Praten over de dood is soms harstikke moeilijk en ongemakkelijk. Stichting SIRE start vandaag een campagne om mensen te stimuleren om dat wel te doen. Ze adviseren ‘dooddoeners’ in zo’n gesprek in ieder geval te vermijden.
SIRE deelt verder tips en openingszinnen om het toch over de dood te kunnen hebben.
Gesprekken over de dood zijn vaak lastig. Daarom praat ruim 1 op de 3 mensen nooit over de dood. Terwijl het juist waardevol is om samen bij de dood stil te staan, erover te praten en elkaar erbij te helpen. Het gesprek aangaan verbindt en verrijkt.
Laten we beginnen met een paar veel voorkomende dooddoeners. Dat zijn uitspraken die mensen doen waardoor een gesprek over het levenseinde doodloopt.
‘Ach op zich wel een mooie leeftijd’. Het relativeren van een verlies is nooit wenselijk. Ook als iemand een respectabele leeftijd heeft behaald, betekent dat niet dat diegene minder wordt gemist.
‘Misschien moet je gewoon weer gaan daten’. Iemand die zijn of haar partner is verloren heeft meer baat bij begrip dan bij een oplossing.
‘:'(Naar zeg, veel sterkte dr mee!! <3’. Meeleven op social media kan een aanvulling zijn op traditioneel rouwen. Soms is het beter om nabestaanden in het echte leven te helpen: ga een keer langs, kook een maaltijd. Reik iets aan in plaats van het initiatief bij hen te leggen.
‘Ik weet precies hoe je je voelt’. Dat is niet zo want elk verlies en verdriet is anders. Het is wel een mooie aanleiding om te vragen hoe iemand zich voelt en meeleven te tonen in plaats van het gesprek af te doen.
‘Ach je bent jong, je bent zo weer zwanger’. Ook deze opmerking kan erg pijnlijk zijn. Een miskraam is meer dan een niet-ingeloste kinderwens en daar hoort een volwaardig rouwproces bij.
Goed, we weten nu dus wat we beter allemaal niet kunnen doen, maar hoe moet het dan wel? SIRE heeft enkele handige openingszinnen en handreikingen om te praten met mensen die in hun laatste levensfase zitten.
Weet je het niet, zeg het dan. ‘Ik weet niet wat ik moet zeggen’, is altijd beter om uit te spreken dan het gesprek helemaal uit de weg te gaan. Wil je zelf het initiatief nemen, dan kun je oprechte interesse tonen door een open vraag te stellen.
‘Hoe is het?’, ‘Hoe gaat het vandaag?’, ‘Wat heb je nodig?’. De een wil praten, de ander zoekt stilte of juist afleiding. Probeer uit te zoeken wat iemand nodig heeft. Het stellen van open vragen is altijd een goed idee want die nodigen de ander uit om te praten.
Bregje (39) werd weduwe en wees in twee maanden tijd: 'Ik voelde me geamputeerd'
Behalve een open vraag, kun je ook een directe vraag stellen. ‘Ben je bang om dood te gaan?’ of ‘Wat is je grootste angst nu je gaat sterven?’ zijn daar voorbeelden van. ‘Als je erg ziek wordt, wil je dan dat ik (of iemand anders) naast je zit?’.
Een ander idee is om te vragen: ‘Met wie wil je dat ik contact opneem als het einde nabij is?’ Hiermee geef je aan dat wil praten over de dood die eraan zit te komen. Nog een goede vraag is: ‘Mocht je op enig moment angstig zijn of over iets willen spreken, vertel het me dan’.
En dan nog een laatste tip: je hoeft echt niet altijd te praten, durf ook stil te zijn. Rustig aan een sterfbed zitten is van belang en blijkt vaak verrassend vredig te zijn.
SIRE start campagne om de dood bespreekbaar te maken
