Politie-inval

De rellen braken uit toen de New Yorkse politie homobar Stonewall Inn in Greenwich Village binnenviel. Homoseksualiteit was in die jaren verboden in de VS, behalve in de staat Illinois. Anno 2020 kun je het je – goddank – bijna niet voorstellen, maar het was hartstikke normaal in deze dagen dat gay bars in New York door politieagenten werden binnengevallen. Vaak lieten zij de bezoekers in ruil voor geld weer met rust.

Legaal dansen

De Stonewall was de enige tent voor homoseksuele mannen in heel New York waar dansen was toegestaan. Als vanzelfsprekend was-ie dan ook populair bij de LHBTI-gemeenschap. Het publiek bestond grotendeels uit mannen. Er mochten slechts enkele dragqueens naar binnen, en er waren meestal ook een paar vrouwen te vinden. Om binnen te komen, moest je bekend zijn bij de uitsmijter of ‘er homoseksueel uitzien’, volgens de regels destijds. Binnen was het donker en als er agenten werden gesignaleerd, gingen de lichten aan. Bezoekers wisten dan dat zij moesten stoppen met dansen of elkaar moesten loslaten.

Arrestaties

Doorgaans, als de politie binnenviel, werden de bezoekers in rijen opgesteld en moesten ze zich identificeren. De overheid hield destijds namelijk lijsten bij van mensen van wie bekend was dat ze homoseksueel waren. Als je geen ID had, werd je gearresteerd. Net als wanneer je dragqueen was, want kleren ‘van het andere geslacht’ aantrekken was destijds een crimineel feit.

Anders dan normaal

Vaak was van tevoren bij het personeel bekend dat er een politie-inval zou komen die avond, door bronnen bij de politie. Ook gebeurden die vaak vroeg op de avond, waarna de zaken hervat werden. Op deze dag, precies 52 jaar geleden, ging dat echter anders. De agenten die binnenvielen waren voor een groot deel in burger en kwamen pas tegen half twee ’s nachts. Het personeel was bovendien niet getipt. Die inval liep uit de hand; de agenten kregen ditmaal weerstand.

Where Stonewall Uprising began 50 years ago, early on June 28, 1969: pic.twitter.com/8rT6DOeJ9C

— Michael Beschloss (@BeschlossDC) June 28, 2019

Meerdere verhalen

Over hoe de rellen precies ontstonden, bestaan verschillende berichten. Het meest gangbare verhaal is dat een dragqueen een politieagent met haar tas sloeg, maar er is ook een versie waarin een lesbische vrouw zich verzette terwijl zij werd afgevoerd naar de politieauto. Wie ook het startschot heeft gegeven, het inspireerde anderen om eveneens in actie te komen.

‘Gay power’

Wat we zeker weten, is dat zich buiten een meute verzamelde van mensen die niet werden gearresteerd, en omstanders. Naarmate de inval langer duurde, werd de sfeer vijandiger. Mensen begonnen leuzen te roepen als “gay power” en na verloop van tijd werden flesjes bier en munten op de aanwezige politiewagens gegooid. Uiteindelijk brak er geweld uit toen de politie enkele mensen op de grond werkte om hen in bedwang te houden. Daarop werden anderen juist strijdlustiger.

https://twitter.com/FrankVanLaeken/status/1144494648921952256

https://twitter.com/RaquelWillis_/status/1012386548841472001

Dag erna weer

De politie moest het onderspit delven. Inmiddels hadden zich ruim vijfhonderd mensen bij de Stonewall verzameld. Er werd een speciale eenheid ingezet om de boel onder controle te krijgen, maar dat had geen zin. Bij het aanbreken van de dag stopten de rellen – maar de dag erna werden ze hervat. Duizenden mensen kwamen ’s avonds bijeen bij de Stonewall Inn. Velen van de dag ervoor, maar ook nieuwe sympathisanten. Ook nu duurden de rellen tot diep in de nacht.

Eerste Prides

Een grote groep betrokkenen vormde in de nasleep van de rellen het Gay Liberation Front, een organisatie die zich inzette voor het legaliseren van homoseksualiteit in de VS. In het land ontstonden meer soortgelijke organisaties en werden spontane marsen gehouden. In juli vond bijvoorbeeld een Gay Power-rally plaats in Washington Square Park in New York. Uiteindelijk leidde dit activisme ertoe dat op 28 juni 1970 de eerste Prides in de geschiedenis werden gehouden, in New York, Los Angeles en Chicago. Die in NYC vond plaats in Christopher Street, de straat van de Stonewall Inn.

Lees ook
Angela Groothuizen zag vrienden bezwijken aan aids: ‘De een na de ander’

Monument

De Stonewall Inn bestaat nog steeds. In 2016 kreeg de plek een monument, het eerste monument voor LHBTI-rechten in de VS. Een goed moment om ook dit jaar, als weer een – aangepaste – Pride plaatsvindt, even stil te staan bij dit belangrijke moment van verzet in de geschiedenis.

Meer L’HOMO. vind je op Instagram.