Mandarijn Chinees is de meest gesproken taal ter wereld, maar voor ons ook meteen veruit de moeilijkste. Al die streepjes, haakjes en puntjes in karakters lijken haast onmogelijk om te onthouden.
Tel daar nog eens vier verschillende tonen bij op die wij lastig uit onze strot kunnen krijgen, en het lijkt zo’n beetje mission impossible om een simpel glaasje water te bestellen.
Tien jaar geleden werd digital marketing consultant Mireille Mali verliefd op de Chinese taal en cultuur. Een Chinees meisje in Thailand leerde haar tot tien tellen in het Mandarijn. Sindsdien reist ze veel door China, leerde Mandarijn, at op tweeduizend meter hoogte met stokjes, trotseerde de verkeerschaos van Beijing op een fiets en woonde zakendiners bij waar ze gerechten als zeeslakkensoep voorgeschoteld kreeg.
Veel mensen vragen haar als expert dan ook hoe je door China kunt reizen zonder de Chinese taal te spreken. Want hoe communiceer je in een land waar je de taal niet kent, maar waar ze ook niet aan Google Maps, Instagram en Youtube doen, en (in de meeste gebieden) ook nog eens geen woord Engels spreken? Volgens Mireille kom je met handen, voeten én deze Chinese zinnen een heel eind.
Tài guì le betekent ’te duur’. Een zinnetje dat je echt even uit je hoofd moet leren voordat je iets gaat kopen in China. Reken er namelijk maar op dat je de driedubbele prijs te horen krijgt wanneer je als buitenlander naar de prijs van Dragon fruit vraagt bij een lokaal fruitstalletje.
In China eten ze op veel plekken alles wat vier poten heeft, behalve tafels dan. Wellicht toch handig om dan even te kunnen vragen wat het is dat ze voor je neus zetten. Hoe je het antwoord dat daarop volgt kunt ontcijferen? Dat is dan weer lastig. Wil je alle woorden van de Chinese cuisine onder de knie krijgen, dan ben je nog wel even bezig. Bovendien zul je geen herkenning hebben van de Chinees in Nederland. Nasi Goreng is Indonesisch en Babi Pangang bestaat in China niet. Tip: maak er dierengeluiden bij. Klinkt misschien stom, maar het werkt wel.
Dat je tegen de spicy curry van de Appie kunt, betekent nog niet dat je Chinese hotpot aankunt. Vooral in de provincie Sichuan, waar de chilipepers letterlijk in de olie drijven, mag je je borst wel nat maken. Met deze zin, die ‘Ik kan niet tegen scherp eten’ betekent, red je jezelf van een peper-ondergang.
De sfeer in een restaurant in China is doorgaans niet te vergelijken met die van een knus restaurantje in Europa. Het ligt natuurlijk ook deels aan de prijs, maar over het algemeen wordt er naar het personeel in de wat goedkopere Chinese restaurants gewoon geroepen. Dat klinkt wat onbeleefd, maar in China is dat de normaalste zaak van de wereld. Met ‘fúwùyuán’, spreek je de serveerster aan en ‘măidān’ betekent ‘Mag ik de rekening?’. Vooral ‘fúwùyuán’ mag je lekker luidkeels roepen.
Deze woorden vermijd je liever, maar het gebeurt helaas af en toe toch echt. Als je iets verkeerds hebt gegeten en bij de dokter in de wachtkamer belandt om tussendoor af en toe naar de wc te moeten rennen, dan zijn de enige woorden die je moet kennen ‘Lā dù zi’.
Wanneer de taxichauffeur onderweg naar de Tempel van de Hemel Mandarijn tegen je ratelt met 200 km per uur en je er werkelijk waar geen woord van begrijpt, dan zeg je ‘Wǒ bù dǒng!’ ofwel ‘Ik begrijp er niks van’. Ook nog een handige tip tussendoor: neem voor je ergens naartoe gaat altijd op een briefje met Chinese karakters het adres van je hotel mee. Weet je in ieder geval zeker dat je altijd weer thuis komt.
Tijdens een business diner in China is dit het meest gebruikte woord: ‘gān bēi’! Oftewel, bottoms-up. Nu zul je tijdens je mooie rondreis door China niet zo snel aan tafel belanden met een Chinese zakendelegatie, maar de kans dat je door een lokale familie ergens in het binnenland van China wordt uitgenodigd is aanwezig. En dan is het wel zo beleefd om volgens de Chinese waarden je glaasje netjes achterover te kiepen. Weigeren is onbeleefd.
‘Ik wil het niet’, of letterlijker vertaald: ‘niet willen’. Toch fijn, om in China lekker Nederlands recht voor z’n raap te kunnen zijn.
Blondines opgelet: blond haar met blauwe ogen is echt een schoonheidsideaal in China, dus kijk niet verrast op als je om de haverklap wordt gevraagd of je op de foto wilt met enthousiaste Chinese toeristen. Ongetwijfeld zul je daarna het woord ‘xièxie’ horen: dankjewel. Waarop jij dan antwoordt, ‘Bù kè qì’, geen dank. Gegarandeerd succes. Chinezen vinden het prachtig als je de moeite neemt hun taal te leren. Ook zij weten hoe moeilijk die is.
Lees ook
8 x leuk hoor de Alpen, maar deze skigebieden zou je ook eens moeten proberen
Met ‘xièxie’ bedank je de taxichauffeur voor je ritje door de Beijing-chaos. Wanneer je die uitdrukking nog meer kracht wil geven, zeg je ‘fēicháng gǎn xiè’: heel erg bedankt.
Mireille volgen in China (en andere landen)? Dat kan hier, via haar Instagramaccount, of bekijk haar site eens.
