kreten die ons niet verder helpen.

Laten we daarom eens kijken naar onze eigen alledaagse interacties, die niet plaatsvinden in een publieke arena en zonder het vergrootglas van sociale media. De psychologie leerde mij dat ieder mens racistische denkbeelden met zich meedraagt, vaak onbewust. Niet alleen witte mensen, maar ook mensen van kleur kunnen lelijk denken over andere bevolkingsgroepen. Ook als ze zélf het doelwit zijn van discriminatie.

We zijn dus allemaal een beetje schuldig, hoe we onszelf ook profileren. We zeggen stomme dingen, vaak met de beste bedoelingen, en maken ongepaste grappen tegen vrienden. Bijna iedereen komt in de problemen als chatgesprekken openbaar worden gemaakt. Maar in de privésfeer kan veel meer, omdat we elkaars motieven en de context snappen, en onze grenzen aangeven zonder de ander te ruïneren.

Die coulance en relativering wil ik ook weer terugzien in het publieke debat. Bij een constructief gesprek moeten sprekers elkaar kunnen prikkelen, zonder angst voor de gevolgen. Ik zie te vaak dat een publiek figuur sneuvelt vanwege een onhandige kreet, die al iemands goede werk tenietdoet. Mensen bevechten elkaar over randzaken, waardoor het werkelijke, grotere thema naar de achtergrond verschuift.

Maar we kunnen ook onze krachten bundelen – van woke tot antiwoke – en onze energie slimmer besteden. Laten we milder zijn voor individuen, en onze woede richten op de grotere systemen die écht racistisch zijn. Die richten namelijk veel meer schade aan, waar we allemaal onder lijden.

'Wanneer kun je stellen dat de lhbtiq-emancipatie is voltooid?'Lees ook