Het langslepende verkenningsdebat over de uitgelekte memo over CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt doet veel stof opwaaien binnen de Tweede Kamer. In dit liveblog houden we je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen.
Sinds demissionair premier Mark Rutte toegaf dat hij verantwoordelijk is voor de omstreden notitie, is de oppositie het vertrouwen in hem verloren. De Kamer debatteerde meer dan dertien uur lang over de vertrouwenscrisis die politiek Den Haag in zijn greep houdt.
20.30: Peiling ‘Hart van Nederland’: Rutte, Wilders of Omtzigt als premier
VVD-leider Mark Rutte en PVV-leider Geert Wilders krijgen bijna evenveel steun om de nieuwe premier van Nederland te worden, concludeert Hart van Nederland op basis van een eigen peiling. Vierentwintig procent van de ruim 2500 ondervraagde panelleden vertrouwt op Rutte in het Torentje, drieëntwintig procent op Wilders. Pieter Omtzigt (CDA) volgt op de derde plaats met tweeëntwintig procent.
Van de panelleden ziet dertien procent in D66-leider Sigrid Kaag de nieuwe bewoner van het Torentje. Ondanks dat zij met haar partij tweede werd tijdens de verkiezingen, is ze daarmee een stuk minder populair dan Rutte, Wilders of Omtzigt. Opvallend is dat partijleider van het CDA, Wopke Hoekstra, door slechts vier procent wordt genoemd als leider van het land.
18.40: OM heeft nog geen aangiften binnen over lekken naar Rutte
Het Openbaar Ministerie (OM) heeft nog geen aangiften ontvangen over het lekken van informatie uit de verkennersgesprekken naar demissionair premier Mark Rutte. Dat zegt een woordvoerder van het OM na berichtgeving van RTL Nieuws.
“Het staat belanghebbenden natuurlijk vrij om aangifte te doen als ze dat nodig achten”, aldus de woordvoerder. Het OM heeft vrijdag niet op eigen initiatief een onderzoek ingesteld. Of dat in de toekomst nog gaat gebeuren, kon de woordvoerder niet zeggen.
17.30: Vertrouwen in Rutte keldert volgens peiling ‘EenVandaag’
Het vertrouwen in demissionair premier Mark Rutte is na de situatie rond de mislukte verkenning gedaald naar 25 procent. Vorige week had nog 54 procent vertrouwen in Rutte als minister-president. Dat komt naar voren uit een vrijdag gehouden onderzoek van EenVandaag onder 21.000 leden van het Opiniepanel.
Een ruime meerderheid (81 procent) van de deelnemers aan het onderzoek gelooft niet dat Rutte geen herinnering heeft aan het noemen van Pieter Omtzigt tijdens zijn gesprek met de formateur.
De meeste VVD-kiezers blijven de leider van hun partij steunen. Negen op de tien VVD-stemmers (90 procent) vinden Rutte ook geschikt om in een nieuw kabinet weer de leider te zijn. Andere kiezers denken daar anders over. Bijna twee derde (64 procent) zegt Mark Rutte niet geschikt te vinden als nieuwe premier.
14.30: Jongeren CU, D66 en CDA: ‘Geen plek voor Mark Rutte aan formatietafel’
De jongerenorganisaties van de ChristenUnie, D66 en het CDA vinden dat er geen plek is voor VVD-leider Mark Rutte aan de formatietafel. Volgens PerspectieF (CU), de Jonge Democraten (D66) en het CDJA (CDA) is het vertrouwen in hem weg en kunnen hun moederpartijen niet meer met hem regeren.
PerspectieF vindt bovendien dat de ChristenUnie de motie van wantrouwen tegen Rutte had moeten steunen. “Regeren met de VVD kan nog wel, maar zonder Mark Rutte”, aldus PerspectieF-voorzitter Bina Chirino.
De Jonge Democraten vinden dat de motie van wantrouwen “absoluut een optie was om te overwegen”, maar hebben er ook begrip voor dat partijleider Sigrid Kaag uiteindelijk koos voor een motie van afkeuring.
Het CDJA vindt de motie van afkeuring die D66-leider Sigrid Kaag samen met CDA-voorman Wopke Hoekstra tegen Rutte indiende voldoende.
14.20: Koolmees en Van Ark stappen officieel op als verkenners
De Tweede Kamer roept op om afscheid te nemen van de twee verkenners, die tevens intimi zijn van hun partijleiders, en deze te vervangen door iemand die verder af staat van de dagelijkse, Haagse politiek. “Gelet op deze motie informeren wij u dat wij onze werkzaamheden als verkenners per direct als beëindigd beschouwen”, schrijven Koolmees en Van Ark.
Arib neemt de komende dagen contact op met alle zeventien fractievoorzitters, “en komt na het Paasweekend met een voorstel voor het verdere proces”, laat haar woordvoerder weten.
12.30: Koning sprak met Kamervoorzitter Arib over kabinetsformatie
Koning Willem-Alexander heeft vrijdagochtend gebeld met Kamervoorzitter Khadija Arib. In het telefoongesprek spraken ze over de situatie die is ontstaan rondom de formatie van een nieuwe regering. Dat maakte de Rijksvoorlichtingsdienst vrijdag bekend.
Volgens een woordvoerder van Arib informeert de voorzitter de koning “regelmatig”. Dat gebeurde vorige maand ook al enkele dagen na de verkiezingen.
