Abortus vindt vooral plaats bij jonge meiden of na misdrijven, toch? Nee, dus. Sandra Kroeze van het Vrouwen Medisch Centrum in Den Bosch vindt het hoog tijd dat dit beeld verandert.
“Natuurlijk komen de bovenstaande situaties voor, maar dit is niet de tendens die wij in praktijk zien,” vertelt Kroeze, directeur van de kliniek.
“Een op de zes zwangerschappen eindigt met een abortus. Het aantal abortussen in Nederland schommelt al een jaar of tien tussen de 30.000 en 31.000. Het aantal ingrepen blijft dus nagenoeg gelijk, we zien vooral een verschuiving in leeftijd. Het aantal abortussen bij vrouwen jonger dan 25 jaar neemt af, bij de oudere groep neemt het juist toe,” vertelt Kroeze.
Haar observaties worden bekrachtigd door de jaarlijkse abortusrapporten van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De meest actuele cijfers dateren uit 2021 en gaan over 2020. Dit rapport laat zien dat de meeste abortussen – 25 procent – plaats vonden bij vrouwen tussen de 25 en 30 jaar oud. Niet bij tieners dus, wat veel mensen snel denken.
Sterker nog: het aantal zwangerschapsafbrekingen in de leeftijdsgroep 15-19 jaar neemt zelfs al jaren gestaag af, ook in de leeftijdsgroep 20-24 jaar. In de afgelopen vijf jaar neemt het aantal abortussen bij vrouwen tussen de 30 en 44 jaar oud juist toe.
Feit is dat abortussen dus veel vaker voorkomen bij dertigplussers dan men denkt. In meer dan de helft van de gevallen gaat het om vrouwen die al een of meer kinderen hebben.
Abortusverpleegkundige Jolanda de Bruijn: “In onze kliniek is dit het gros van de vrouwen. Ze hebben een leuke baan, fijne partner en hun gezin ‘compleet’ en op orde, maar raken vervolgens onverwacht – en ongewenst – zwanger. Het gaat niet alleen maar over jonge meiden of mensen uit ‘bepaalde milieus’, vooroordelen die je vaak hoort. Het kan net zo goed je overbuurvrouw zijn.”
Een ongeluk zit in een klein hoekje, voegt Kroeze toe. “Op school wordt ons geleerd dat na de sex sperma drie tot vijf dagen goed kan blijven, maar soms is dat wel een week of zelfs tien dagen. Je dénkt soms dat je veilig zit, terwijl dat niet zo is. Daarnaast vrijen stellen die al lange tijd bij elkaar zijn soms minder en worden ze slordiger met anticonceptie, anderen vertrouwen op een sporadische morning-afterpil. Maar ja, die werkt ook niet altijd even goed. We zijn allemaal mensen, het kan iedereen overkomen.”
Kamermeerderheid stuurt aan op schrappen verplichte bedenktermijn bij abortus
De vrouwen die de kliniek bezoeken schamen zich vaak. Kroeze hoort wekelijks tig keer ‘Wat stom, ik had nooit verwacht dat dit mij zou overkomen’, maar blijft benadrukken dat dit voor iedereen zo voelt. “Niemand rekent op een abortus, toch behandelden we alleen al in 2020 in onze kliniek ruim zestienhonderd vrouwen. Ik zie dus ook geen domme vrouwen, ik zie vrouwen die heel vruchtbaar zijn en pech hebben.”
Goede nazorg staat centraal in de Bosche kliniek. Kroeze: “Na de abortus zijn vrouwen vaak opgelucht, maar dan begint het eigenlijk pas. Nazorg en verwerking zijn ontzettend belangrijk, dat wordt nog te vaak vergeten.” Vier tot vijf weken na de abortus vindt daarom de nacontrole plaats. Kroeze: “We bespreken dan de medische ontwikkelingen en anticonceptie, maar richten ons ook op verwerking. Want daar kun je je best op verkijken.”
De rustkamer van Vrouwen Medisch Centrum:
Sommige vrouwen zijn en blijven zeker van hun besluit, maar anderen staan achter hun keuze en krijgen het hier toch moeilijk mee. Kroeze: “Dit zie je vaak bij de vrouwen wier gezin al compleet is. Ze zijn blij met hun keuze, maar durven er niet over te praten en voelen zich daardoor alleen. Ik zie dit ook bij gelovige vrouwen. Zij leggen ook nog eens verantwoording af aan hun god en geloofsgemeenschap. Dat maakt het niet makkelijker.”
De verpleegkundigen van de kliniek bieden in zo’n geval extra verwerkingsgesprekken aan. Voor wie dit niet genoeg is, werkt de kliniek samen met FIOM – een organisatie die ongewenst zwangere vrouwen ondersteunt. Kroeze: “De keuze voor abortus kan voor jou de goede keuze zijn, maar je mag daar altijd verdrietig om zijn. Een rationele beslissing zegt namelijk niets over hoe je zoiets emotioneel moet wegzetten. Trek daarom altijd aan de bel, ook als je later merkt dat iets je niet lekker zit.”
Waar het volgens Kroeze en De Bruijn ook klaar mee moet zijn is het vooroordeel dat abortusklinieken koude en kille plekken zijn, met van die stalen ziekenhuisbedjes uit de fifties. De Bruijn: “We zorgen juist voor een omgeving waarin je je snel op je gemak voelt. Daarnaast is het medische aspect in Nederland heel goed en veilig geregeld. Het belangrijkst zijn misschien wel de mensen die in zo’n kliniek werken: het is onze taak om de vrouwen die ons bezoeken zich gehoord en veilig te laten voelen.”
Toch is een veilige sfeer in de kliniek op zichzelf niet voldoende. Het is vooral belangrijk dat er meer openheid komt rondom abortussen, aldus De Bruijn. “Ik vind het weleens jammer dat het taboe nog een enorme rol speelt. Veel mensen baseren hun beeld op dingen die ze op TV zien, of nieuws over demonstraties. Dat deed ik zelf ook, voordat ik hier werkte. Ik hoop dat dit verandert, want veel vrouwen durven door dit taboe hun abortus niet te bespreken met hun omgeving.”
Kroeze en De Bruijn:
Tim Hofman gaat in 'BOOS' de strijd aan met anti-abortusactivisten: 'Soort trauma'
