De regels

– Alleen winkels die minstens 70 procent van hun omzet halen uit essentiële artikelen (eten en drinken, drogisterijartikelen, schoonmaakmiddelen, persoonlijke verzorging en diervoeding), mogen openblijven. Cosmetica en parfums tellen niet mee.
– Op markten mogen alléén levensmiddelen worden verkocht.
– Verder is in de buitenlucht alleen de verkoop van bloemen en kerstbomen toegestaan.
– Winkels die dicht moeten, mogen klanten geen spullen laten afhalen. Bezorgen mag wel.
– Winkels mogen niet alsnog open als zij nu hun assortiment aanpassen. Bij winkelketens worden de regels per vestiging toegepast.

Uitzonderingen

– Een uitzondering blijft gelden voor bredere winkels en warenhuizen die een aparte afdeling hebben voor levensmiddelen. Die moet dan wel een eigen ingang hebben om open te mogen.
– Bij bouwmarkten en andere doe-het-zelfwinkels mogen vooraf bestelde of gereserveerde artikelen wel worden afgehaald.
– Dat geldt ook voor bibliotheken en voor winkels die diervoeding verkopen voor hobbymatig gehouden boerderijdieren, zoals kippen, varkens of geiten.

Er was verwarring over welke winkels open mochten zijn de komende weken. Bedrijven als Action kondigden aan hun deuren ook weer te gaan openen omdat ze ook deels levensmiddelen verkopen. De lockdown duurt nog tot 19 januari.

Gelukkige burgemeesters

De burgemeesters zijn volgens minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) “erg gelukkig” met het besluit van het kabinet om de regels aan te scherpen. “We hebben nu een heel duidelijke regel”, aldus Grapperhaus.

Hij vindt het “spijtig” dat er discussie is ontstaan over de regels. Maar die waren ook “heel rap” ingevoerd en moesten worden “bijgesteld”.

Het ministerie van Economische Zaken gaat de nieuwe regels nog goed doorgeven aan de winkels, zei hij. De lokale overheden moeten dan zorgen dat de regels worden nageleefd.

België: nee

Verder riep Grapperhaus Nederlanders op niet in België te gaan shoppen. Daar zijn alle winkels nog wel open. Als hier geen gehoor aan wordt gegeven, volgen maatregelen, is zijn verwachting. Dan zouden bijvoorbeeld de parkeergarages in België dicht kunnen gaan, zei hij.

HEMA sluit

De HEMA sluit vanaf donderdag alsnog alle filialen. Eerder wilde HEMA zijn winkels nog openhouden voor eten en drinken en andere essentiële producten, om ondersteuning te bieden aan supermarkten en drogisterijen. De keten betreurt naar eigen zeggen de onduidelijke regelgeving en de wijzigingen die door het kabinet zijn gemaakt.

Hugo de Jonge

Zorgminister Hugo de Jonge zei eerder vandaag dat koopjesketens als Action en Wibra niet kunnen openen. Hij benadrukt dat de situatie van iedereen “een maximale inspanning” vraagt om contacten te beperken.

“Dit is niet het moment om de randen van de regels op te zoeken, en daarom kan het gewoon niet.”. Hij maakt later op de dag bekend hoe het kabinet die winkels gaat dwingen de deuren te sluiten.

Pijn verdelen

De nieuwe maatregelen veroorzaakten verwarring en commotie. Op Twitter zijn Action en Wibra trending. Want: scholen moeten dicht, maar ketens mogen open? En kleine ondernemers dan?

Lees ook
Basisscholen hadden nooit mogen sluiten, zeggen deskundigen

De Tweede Kamer wil ook dat de ketens sluiten. Kamerleden grijpen naar hun account om hun irritatie te uiten. VVD’er Aukje de Vries roept ondernemers op “niet de randen van de regelgeving op te zoeken”.

D66-Kamerlid Kees Verhoeven roept het kabinet op duidelijker te zijn over welke producten essentieel zijn. “Anders kunnen alle grote bedrijven met een breed aanbod open en ondermijnen ze het draagvlak voor de lockdown.”

Jesse Klaver

Ook oppositiepartijen reageerden boos. Jesse Klaver (GroenLinks) noemt het gedrag van de grote ketens “precies het tegenovergestelde van de solidariteit die tijdens deze lockdown hard nodig is”.

De grote ketens (Wibra/Action/Hema) mogen van dit kabinet ‘gewoon’ open. De kleine winkelier is de dupe en blijft dicht.

Dit is precies het tegenovergestelde van de solidariteit die tijdens deze lockdown hard nodig is. https://t.co/yL7626Zeln

— Jesse Klaver (@jesseklaver) December 16, 2020

Lodewijk Asscher

PvdA-leider Lodewijk Asscher wijst erop dat basisscholen en kleine winkels wel gedwongen worden de deuren dicht te houden, en wilde vandaag nog opheldering.

Lilian Marijnissen

Ook SP-leider Lilian Marijnissen reageerde woedend. “Zo ziet kapitalisme in een coronacrisis er dus uit”, twittert zij. “Deze bedrijven kennen geen grenzen, kabinet stel ze!”

Essentieel?

De consternatie stopte daar niet:

Ok, dus de strategie is: Action open, boekhandels dicht. Ja, zo verslaan we het virus! Ik ergerde mij al kapot aan die lange rijen voor de boekhandel.

— @jellebc.bsky.social (@jellebc) December 16, 2020

https://twitter.com/Teunvandekeuken/status/1339131648529608705

Zo maar eens even essentiële producten funshoppen

— Herman van der Zandt (@HermanvdZandt) December 16, 2020

https://twitter.com/MerelMorre/status/1339145719056379904

Liveblog

Wil je snel op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen rondom het coronavirus? Volg hier ons liveblog.