Ayaan Hirsi Ali neemt in 2006 afscheid van de Tweede Kamer, nadat ze ondergedoken heeft gezeten vanwege haar uitspraken over de Islam. Ze start een nieuw leven in Amerika. Lange tijd horen we niets meer van haar in Nederland.
Tot nu. Deze maand brengt ze haar nieuwste boek Prooi uit. Hierin stelt ze dat de recente stroom van islamitische mannen naar Europa een uitholling vormt voor de rechten van vrouwen. Redacteur Jorieke spreekt haar namens LINDA.nl.
“Jorieke, hallo, ben je daar?”, klinkt het onzeker. In het Zoom-scherm zijn drie gesloten cameravakjes te zien: die van mijzelf, die van Hirsi Ali’s agent Alexandra Reed en die van de schrijfster zelf. Al gauw springt Hirsi Ali’s camera aan en verschijnt ze glimlachend in beeld. Ze draagt een bril en heeft een zwarte bodywarmer over een wit shirt met lange mouwen aan. Daarbij steken haar haren in een rommelige knot. Hirsi Ali zit onderuit gezakt op een grote fauteuil en om haar heen staan wat lampjes aan. Het is nog vroeg in Boston, Amerika.
We krijgen exact vijftien minuten de tijd en het interview wordt in het Engels gehouden.”Ik heb moeite met Nederlands spreken”, zo verontschuldigt ze zich. “Ik kan ieder woord verstaan, maar ik ben te langzaam om goed in het Nederlands te antwoorden.” Het is immers ook al zo’n vijftien jaar geleden dat de oud-politica de Atlantische Oceaan overstak.
Ayaan Hirsi Ali wordt in november 1969 geboren in het Somalische Mogadishu. Ze wordt islamitisch opgevoed. Op haar 22e wordt ze uitgehuwelijkt aan haar neef, waarna ze via Duitsland naar Nederland vlucht. Daar studeert Hirsi Ali politicologie aan de Rijksuniversiteit te Leiden. Ze belandt uiteindelijk in de Tweede Kamer voor de VVD.
Ze zorgt vanaf haar eerste tot haar laatste dag voor rumoer op het Binnenhof. Niet alleen vanwege haar overstap, maar ook door haar uitspraken over de islam. Daarnaast produceert ze in 2004 Submission met Theo van Gogh, die niet veel later vanwege de islamkritische film wordt vermoord door Mohammed B.. Ook Hirsi Ali loopt gevaar, waardoor zij enige tijd moet onderduiken.
Ondertussen ontstaat er commotie over de manier waarop Hirsi Ali de Nederlandse nationaliteit heeft verkregen. VVD’er Rita Verdonk, op dat moment minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, ontneemt haar daarom haar paspoort. Daar komt ze later onder druk van het parlement op terug, waarna kabinet-Balkenende II valt over het aanblijven van Verdonk als minister. In mei 2006 besluit Hirsi Ali zelf “verbijsterd en teleurgesteld” de Kamer te verlaten.
Ayaan Hirsi Ali met minister Zalm op haar afscheidsreceptie in Den Haag in 2006:
Ze wil liever een internationaal podium voor haar ideeën over de emancipatie van de moslimvrouwen en de complexe relatie tussen de islam en het westen. Haar boek Prooi, waarover we haar spreken, past daarbij.
Het is lang geleden dat we iets van je hebben gehoord! Hoe gaat het met je, hoe is het in Amerika?
Ayaan Hirsi Ali: “Het gaat goed. Dat klopt, het is echt heel lang geleden. Dat verklaart waarom ik zo veel moeite heb met Nederlands spreken. Maar ik vind het heerlijk in Amerika en leid nu een veel kalmer leven. Ik werk voor een denktank, ik ben getrouwd en ik heb twee zoontjes van drie en negen jaar oud. Het is niet meer zo hectisch als toen ik in Nederland woonde. Ik word veel minder lastig gevallen door de media nu. Ik heb een normaal leven, net als iedereen.”
Mis je Nederland niet?
“Natuurlijk mis ik het. Ik mis vooral mijn vrienden, ik had een leven opgebouwd in Nederland. En ik mis fietsen ook. Ik heb in plekken als Leiden, Amsterdam en Den Haag gewoond, er is iets heel erg gezelligs aan Nederland. Maar ik heb een gelukkig leven in Amerika. Het is niet dat ik verdrietig ben of zo, ik denk er alleen aan als er toevallig naar wordt gevraagd. Het lijkt me leuk om er weer eens heen te gaan en er wat tijd te spenderen, maar ik vind mijn leven hier heel fijn. Ik ben nog niet vaak teruggegaan naar Nederland. De laatste keer was in 2015.”
