Bij code zwart worden de toegangscriteria voor de ic een stuk strenger. Artsen moeten op basis van leeftijd, overlevingskansen en eventueel zelfs loting bepalen wie een bed krijgt. Fase 3, de officiële ziekenhuisterm voor code zwart, wordt uitgeroepen door Tamara van Ark, minister van Medische Zorg. In het zwartste scenario komen er dan mensen te overlijden, die buiten fase 3 om waren blijven leven.

Lees ook
Brandbrief van Brabantse ziekenhuizen aan De Jonge: ‘Belasting ic’s eist zijn tol’

Voorbereiding

Zo ver is het nog niet, maar het is wel belangrijk dat de ziekenhuizen landelijk voorbereid zijn op deze mogelijke situatie. Van Bruchem-Visser werkt daarom al maanden – naast haar fulltimebaan – zo’n twintig tot dertig uur per week aan een draaiboek. “Ieder ziekenhuis moet zich aan dat draaiboek houden. Dat zijn de regels en iedereen heeft zich daar aan te houden.”

Om alles in goede banen te leiden, moet elk ziekenhuis zich ook lokaal voorbereiden. Een tijdrovende klus. “Het is ingewikkeld om alles goed te regelen, maar het moet. Binnen het Erasmus MC zijn alle betrokken partijen ondertussen bijgepraat.”

Slapeloze nachten

Die voorbereiding gaat de voorzitter van het triageteam echter niet in de koude kleren zitten. “We hebben nog nooit meegemaakt dat we ons moeten voorbereiden op code zwart. Op papier zijn we voorbereid, maar toch voelt het alsof we nooit helemaal voorbereid zullen zijn. En dat kan ook niet.”

Het opstellen van het lokale triagedocument heeft Van Bruchem-Visser slapeloze nachten opgeleverd. “Ik dacht: eigenlijk schrijf ik nu dus op welke mensen er dood liggen te gaan, terwijl we ze eigenlijk zouden kunnen redden. Hoe ga ik dat aan werknemers, patiënten en hun families vertellen?”

Lees ook
Ruim een derde van ziekenhuizen kan kritiek planbare zorg niet volgens planning leveren

Code zwart

In hoeverre code zwart realiteit zal worden, ligt volgens de internist buiten haar invloedssfeer. “Dat is afhankelijk van het totaal aantal ic-bedden en het aantal patiënten dat intensieve zorg nodig heeft.” IC-voorzitter Diederik Gommers schat in dat er maximaal 1600 ic-bedden beschikbaar zullen zijn. Momenteel liggen er 1230 patiënten op de ic: zowel coronapatiënten, als mensen met andere aandoeningen zoals kanker, hartklachten of slachtoffers van ongelukken.

Na een snelle berekening betekent dat dat er nog 370 bedden over zijn. Echter moeten er van die beschikbare capaciteit nog 188 bedden vrijgehouden worden. Deze BOSS-bedden, Bed Open for Safety and Support, zijn bestemd voor acute noodgevallen. Haal die 188 van de 370 af en we hebben nog een krappe 200 bedden over.

Voorlopig hebben we dus nog te maken met enige speling: code zwart gaat pas in als er in heel het land geen bedden meer over zijn. Van Bruchem-Visser benadrukt daarbij dat deze fase enkel over de ic gaat. “Het heeft niks te maken met spoedeisende hulp of andere opnamen. Ziekenhuizen gaan niet op slot.”

Maatschappelijke waardering

De zorg doet ondertussen haar stinkende best om code zwart te voorkomen en Van Bruchem-Visser hoopt dat haar draaiboek ongebruikt blijft. “Maar mocht dit toch gebeuren, dan hoop ik dat iedereen zich realiseert dat dat ook verschrikkelijk is voor de zorgprofessionals. Dat we ondanks het verdriet en het drama wél maatschappelijk gewaardeerd willen worden. Dat zou heel reëel zijn.”

Het zorgpersoneel heeft namelijk geen ruimte om af te wijken van het draaiboek. “Terwijl wij het dan natuurlijk ook liever anders zien. Je wordt immers arts om levens te redden, niet om mensen dood te laten gaan.”

Lees ook
IC-arts Meta werd coronapatiënt op haar eigen intensive care en overleefde het ternauwernood