Het Nederlandse programma om de stikstofuitstoot te beperken werkt niet goed genoeg, oordeelde het orgaan in mei.

Zure regen

Sinds deze uitspraak mogen er geen nieuwe projecten en activiteiten worden gestart die voor meer stikstof bij natuurgebieden zorgen. Het gaat dan om de uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden die vooral vrijkomen uit verkeer, industrie en landbouw. Die stoffen veroorzaken onder andere zure regen en bodemverzuring, maar zijn ook slecht voor de gezondheid.

Stikstofbesluit

Eigenlijk mocht dit al twintig jaar niet meer, maar via het Programma Aanpak Stikstof (PAS) gaf de overheid jarenlang toch toestemming voor projecten die veel stikstof bij natuurgebieden uitstoten. Sinds 2015 bood PAS een maas in de wet. Initiatiefnemers hoefden voor de start van een project alleen te beloven de schade aan natuur later te compenseren. De Raad van State vond deze regelgeving veel te soepel. Voordat een project mag beginnen, moet de uitstoot nu eerst aantoonbaar verminderd worden.

Lees ook
De zomer is voorbij, een nieuw politiek seizoen van start: dit staat ons te wachten

Lelystad Airport

Als gevolg van dat stikstofbesluit liggen nu 18.000 bouwprojecten stil, bleek vrijdag uit onderzoek van NRC. De gevolgen van het stikstofbesluit zijn daarmee veel groter dan verwacht. Het gaat niet alleen om grote projecten van de Rijksoverheid, maar ook om woningen, wegen en veestallen op lokaal niveau. Zo is de bouw van Lelystad Airport uitgesteld en een plan om de maximumsnelheid tussen Utrecht en Amsterdam te verhogen geannuleerd. Maar ook veel boeren die nieuwe stallen willen bouwen, leven in onzekerheid.

Koeien

Daarnaast mogen koeien in de buurt van een natuurgebied voortaan alleen de wei in wanneer de boer een natuurvergunning heeft. Dat de overheid dat eerder wel toestond, is in strijd met de Europese regels, schrijft Trouw. Deze boeren moesten al wel de stikstofuitstoot vanuit de stal beperken, maar de uitstoot die koeien in de wei veroorzaken, hoefden ze in hun vergunningaanvraag niet mee te nemen. Nu moet dat dus wel. In Gelderland zijn inmiddels al tachtig natuurvergunningen ingetrokken, waarvan de meeste van veehouderijen.

Kringlooplandbouw

En nu wil D66 ook dat de veestapel van vijftig miljoen kippen en zes miljoen varkens wordt gehalveerd. De partij wil dat boeren overstappen op kringlooplandbouw: een vorm van landbouw waarbij minder schadelijke stoffen vrijkomen. Willen boeren dit niet, dan moeten ze van de partij stoppen. “Van de Nederlandse stikstofuitstoot is 70 procent afkomstig van de landbouw”, zegt D66-Kamerlid De Groot tegen het ANP. “Tegelijkertijd is de bijdrage van de intensieve veehouderij aan onze eigen economie nog geen één procent. De verhouding is compleet zoek.”

Lees ook
Flora en fauna steeds vaker in gevaar, met gevolgen voor de mensheid

Compenseren

Wie toestemming wil krijgen voor een nieuwe fabriek of veestal, zal de stikstofuitstoot in de buurt van het natuurgebied op een ander vlak moeten verminderen. Voor een nieuwe kippenstal kan een boer bijvoorbeeld een naburig bedrijf opkopen en sluiten. Ook kan een vergunningaanvrager bij de Raad van State beargumenteren dat er geen alternatief is voor zijn project, dat er een ‘dwingende reden van groot openbaar belang’ voor is én dat er extra natuur bij komt om de uitstoot te compenseren: de ‘ADC-toets’.