08.50: Echtgenote Omtzigt: ‘Stuitende arrogantie van de macht’
Ayfer Koç, de vrouw van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt en fractievoorzitter van het CDA in Enschede, is boos over de opmerking van Mark Rutte. Hij liet na een langslepend debat weten dat hij geen moment aan opstappen heeft gedacht.
“Het wordt steeds erger en stuitender die arrogantie van de macht. Deze premier kan toch nooit meer het vertrouwen in de rechtsstaat herstellen? Deze tijd vraagt om dienend leiderschap. We staan voor grote problemen die structureel en daadkrachtig aangepakt moeten worden”, schrijft Koç op Twitter.
“Het moet afgelopen zijn met brandjes blussen, fouten wegmoffelen, liegen, de Kamer belangrijke informatie onthouden, het tegenwerken van Kamerleden, en met imago bezig zijn.”
https://twitter.com/Ayfer_Koc/status/1377845997959806976
04.01 Rutte wil ondanks vertrouwenscrisis door als premier
Rutte wil toch door als demissionair premier, ondanks het “heftige debat” waarin alle oppositiepartijen het vertrouwen in hem opzegden. Alle partijen, behalve de VVD, keurden zijn optreden als partijleider in de verkenning af.
Rutte wil zijn “stinkende best doen” en “vreselijk hard werken” aan het “terugverdienen van het vertrouwen” van de Kamer én de samenleving. “Het is een belangrijk politiek signaal dat ik zeer serieus neem”, aldus de VVD-leider. Daarbij laat de demissionair premier weten dat hij donderdag geen moment heeft gedacht aan opstappen.
03.10 Kamer keurt optreden Rutte af, oppositie zegt vertrouwen op
De volledige oppositie heeft donderdagnacht na een lang debat het vertrouwen in Rutte opgezegd, wegens zijn optreden in de verkenning die tot een nieuw kabinet moet leiden. Alleen de coalitiepartijen van Rutte steunden een motie van wantrouwen van PVV-leider Geert Wilders niet, maar keurden zijn optreden als VVD-leider wel af. Ook ‘een motie van afkeuring’ is een zwaar instrument.
Maar dat het CDA mijn motie van wantrouwen tegen Rutte niet steunde is schokkend, ze hadden de motie aan een meerderheid kunnen helpen en zo Rutte kunnen laten aftreden voor zijn wangedrag en leugens over Pieter Omtzigt!#omtzigtdebat #motievanwantrouwen #Omtzigt #Wilders
— Geert Wilders (@geertwilderspvv) April 2, 2021
02.38 Kamer wil nieuwe verkenner op afstand van politiek
Er komt een nieuwe verkenner. Iemand die verder afstaat van de dagelijkse politiek rond het Binnenhof dan tot nu toe gebruikelijk was. De hele procedure zal tegen het licht worden gehouden. Dit is het eerste resultaat van het Kamerdebat over de mislukte verkenning.
De nieuwe verkenner moet het formatieproces weer vlot trekken en het vertrouwen tussen de partijen herstellen. Het moet een “gezaghebbende en onafhankelijke verkenner met een grote afstand tot de actuele politiek” zijn, stelt een Kamerbreed gesteunde motie van D66-leider Sigrid Kaag en CDA-leider Wopke Hoekstra.
01.47 Rutte biedt excuses aan Omtzigt én heel Nederland
Rutte heeft tijdens het nachtelijke verkenningsdebat zijn excuses aangeboden aan “het land”, en in het bijzonder aan CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. Ook bood Rutte zijn excuses aan voor het telefoontje waarmee hij eerder dan andere fractievoorzitters details kreeg over het verslag van zijn gesprek met de verkenner. “Dat wekt de indruk dat toegang tot macht en informatie niet gelijk verdeeld is.”
Lees ook
Pieter Omtzigt over beruchte memo: ‘Er wordt iets verborgen gehouden’
01.42 Coalitiefracties in nachtelijk overleg
De fracties van de coalitiepartijen zijn in de nacht van donderdag op vrijdag in beraad gegaan. Vermoedelijk over de toekomst van het kabinet. Het kabinet is al afgetreden, maar de vraag blijft of VVD-leider Rutte ook als demissionair premier verder kan. Een eventueel vertrek van Rutte, die diep door het stof gaat in de Kamer, maakt de ingewikkelde formatie nog lastiger.
01.20 Iedereen ontkent Rutte’s bron te zijn voor ‘lekken’ over verslag
Het blijft onduidelijk wie donderdagochtend vroeg Mark Rutte opbelde om te vertellen dat de naam van CDA-Kamerlid Pieter Omtzicht tóch voorkwam in zijn gespreksverslag met de oud-verkenners. Verkenners Tamara van Ark, Wouter Koolmees en oud-verkenner Kajsa Ollongren ontkennen dat ze de bron van Rutte zijn. Alledrie beschikten zij op het desbetreffende tijdstip al over de informatie.
Het telefoontje kwam van iemand die dit “via via had gehoord”, zei Rutte in het verkenningsdebat. Maar ondanks grote druk van de Kamer wil Rutte niet zeggen wie zijn bron is. De Kamer is daar woest over, omdat deze houding hun al geschonden vertrouwen nog verder beschadigt. De partijleiders kregen pas vanaf 09.00 uur de gelegenheid hun eigen gespreksverslag in te zien bij het bureau kabinetsformatie. Rutte ontving het telefoontje al om 07.30 uur.
Weten wat vooraf ging? Lees hier het liveblog over het verkenningsdebat van donderdag 1 april terug.