In Nederland was je uiteindelijk niet meer veilig en kreeg je beveiliging. Is dat nog steeds zo?
“Dat is nog steeds zo, maar ik mag er niet over praten. Dat is het protocol in dit soort situaties; je mag er niet over uitweiden.”
Voel je je wel fijn, voel je je veilig?
“Met de beveiliging voel ik me veilig ja, maar verder mag ik er niets over zeggen.”
Het lijkt me wel heel lastig om moeder te zijn en te moeten vrezen voor je eigen veiligheid.
Alexandra Reed: “Sorry, maar je kunt geen vragen meer stellen over de beveiliging. Volgende vraag.”
Wat wél is veranderd, is dat je inmiddels moeder bent. Hoe is dat?
Hirsi Ali glimlacht trots. “Het moederschap is iets wat je volledige leven domineert. Zeker als je kinderen nog jong zijn. Het is life changing. Toen ik in Nederland woonde en nog geen kinderen had, stond mijn carrière altijd op de eerste plek. Nu begrijp ik wat mensen bedoelen als ze zeggen dat je een balans moet vinden tussen werk en gezin. En om eerlijk te zijn: als moeder is er niet echt een balans. Het moederschap staat gewoon op de eerste plek en daarna komt de rest. Maar het wordt gemakkelijker hoor, nu de kinderen wat ouder zijn.”
Qua carrière zit je ook niet meer in de politiek en inmiddels heeft jouw ‘nieuwe’ thuis een nieuwe president. Hoe kijk jij naar beide regeringen?
“Doordat ik niet meer in de politiek zit, focus ik me er ook niet meer op. Ik observeer het van een afstandje. Ik zie dingen die Trump goed heeft gedaan en dingen die hij minder goed heeft gedaan. Trumps kabinet was vooral entertaining. Maar de economie deed het supergoed onder zijn leiding. Het was heel chaotisch allemaal. Al die rare tweets van hem, die ruzies met de media… Hij maakte mensen echt gek.”
“Ik werd vooral verdrietig van Trumps houding toen hij de verkiezingen verloor en hij Biden niet wilde feliciteren. En dat vervolgens het Capitool werd bestormd, al dat geweld… Dat was heel angstaanjagend. Dat had niet moeten gebeuren.”
Heb je meer vertrouwen in kabinet-Biden?
“Het kabinet-Biden zal meer woke zijn. Ze houden zich meer bezig met identiteitspolitiek. Dat is, denk ik, nog zorgwekkender dan het kabinet-Trump, want identiteitspolitiek verdeelt een land meer in groepen. Het is beter om de eenheid te benadrukken.”
Dat is ook iets wat je min of meer in je boek beschrijft.
Het boek gaat over de islam-immigratie in Europa. Grote groepen islamitische mannen komen daar naartoe en dat heeft effect op de veiligheid van vrouwen. In bepaalde buurten en openbare ruimten is er vanuit sommige islamitische mannen veel wangedrag richting vrouwen. Zij zijn vanuit hun eigen land niet gewend dat vrouwen dezelfde rechten hebben als mannen. Ik heb vrouwen gesproken die hierdoor niet meer naar het park durven, een bepaalde straat niet meer in gaan of de trein niet durven te pakken. Ze denken wel twee keer na voordat ze iets ondernemen. Dat kán niet, dat mag niet.”
“Toen ik naar Nederland kwam, vonden vrouwen het normaal dat de openbare ruimte veilig is. En logisch. Maar dat verandert nu. Daar moeten we het over hebben en we moeten ervoor vechten dat het weer veilig wordt.”
En hoe kunnen we dat probleem oplossen volgens jou?
Alexandra: “Sorry, maar dit is gelijk je laatste vraag, anders lopen we uit.”
Hirsi Ali: “We moeten goede integratieprogramma’s ontwikkelen, die deze mannen moeten volgen. Zodat ze leren wat de normen en waarden zijn van het land waar ze naartoe willen. En echt, ik begrijp het als je daar moeite mee hebt als je uit een land komt waar de rechten niet gelijk zijn. Maar daarom moet je verplicht dit programma volgen. Dat is de verantwoordelijkheid van ieder land wat mij betreft. Je moet de nieuwe normen en waarden aannemen en als dat niet gebeurt, dan zijn daar consequenties aan verbonden. Weiger je je aan de nieuwe regels te houden? Blijf je wangedrag jegens vrouwen vertonen? Dan moet je het land uit. Het is ook wat ik mijn kinderen vertel: je moet iedereen goed behandelen. We moeten allemaal leven met de consequenties van onze keuzes.”
Lees ook
Zestien jaar na de moord op Theo van Gogh: wat ging eraan vooraf, hoe ging het erna?
