Claudine van der Sommen (56) is een Elviskind: een kind dat is geboren kort nadat een broer of zus is overleden. Claudine is een jaar na haar overleden broer geboren, en daar ervaart ze tot op de dag van vandaag de gevolgen van.
“Ik voel me niet compleet”, vertelt Claudine aan LINDA.
Allereerst, wat is een Elviskind? ‘Een Elviskind wordt, net als Elvis Presley, geboren na de dood van een broer of zus die direct voor hem kwam in de kinderrij. Het krijgt de taak het overleden kind te vervangen. In de meeste gevallen is het eerdere kind vroeg gestorven.’
‘Soms krijgt het Elviskind dezelfde naam als het overleden kind. Maar ook als het een andere naam krijgt, is de impact vaak groot’, valt te lezen op de website van OrthoHulp, een praktijk die begeleiding geeft aan onder anderen Elviskinderen. Zij hebben een term gegeven aan kinderen die een oudere broer of zus zijn verloren.
Claudine vertelt: “Een jaar voor mijn geboorte is mijn broer geboren na een zwangerschap van zeven maanden. Mijn hele leven weet ik dat ik nog een broer heb, maar er is nauwelijks over gesproken.”
Claudine heeft altijd het gevoel gehad te moeten leven voor twee, legt ze uit. “Wat ik tegenkom in mezelf is dat ik me eigenlijk maar de helft voel. Ik ben niet compleet, ik moet leven voor twee. Mijn hele leven heb ik het verdriet van mijn ouders proberen goed te maken. Als kind was ik heel rustig en ontzettend aangepast, echt het braafste meisje van de klas. Als ik terugkijk, heb ik heel erg voor mijn ouders gezorgd en geprobeerd dingen goed te maken.”
Om haar ouders zo veel mogelijk te ontlasten waar ze kon, heeft ze de zorg rondom haar acht jaar jongere broertje ondersteund. “Een rol waar ik te jong voor was, maar voortvloeit uit het zijn van een Elviskind. Ik ben er perfectionistisch door geworden. Door het goed willen doen voor mijn ouders heb ik ook kwaliteiten ontwikkeld waar ik veel aan heb. Ik heb me altijd afgestemd op wat een ander nodig had. Dat is een kracht, maar ook een valkuil.”
Zo steun je iemand die rouwt: 'Vraag naar de grens van de ander, maar geef ook de jouwe aan'
Thuis was Claudines broer niet vaak onderwerp van gesprek. “Ik heb hem zelf een naam gegeven: John. Hij werd eigenlijk niet erkend. Door niet over hem te praten, heeft hij geen bestaansrecht. Dat maakt me heel verdrietig. Het doet me veel pijn dat op mijn geboortekaartje staat dat ik de eerste telg ben.”
Claudine is in therapie gegaan voor haar verdriet. “Alle therapeuten zeiden dat ik hem moest loslaten, maar hij is een essentieel deel van mij. Bij Orthohulp kreeg ik eindelijk erkenning voor mijn gevoelens. Dat brengt de erkenning die ik verdien, maar vooral de erkenning die hij verdient.”
Jarenlang werkte Claudine als kinderverpleegkundige, nu is ze massagetherapeute. Sinds kort is ze haar moeder gaan masseren. “Daar komen hele mooie gesprekken uit. We kunnen het er eindelijk over hebben en mijn moeder deelt haar verdriet over het verliezen van een kind. Het praten erover begint nu pas, nu ik me erin ben gaan verdiepen.”
John is geboren op 1 september, Claudine een jaar later in september. Dat maakt september altijd een verschrikkelijke maand voor haar ouders, maar ook voor Claudine en haar broers. “Vorig jaar hebben we een bloemetje gestuurd naar onze ouders. Het is heel fijn stap voor stap met z’n allen stil te kunnen staan bij het verlies.”
Door erover te praten, leert Claudine zichzelf steeds beter kennen. “Nu kan ik vanuit een theorie mezelf begrijpen. Ik krijg steeds meer helderheid en snap beter hoe ik in elkaar zit. We praten ook over ons familiesysteem. Dat is heel helpend.”
Contact met andere Elviskinderen heeft Claudine nog niet, maar dat lijkt haar ‘prachtig’. “De herkenning zal zo groot zijn. We lopen vast tegen dezelfde dingen aan in het leven.” OrthoHulp organiseert op 30 november een internationaal symposium over Elviskinderen, waar Claudine een van de sprekers is.
Veel aandacht aan Elviskinderen is er nog niet. “Ik denk dat de dood van een kind vooral als traumatisch wordt gezien voor ouders. Kaartjes worden verstuurd aan ouders, maar niet aan een broer of zus. De erkenning van het verdriet van een broertje of zusje is er gewoon niet. Ik denk dat het heel belangrijk is dat er meer aandacht komt. De impact is veel groter dan je in eerste instantie denkt.”
Volgens Claudine is het van belang meteen het overleden kind bespreekbaar te maken. “Als mijn ouders vanaf het begin mijn broer hadden erkend en het verlies met ons besproken hadden, zaten er veel minder problemen in ons familiesysteem. Vraag je kinderen wat het voor hen betekent en hoe zij zich erover voelen. Erken dat het ook impact heeft op hun leven. Openheid is het belangrijkst.”
Jelte Krijnsen schrijft boek over 'onbekend' overleden broertje: 'Was te pijnlijk voor mijn ouders'
