Wat een romantische vakantie had moeten zijn, eindigde in een fatale vliegtuigcrash in de Vietnamese jungle. Annette Herfkens (63) moest zich als enige overlevende acht dagen zien te redden voordat ze werd gevonden.
In gesprek met LINDA. blikt Annette terug op deze bizarre ervaring.
Op 14 november 1992 bezoekt Annette haar verloofde, die in Vietnam werkt. Samen zouden ze naar de Zuid-Chinese Zee vertrekken voor een korte strandvakantie. De dag begint te vroeg, vertelt ze. “Ik was nog geen 24 uur in Vietnam en we moesten al om vijf uur ’s ochtends opstaan. Ik was knorrig en liet me meeslepen”, vertelt ze. Op het vliegveld slaat de twijfel toe. Het vliegtuig is klein en haar claustrofobie speelt op.
“Ik wilde niet instappen. Mijn verloofde zei dat de vlucht maar 20 minuten zou duren. Ik moest mezelf dwingen mee te gaan en weigerde mijn gordel te dragen. Ik vond het vreselijk.” De vlucht blijkt langer te duren dan verwacht: 55 minuten. “Toen ik dat besefte, kreeg ik bijna een paniekaanval. Ik moest mezelf onder controle houden en keek voortdurend naar het horloge van mijn verloofde.”
In de vijftigste minuut begint het vliegtuig ineens hard te dalen. “We hoorden een klap, gevolgd door een oorverdovend geluid. Mijn verloofde keek me angstig aan en ik probeerde hem gerust te stellen. Ik stak mijn hand naar hem uit, die hij vastgreep. Toen werd alles zwart.” Het vliegtuig blijkt een bergkam te hebben geraakt. Een vleugel scheurt af en even later stort het toestel neer.
Annette wordt wakker in de jungle, vastgeklemd onder een stoel. “Ik hoorde harde geluiden: krekels, vogels en apen – een groot contrast met het eerdere lawaai van de motoren.” Ze probeert zich los te wurmen, maar ontdekt dat ze zwaargewond is. Haar benen en heupen zijn gebroken, haar lichaam zit onder de diepe wonden.
Wanneer ze de stoel van zich af probeert te duwen, rolt het lichaam van een dode man eruit. Ook ziet ze dat haar verloofde naast haar niet meer in leven is. “Later bleek dat zijn gordel zijn rib door zijn long had geboord.” Dat Annette de gordel niet droeg, blijkt haar redding.
Koos blikt in 'Redding na de Ramp' terug op vliegtuigcrash: 'Ik dacht levend te gaan verbranden'
In eerste instantie is Annette niet de enige overlevende. Ze hoort een aantal passagiers geluid maken in het wrak. Een zwaargewonde Vietnamese man kruipt naast haar en zegt dat hij een belangrijk persoon is. “Hij zei dat ze ons snel zouden vinden. Dat gaf me hoop.” Toch overlijdt hij al op de eerste dag, net als de overgebleven passagiers. Annette blijft alleen achter, omringd door brokstukken en de doden.
Door het klimaat van de jungle ontbinden de lichamen snel. Ook dat van de Vietnamese man. “Toen ik maden uit zijn ogen zag komen, wist ik dat ik weg moest”, vertelt Annette. Ondanks haar gebroken lichaam sleept ze zich naar de andere kant van het wrak, vlakbij de afgebroken vleugel. Dorst is haar grootste uitdaging. Ze ontdekt dat het isolatiemateriaal van de afgebroken vleugel regenwater kan opvangen, als een soort spons. Ook vindt ze een tas met een regenponcho. “Als het heel hard regende, kon ik daaruit drinken.”
Praktisch denken houdt Annette op de been. “Ik mocht niet aan mijn verloofde denken, dat leidde alleen maar tot paniek. Ik focuste me op water drinken en kijken naar mijn omgeving.” Ze concentreert zich op de kleine dingen. “Ik keek naar de bladeren, de druppels en het zonlicht dat erdoor scheen. Niet aan ‘wat als’-scenario’s denken. Dat helpt niet.”
