Oma

Op de grond van Kees wordt al negentien generaties geboerd. Hij is biologisch boer en vee-arts. Yoghurt, kwark en mango’s, de varkens krijgen van alles te eten. “Reststromen, die wij in een beschaafd land als Nederland toch hebben. Wij gooien voor 3,5 miljard euro aan voedsel jaarlijks weg. Op de mango zit dan een vlekje.”

De varkens van Kees smikkelen er niet minder van. Net als Oma – de negenjarige zeug – die volgens de boer vier keer heeft geweigerd om naar het slachthuis te gaan. “Ze zette zich stram in de grond. Toen heb ik tegen Oma gezegd: ‘Oma, gij mag hier blijven’.” Volgens Yvon bedrijfseconomisch geen goede keuze. “Maar ze leeft op reststroom”, is het antwoord van Kees. “Dit dier verdient het om hier te mogen sterven.”

Varkenspest

Eind jaren negentig werkt Kees midden in het gebied waar de varkenspest uitbreekt. Samen met zijn collega’s moet hij duizenden varkens ruimen. En dan komt de gemeente met een nieuw plan.

“Biggen zijn 1,5 kilo als ze geboren zijn, en geen vleesvarkens van 120 kilo. Dus dan is het; dierenartsen, willen jullie meewerken aan het doden van biggen. Dan hebben we op de varkensbedrijven geen dierenwelzijnproblemen, want er zijn geen dieren meer. Alleen nog maar moedervarkens, waar je direct de biggetjes van doodspuit. En dat moest ik doen.”

Geëmancipeerde varkens

Die periode uit zijn leven emotioneert Kees nog steeds, en dat is zichtbaar. “Dat hebben we met mijn collega’s – in die praktijk – 130.000 keer gedaan. Dus misschien heb ik wel een schuld in te lossen, zo kun je het ook zien. Want je maakt gezonde dieren dood. Dat doet een dierenarts niet.”

“Toen heb ik tegen mezelf gezegd: Kees, nu ga je alleen nog maar doen wat goed voelt in je hart. En dat goed voelen in mijn hart, was voor mij mijn passie. Het gedrag en het welzijn van het varken.”

Maar als veearts werkt Kees nog bij ‘gewone gangbare varkensbedrijven’, aldus Yvon. Kan dat dan nog wel? Kees: “Ik discrimineer niet. Voor mij is ieder varken mij even lief. Ik wil juist alle varkens die hier in de wereld zijn, emanciperen. Vrijmaken, een beter leven geven.”

Krulstaart

Om dat te kunnen doen is Kees gepromoveerd op het natuurlijke gedrag van varkens. Als varkensboer, met zijn poten in de modder, kan hij volgens hemzelf andere boeren beter uitleggen wat hun dieren nodig hebben.

“De staart laat zien hoe het varken zich voelt. De krul in de staart is een signaal van ‘Hé beste mensen, ik voel mij helemaal lekker’. Hangt de staart? Dan heeft het varken misschien een beetje buikpijn, of longontsteking. Voelt hij zich niet helemaal lekker.” Een varken moet volgens Kees dan ook met zijn neus in de modder kunnen wroeten, en – vooral tijdens warme dagen – een modderbad kunnen nemen. Dat is hun manier om af te koelen.

Nieuwe boerderijen

Buitenboeren kan alleen op zandgrond, en daar is in Nederland te weinig van. Dus ontwerpt Kees samen met compagnon Ruud een nieuw soort boerderij, waar het welzijn van het varken voorop wordt gesteld. “Bedrijven waarmee een boer met 75 zeugen  – en alles wat daar achteraan komt – de kost kan verdienen. Een gemiddelde boer heeft nu gemiddeld 750 zeugen. We maken die boerderijen dus tien keer zo klein.”

Op de kaart wijst Kees de wroetweides en de zwembaden aan. “De zeugen kunnen hun biggetjes krijgen zonder tussen de stangen te zitten en de vleesvarkens hebben drie keer meer ruimte dan welk varken dan ook in Nederland.”

De hele aflevering terugkijken? Dat kan hier.