1.  Het is nooit te vroeg om te praten over seksualiteit

En daarmee bedoelen we: echt nooit te vroeg. Van de Lisdonk: “Als je niet geheimzinnig doet over sex en seksualiteit, groeit je kind daarin mee en is er nooit een taboe. Je kind weet dan dat het bij jou terecht kan met vragen, want die hebben kinderen.” Je hoeft niet bang te zijn dat je te veel informatie geeft, want in dat geval gaat het waarschijnlijk het ene oor in en het andere uit.”

2. Pas het gesprek aan op de levensfase van je kind

Seksualiteit is een breed onderwerp dat veel meer dan geslachtsgemeenschap behelst. “Je kan van jongs af aan beginnen door bijvoorbeeld lichaamsdelen gewoon bij de naam noemen, maar je kunt het ook hebben over dingen als: wat vind je prettig en wat niet? Een kind leert zo naar zijn gevoel luisteren. Kleine kinderen raken vaak hun geslachtsdelen al aan. Als je daar moeilijk over gaat doen, benadruk je dat het fout zou zijn. Dat is niet de bedoeling. Je kunt natuurlijk wel regels meegeven, bijvoorbeeld: ‘Zoiets doe je alleen als je alleen bent.’ Ook gesprekken over vriendschap, verliefdheid, gendernormen en homoseksualiteit kun je al op jonge leeftijd voeren.” Een positieve benadering is belangrijk, benadrukt Van de Lisdonk.

3. Wees je kind voor

“De helft van de jongeren is achttien jaar op het moment dat ze voor het eerst sex hebben, maar er zijn vroege en late starters.” Het is belangrijk dat het kind al voor die tijd weet hoe alles werkt. “Voorlichting over veranderingen in de puberteit en voortplanting moet op de basisschool aan de orde komen: voordat meisjes ongesteld worden en jongens hun eerste zaadlozing krijgen.” Als het over anticonceptie gaat, is het belangrijk om informatie te blijven herhalen en uitbreiden. “Je kunt vrij vroeg beginnen met vertellen dat er condooms bestaan tegen soa’s en verschillende anticonceptie om zwangerschap te voorkomen, en later specifieker ingaan op de soorten anticonceptie.”

4. Benadruk dat ook jongens/mannen verantwoordelijk zijn voor anticonceptie

Van de Lisdonk ziet dat hier nog winst te behalen valt. “Anticonceptielessen worden op sommige scholen zelfs alleen aan meisjes gegeven. Maar ook als jongens én meisjes in de klas zitten, hebben jongens vaak de neiging af te haken als alle soorten anticonceptie worden besproken. Het is belangrijk om ze erbij te blijven betrekken. ‘Jij kunt een kind verwekken, dus jij bent ook verantwoordelijk’.” Rutgers startte voor Wereld Anticonceptiedag een campagne waarin de verantwoordelijkheid van de man wordt benadrukt.

5. Vertel alles zelf

Natuurlijk kun je wel boekjes of voorlichtingsbrochures gebruiken bij voorlichting, maar het is van belang dat je als ouder zelf laat zien dat seksualiteit bespreekbaar is. “Je wil toch als ouder dat je kind bij vragen of problemen naar jou stapt, en niet bij vriendjes of het internet te rade gaat.”

6. Praat en respecteer de privacy

Het is met de online wereld een stuk lastiger om precies in de gaten te houden wat je kind doet. Tegelijkertijd is het verraderlijk makkelijk om even de internetgeschiedenis of chatgesprekken van je kind na te lezen om te kijken waar het zich mee bezighoudt. Alleen controleren is niet verstandig. Van de Lisdonk: “Behandel de online bezigheden van je kind net als wanneer je met je kind praat nadat het met een vriendje heeft afgesproken: vraag wat hij of zij heeft gedaan, sluit aan bij hun belevingswereld, die zich voor een groot deel online afspeelt. In contact en in gesprek blijven is belangrijk.”

7. Als je kind wél zwanger maakt of raakt: stel je neutraal op

Het kan ook na openheid en goede voorlichting gebeuren dat je kind ongepland zwanger raakt of iemand zwanger maakt. “Als je altijd open over seksualiteit hebt gepraat, schaamt je kind zich niet om bij jou aan de bel te trekken.” Daarbij is het belangrijk om niet te veroordelen, zegt Van de Lisdonk: “Iedereen maakt fouten en soms gaan er dingen mis. Benadruk dat.” Daarnaast is het belangrijk dat het kind zelf een keuze maakt voor een vervolgstap, op basis van neutrale informatie.” Heb je er moeite mee deze informatie te geven? Er is hulp beschikbaar bij bijvoorbeeld stichting Fiom en op zwangerwatnu.nl.