Op 30 oktober is het precies vijf jaar geleden dat Kelly Klingenberg (32) werd gebeld. Haar vader (58) was dood aangetroffen in zijn appartement, waar hij al meerdere weken lag.
Kelly’s vader had een alcoholverslaving. Om uit te zoeken hoe dit heeft kunnen gebeuren – en wie haar vader eigenlijk was, naast de verslaving – maakte ze een documentaire over het leven van haar vader.
In de documentaire, die maandagavond op tv te zien is, vertelt Kelly dat ze graag wil weten hoe het zo ver heeft kunnen komen. Haar vader leefde afgezonderd in zijn (toch wel uitgewoonde) appartement, en Kelly en haar zussen mochten niet meer langskomen. “Hij zat in zijn eigen bubbel.”
Maar dat is niet de enige reden waarom ze in het verleden van haar vader is gaan spitten. “Ik merkte dat mijn moeder en ik langs elkaar heen aan het praten waren. We hadden het over mijn vader, maar niet over dezelfde man. En dat frustreerde mij. Ze leek niet te begrijpen over wie ik het had. Ik had het over de man die mijn tienerjaren zwaar en ingewikkeld had gemaakt. Op ons had geleund. Mijn moeder had het over de man op wie ze ooit verliefd was.”
Kelly samen met haar moeder.
Door de verslaving zijn de herinneringen aan de gezellige en liefdevolle vader besmeurd geraakt. De man over wie haar moeder sprak, kende Kelly niet. Toen ze acht jaar oud was, vertrok haar vader voor zijn werk naar Tsjechië. Daar bleef hij ruim zes jaar. Om het weekend kwam hij terug met de auto, en sliepen Kelly en haar twee zusjes bij hun vader op de camping.
In de documentaire vertelt ze dan ook dat ze zich nog goed kan herinneren hoe hun vader destijds bijna tegen een boom opreed, omdat hij met drank op achter het stuur zat. En dat was geen uitzondering. “Vanaf mijn twaalfde mocht ik kiezen: ga ik wel of niet mee naar de camping. En dat werd steeds minder. Een paar jaar later kreeg hij een flatje in Zutphen. Toen veranderde minder in sporadisch.”
“Voor zover wij wisten, zorgde hij gewoon ‘oké’ voor zichzelf. Maar wij mochten op een gegeven moment niet meer achter zijn voordeur komen. Dat zegt mijn zusje ook in de docu: ‘Hij werd boos omdat ik ging schoonmaken.’ Rond mijn twintigste spraken we enkel nog af op een terrasje, gingen we een stukje wandelen of zagen we elkaar op de verjaardag van mijn oma. Waar ik hem naartoe bracht, met mijn rijbewijs. En de auto van mama.”
Kelly’s rijbewijs. Dat papiertje heeft een speciale betekenis voor haar. “Op mijn achttiende verjaardag had ik mijn eerste rijles, een halfjaar later reed ik af. Het halen van dat papiertje betekende voor mij dat ik de controle over de situatie kon terugnemen.”
In de docu is te zien dat Kelly het gesprek met haar moeder aangaat, en vraagt of ze wist hoe hun vader zich tijdens die weekenden gedroeg. “We spreken het op dat moment voor het eerst naar elkaar uit. Ergens wist ik wel dat mijn moeder het wist, we hebben daar vroeger gesprekken over gehad. Ik werd op mijn twaalfde dan ook voor die keuze gezet: papa heeft het moeilijk met drank, wil je in de weekenden nog wel naar hem toe?'”
“Als twaalfjarige vertelt je vader: ‘Niet tegen mama vertellen, dan maakt ze zich alleen maar zorgen’. Daar ga je dan in mee. En als je zestien bent, denk je nog steeds: het is allemaal onder controle. Maar door het maken van de documentaire besefte ik hoe ik mij destijds heb gevoeld. Dat had ik nog niet eerder onder ogen gezien.”
“Ik kon nu eindelijk zeggen: ‘Mam, ik heb mij in die weekenden niet veilig gevoeld. Mijn vader was een schat, hij had geen kwade dronk. Maar je weet als kind dat er iets mis is. Dat papa niet normaal doet. En dat uitspreken heeft de band met mijn moeder alleen maar sterker gemaakt.”
Voor de documentaire bouwt Kelly het appartement van haar vader na, inclusief stapels folders, aangekoekt aquarium en parkietje Kiko. Die werd destijds sterk vermagerd gevonden, en is inmiddels opgezet. Van inrichting tot cameravoering: alles benadrukt de benauwdheid in het appartement. Hier nodigt ze familieleden, studiegenoten en oude vrienden van haar vader uit om over hem te praten.
“Ik vond het vooral fijn om te horen hoe de mensen die hem vroeger hebben gekend hem omschrijven. Zijn studievriend heeft alle drank en tegenslagen niet meegemaakt. Hij sprak over avontuurlijke studentenverhalen, zonder zorgen. Hoe je makkelijk met een fles jenever op in de auto naar Wageningen kon stappen. Mijn vader blijkt een ambitieuze grappenmaker. Soms een beetje een flierefluiter, maar wel iemand die wist wat hij wilde bereiken. Hij heeft geprobeerd om af te kicken, zelfstandig. Een bijzondere ontdekking: mijn vader, die zei dat hij nooit een probleem had? Hij wist wat hij aan het doen was, had compassie voor anderen. Maar misgunde het zichzelf.”
“In de documentaire vertel ik mijn meest kwetsbare verhaal. Een verhaal waarvan we vroeger zeiden: dit gaan we nooit vertellen. Het zou zijn herinnering bevlekken, maar zo voelt het nu niet. De band met mijn vader is honderd keer beter dan het ooit is geweest. Hij is dood, maar ik heb nu veel meer begrip en compassie voor de moeilijke jaren die er zijn geweest. En stiekem – heel ver weg – ben ik hem ook nog wel dankbaar. Voor de kracht die ik heb ontwikkeld, door alle uitdagingen in het leven.”
‘2Doc: Alleen met Jenever’ is op 25 oktober om 20.25 uur te zien bij BNNVARA op NPO 2.
Shannon was zes jaar verslaafd aan gokken op haar telefoon: 'Zeker twee ton verspeeld'