Haar humor en realiteitszin slepen haar er doorheen. “Ik moest lachen om mezelf. Met mijn claustrofobie en ongeduld lag ik daar ineens, in de jungle. Als je in een nare situatie belandt, moet je stil blijven en niet naar je hoofd luisteren. Dan komt je instinct naar boven.” Annette bleef in het moment. “Ik focuste op wat ik wél had, niet op wat ik niet kon veranderen.”
Na acht dagen wordt ze gevonden en als een hoopje botten het ziekenhuis binnengebracht. Haar wonden zitten vol gangreen (afgestorven weefsel) en ze raakt delen van haar tenen kwijt. Haar kaak en heupen blijven beschadigd en een been is korter dan het andere. “Die lichamelijke gebreken zorgen nog steeds voor pijn. Destijds vond iedereen dat ik blij moest zijn dat ik het had overleefd, inclusief ikzelf. Maar ik had misschien meer aandacht moeten geven aan die pijn.”
Ook psychisch laat de ervaring sporen na. “Ik moet altijd een flesje water bij me hebben”, vertelt Annette. “Zeker in het begin kreeg ik paniek als ik geen toegang tot water had. Als ik water bij me heb, heb ik rust.” Toch stapt Annette nog steeds in een vliegtuig, ondanks haar claustrofobie en vliegangst. “Ik wil wel altijd vooraan zitten en genoeg ruimte hebben. Mijn knieën mogen de stoel voor me niet raken, want dat doet me denken aan de beklemmende momenten onder die stoel in het wrak.”
Sara Kroos had posttraumatische stressstoornis door misbruik: 'Herbelevingen en nachtmerries'
Annette heeft geen last van survivor’s guilt. “Ik had juist het gevoel dat ik aan het kortste eind getrokken had. Mijn verloofde was dood en ik moest alleen verder. Toen ze me vonden, wilde ik ook eigenlijk niet weg uit de jungle, omdat ik doodgaan zo mooi vond.”
Het verlies van haar verloofde voelt ze nog steeds. “Hij was mijn soulmate, mijn alles. Het hele rouwproces kwam pas later, toen ik weer thuis was, maar dat blijft de grootste wond. De manier waarop iemand sterft, maakt uiteindelijk niet uit. Je bent diegene kwijt en daar moet je doorheen.” Wat ze vooral moeilijk vindt, is dat haar verloofde nooit kinderen heeft mogen krijgen. “Hij wilde dat altijd heel graag, maar ik stelde het steeds uit. Nu heb ik ze wel, en dat vind ik wel een ding.”
In 2006 keert Annette terug naar de plek van de crash. “Ik was doodsbang, maar moed betekent niet dat je geen angst hebt. Het betekent dat iets anders belangrijker is. Ik voelde dat ik dit moest doen.”
Tijdens haar dagen in de jungle in 1992 heeft Annette een paar keer een man in een fel oranje outfit gezien. Ze denkt dan nog dat hij een hallucinatie is, een product van haar uitgeputte geest. Maar tijdens haar reis in 2006 ontmoet ze een gids die haar laat weten dat híj die ‘man in oranje’ was. Hij heeft haar na de crash gezien en is hulp gaan halen, waarmee hij haar leven redt. Annette: “Dat heeft zo moeten zijn.”
Hoewel de jungle haar bijna het leven kostte, beschrijft Annette het als een vredige en veilige plek. “Het was er zo mooi. Soms sluit ik mijn ogen en ga ik terug naar ‘mijn’ jungle. Het heeft me geleerd hoe krachtig het is om in het moment te leven.” Ze hoopt dat mensen door haar verhaal beseffen wat ze werkelijk aankunnen.
“Je instinct weet wat je moet doen, als je het toelaat. Het is belangrijk om niet te oordelen, niet over jezelf en niet over anderen. Accepteer wat er niet is, dan zie je de schoonheid van wat er wél is. Dat heeft mij gered.”
Annette Herfkens heeft haar ervaring opgeschreven in haar boek ‘Turbulentie: Ik overleefde een vliegtuigramp.’
Anouk (22) verliest been nadat vrachtwagen achterop haar auto inrijdt: 'Durfde niet te kijken'
