Zonder dat we het doorhebben, leggen we bij traumatische ervaringen vaak de schuld bij het slachtoffer. En dat is heel schadelijk volgens Slachtofferhulp Nederland. Daarom is er een test om te checken of jij je weleens schuldig maakt aan ‘victim blaming’.
Nadat Edith* was verkracht door een collega, kreeg ze soms absurde reacties als ze het verhaal vertelde, zegt ze tegen Hart van Nederland. “Als ik het zo hoor, heb je gewoon slechte sex gehad”, was er een van.
Ondanks de aandacht voor victim blaming komt het nog veel voor. Maar liefst 75 procent van de slachtoffers van een misdrijf krijgt ermee te maken. Daarom komt Slachtofferhulp Nederland met een cursus. Met ‘Oordeel uit, aandacht aan’ leren deelnemers hoe ze moeten reageren op iemand die iets heftigs heeft meegemaakt.
Victim blaming is heel menselijk, vertelt Hester Stubbe van Slachtofferhulp. “Als iemand in je omgeving een heftig verhaal deelt, schrik je daarvan. Dat zoiets kan gebeuren met iemand die je kent, geeft jou een gevoel van onveiligheid en machteloosheid. Het is een menselijke reactie dat je dat nare gevoel onder controle wilt krijgen. Door onbewust of onbedoeld de schuld bij de persoon zelf neer te leggen, lijk je weer ‘grip’ te hebben op de situatie.”
Dat resulteert in opmerkingen als: “Waarom ga je dan ook met hem mee?” of “Het wordt echt tijd die periode achter je te laten”. Roy Heerkes van Slachtofferhulp: “Ze horen bijvoorbeeld na een zedendelict: ‘Waarom heb je geen aangifte gedaan?’ en: ‘Ik was daar nooit gaan fietsen in het donker’. Dat is heel belastend.”
Overigens gebeurt victim blaming niet alleen bij zedenmisdrijven. Ook slachtoffers van (online) oplichting en andere misdrijven krijgen ermee te maken.
Maar wat zeg je dan wel tegen iemand die zijn verhaal doet? Volgens Edith, die dus zelf heeft ervaren hoe schadelijk het kan zijn, kun je drie dingen zeggen. “Gaat het? Kan ik je ergens mee helpen? En: het is niet jouw schuld.”
Ben je benieuwd hoe jij het doet? Slachtofferhulp Nederland heeft een test ontwikkeld die laat zien of en hoe je het beter kunt doen.
*Edith is niet haar echte naam.
Thysia kreeg na seksueel geweld te maken met victim blaming: 'Alsof je nog een keer verkracht wordt'
