Afgelopen weekend zijn twee Belgische zusjes van 14 en 2 jaar ontvoerd. Het oudste zusje werd levenloos teruggevonden. Het jongste zusje vond de politie gezond terug. Een groomer verleidde het oudste zusje om samen te gaan shoppen. Met alle gevolgen van dien.
Nu waarschuwen Belgische autoriteiten ouders voor de gevaren van grooming. Maar wat is het en waar moet je op letten? Kira Esparbé Gasca, inhoudelijk programma medewerker van Helpwanted, vertelt het aan LINDA.
Trigger warning: dit artikel gaat over seksueel misbruik.
Een groomer verleidt een minderjarige, daar komt het botweg op neer. “Het is eigenlijk het hele proces”, vertelt Kira. “Het is de voorbereidingsfase, waarin een volwassene contact zoekt met een minderjarige (onder de 16 jaar) met de intentie om af te spreken voor sex of voor het maken van seksueel beeldmateriaal van minderjarigen.” De groomer bouwt daarbij een vertrouwensband op tot het moment dat het misbruik plaatsvindt.
Het is moeilijk te zeggen hoe groot het probleem is. Helpwanted, een website over online seksueel misbruik, kreeg in 2022 zo’n 231 meldingen binnen op de hulplijn omtrent grooming. “Maar dat zijn ook mensen die voor algemene informatie bellen, willen weten hoe ze er met hun kind over kunnen praten of het zijn slachtoffers. “We zien wel een stijging in het aantal meldingen, maar het kan ook zijn dat grooming als term inmiddels wat bekender is en mensen de weg naar onze hulplijn beter weten. Deze cijfers geven niet aan hoe groot het probleem daadwerkelijk is. Er zullen ook mensen zijn die bij ons geen melding maken.”
Groomers zitten vaak op dezelfde sociale media als pubers, zoals Instagram, maar ook bijvoorbeeld op game-sites. Volgens Kira gaan groomers heel gewiekst te werk. “Vaak begint het met een vriendschapsverzoek of met een online gesprek. Ze delen veelal dezelfde hobby’s, interesses en leeftijd, althans ze doen alsof. Dan gaan ze proberen om je vertrouwen te winnen. ‘Je kunt me alles vertellen’. Of ze zeggen: ‘Vertel mij je diepste geheimen, je kunt alles met mij bespreken. Soms vraagt een groomer ook om naaktfoto’s. En als je dan geen foto wilt sturen, gaat een groomer pushen en wijzen ze je op de vertrouwensband.
Op een gegeven moment beginnen ze over sex. Of ze vragen of je nat bent of stijf. En tot slot wil een groomer afspreken. Dat is vaak op een rustig plekje, net buiten de stad in een park of een speeltuin. Als je twijfelt, zal een groomer je toch proberen te overtuigen. Ze houden graag de controle.”
Het is behoorlijk lastig om te merken of je kind hier ook mee te maken heeft. Maar er zijn wel wat signalen. “Merk je bijvoorbeeld dat je kind slecht slaapt, klaagt over hoofd- of buikpijn of slechter presteert op school, dan kan dat een teken zijn. Ook kan het zijn dat je kind meer dan voorheen op zijn telefoon of laptop zit. Het probleem is dat slachtoffers door schaamte of angst voor een negatieve reactie niet snel uit zichzelf vertellen dat ze hiermee te maken hebben. Dat komt ook omdat groomers slim te werk gaan, omdat ze hun slachtoffers graag isoleren”, vertelt Kira.
Daarom is het zo belangrijk om al van jongs af aan het gesprek met je kind aan te gaan over het gebruik van internet en sociale media. “Doe dat vooral op een laagdrempelige manier. Bijvoorbeeld door te vragen hoe hun dag online was. Wat was het leukst en wat minder leuk?”
“Jonge kinderen en pubers hebben niet altijd door dat mensen zich op internet anders kunnen voordoen. Een groomer is daar dus heel goed in. Leer kinderen om te checken met wie ze online praten. Je kunt bijvoorbeeld videobellen. Maar soms heeft een groomer vooraf opgenomen beelden klaarstaan. Vraag dan als check of de ander zijn arm kan opsteken. Ook belangrijk: vertel je kind over de privacy-instellingen. Zo kun je bijvoorbeeld instellen dat vreemden geen contact kunnen zoeken. Maar 100% zekerheid heb je helaas nooit.”
Wat Helpwanted wel afraadt is om je kind te tracken. Als je bijvoorbeeld kunt meekijken met gesprekken en het gaat alsnog mis, geeft je kind misschien zichzelf de schuld. En het kan er ook toe leiden dat kinderen dingen stiekem gaan doen.
Mocht je kind toch met grooming te maken krijgen, wees dan begripvol. “Je hebt te maken met echte emoties. Je kind was misschien echt verliefd of dacht dat het om een echte vriendschap ging. Probeer je te verplaatsen in je kind(eren) en er voor ze te zijn. Het helpt om zonder oordeel te praten. Geef kinderen ook niet het gevoel dat zij zelf schuld hebben. Groomers zijn echt heel gehaaid en hebben veel foefjes.”
Daarnaast is grooming strafbaar. Het is van belang om zoveel mogelijk bewijs te verzamelen. “Maak printscreens van de gesprekken en noteer zoveel mogelijk informatie van de dader. Dit kan allemaal helpen om de dader op te sporen. Al blijft het moeilijk.”
Maar het internet is niet alleen maar kommer en kwel. Het kan juist ook heel leuk zijn. “Grotendeels gaat het wel goed. En net als in de echte wereld gebeurt (digitaal) kinderlokken niet aan de lopende band. Het is één van de gevaren van het internet.”
Mocht je te maken krijgen met of vragen hebben over grooming, bel of chat dan anoniem met de hulplijn van Helpwanted: 020 – 261 5275.
'Hij was 29, ik 17': Meiden delen hun ervaringen met grooming op nummer van Demi Lovato
