De spanning in het Verenigd Koninkrijk is om te snijden. Theresa May waarschuwde vandaag voor het ‘uiteenvallen van het Verenigd Koninkrijk’ als de deal met de Europese Unie morgenavond wordt afgewezen.
De Britse premier deed deze uitspraak in een laatste poging het Lagerhuis achter haar brexitplan te krijgen. Volgens May gaat het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie mogelijk helemaal niet door als het Lagerhuis niet instemt met ‘haar deal’. Dat scenario is waarschijnlijker dan een brexit zonder deal – zonder nadere afspraken tussen Londen en Brussel, vindt May. Volgens haar betekent het afwijzen van haar deal een “verlamming in het parlement”.
Theresa May legt haar brexitdeal met de Europese Unie morgen voor aan het 650 leden tellende parlement, waarvan de meerderheid de deal een heel slecht plan vindt. Als een meerderheid toch instemt, mogelijk uit angst voor nog meer brexitproblemen, dan kan het Verenigd Koninkrijk 29 maart uit de EU stappen. Er verandert dan praktisch niets tot eind 2020, terwijl de EU en Londen hun scheiding afronden.
Wat als?
Als het Lagerhuis níet instemt met de brexitdeal heeft May drie parlementaire werkdagen (tot 21 januari) om te bekijken wat ze gaat doen om met een plan B te komen. Tal van media suggereren dat ze moet aftreden als haar nederlaag in het Lagerhuis erg groot is. Dit leidt dan in eerste instantie tot de keuze van een nieuwe premier uit de Conservatieve partij. May kan ook, met instemming van twee derde van het Lagerhuis, nieuwe verkiezingen houden. Als laatst kan ze besluiten de brexitdeal later nog een keer in stemming te brengen of met een andere versie komen. Het probleem is dat, wat de EU betreft, veranderen niet meer kan. Volgens EU-topambtenaren kan Londen wel rekenen op uitstel van de brexit tot in juli.
De tegenstanders van de brexit pleiten ondertussen voor een oplossing die ook het probleem veroorzaakte: een referendum. May wil geen tweede referendum, maar haar uitspraak “mijn brexitdeal of geen brexit” zou volgens sommige parlementariërs een goede keuzevraag voor het referendum opleveren: ‘Wilt u de brexit met het bereikte akkoord of wilt u lid van de EU blijven?’ Voor een referendum is echter wetgeving en andere voorbereiding nodig, die zes weken in beslag zal nemen.