Soraya Dingler (28) is nog kind wanneer ze zich niet thuis voelt tussen de Jehovah’s Getuigen. Maar het is wel haar familie. Hoe ouder ze wordt, hoe meer ze worstelt. En dan valt ze ook nog op vrouwen. Ze wil stil verdwijnen, maar op haar negentiende wordt ze uit het geloof gezet.
Schrijfster Simone van der Vlugt baseerde haar hoofdpersonage voor de nieuwe thriller De zonde waard op het leven van Soraya. Het verhaal van haar jeugd.
Soraya komt al vanaf haar twaalfde bij Simone over de vloer. Simones dochter is Soraya’s beste vriendin. “Ik was gewend dat mensen buiten het geloof niet naar mij omkeken. Tenminste, zo had ik dat geleerd van mijn ouders. Maar ik was daar vaker dan mijn ouders wisten. Puur omdat ik daar mijzelf kon zijn.”
Een nachtje blijven slapen, dat gebeurt op dat moment nog niet. Soraya is geboren in een familie van Jehova’s Getuigen. Ze wordt als kind op een ‘gewone’ basisschool gezet, maar voelt zich altijd de buitenstaander. “Werd sinterklaas, kerst of Pasen op school gevierd, dan werden we thuisgehouden. Op 11 november kregen we een snoepje mee, zodat het toch voelde alsof we ook langs de deuren waren gegaan. Maar ik werd nooit uitgenodigd voor verjaardagen, omdat dat niet mocht. Net als meezingen in de klas, met bepaalde liedjes.”
Als kind twijfelde Soraya al aan het geloof. “Drie dagen per week waren er bijeenkomsten, en op zaterdag moest je langs de deuren. En dan heb je nog de congressen. Drie keer per jaar een heel weekend stilzitten en luisteren, van negen uur ’s ochtends tot vijf uur ’s middags. Drie dagen lang.”
Haar tante – van de andere kant van de familie – is niet gelovig. Op een trouwdag – wanneer Soraya vijf jaar is – wordt er gebeden. Wanneer ze niet meedoet, wijst haar tante haar hierop. “Ze zei: doe het voor je ouders. Waarop ik fluisterde: ‘dit ga ik later toch niet doen’. Soms is het de aard van het beestje, en past het je niet.”
Dat wordt Soraya nog duidelijker wanneer ze merkt dat ze op vrouwen valt. “Ik ging drinken met vrienden, verzon smoesjes om niet meer langs de deuren te gaan en zoende op een van die avonden met een vrouw. Het enige wat ik op dat moment dacht was: wat heb ik gedaan? Ik heb iets aangewakkerd. Alsof ik de duivel op mij had afgeroepen. Ik kon het op dat moment echt niet relativeren.”
Op haar zestiende – rond diezelfde periode – heeft ze toch een vriendje. Maar zodra vriendinnen beginnen over de huwelijksnacht, maakt Soraya die relatie uit. “Het idee dat ik sex moest hebben met een man, daar had ik geen zin in. Thuis probeerde ik de bom voorzichtig te plaatsen en begon ik het gesprek met: ‘Ik denk dat ik bi ben’.”
Het mondt uit in een discussie, waarop Soraya na een tijdje nog een stukje van de bom probeert te ontmantelen. “Ik ben toch niet bi, maar lesbisch, vertelde ik hun toen. Mijn ouders waren helemaal in paniek. Ik moest het stilhouden, dit mocht niemand weten. Maar toen kreeg ik een relatie met een vrouw en lukte dat niet meer. Ik moest voor het comité komen.”
Natasja Gibbs over jeugd bij Jehova's getuigen: 'Aan zelfexpressie werd niet gedaan'
Op het moment dat Soraya op restricties wordt gezet, is ze achttien. “Je komt terecht op het strafbankje, maar je hoeft nog niet van het veld af. Ondertussen bedacht ik een plan om zo stil mogelijk te verdwijnen. Zolang ze niks van je horen en ze je niet kunnen vinden, kunnen ze je ook niet uitsluiten. Dan kun je nog stiekem contact hebben met je ouders. Maar doordat er meer over mij naar voren kwam, ging dat fout.”
Het duurt een jaar, voordat Soraya officieel uit het geloof wordt gezet. “In mijn jurk, op hakken, helemaal netjes gekleed voor God, moest ik meerdere keren naar het comité. Dan ga je naar een hokje, waar drie oude mannen zitten met een bijbel. Vervolgens moet jij vertellen wat je fout hebt gedaan, en antwoordden zij aan de hand van de Bijbel waarom dat fout is. Elke keer weer, twee uur lang. Ze wilden dat ik de weg terug naar God vond, maar het enige wat ik dacht was: haal mij hieruit.”
Na vier gesprekken is Soraya er dan ook klaar mee. “Ik werd continu in de gaten gehouden: of ik wel genoeg mijn best deed voor het geloof. Zodra ik mijn familie vertelde dat ik er klaar mee was, zeiden ze: je kent de consequenties. Ik mocht nog naar één familiefeest, daarna zijn mijn ouders een tijdje bij iemand gaan schuilen. Ik had de familienaam te schande gebracht. Op kerstavond werd ik uitgesloten. Dan roepen ze je van het podium af, voor het bidden. Je naam, inclusief de boodschap dat je niet meer meedoet. Een stempel op je voorhoofd, waardoor vrienden en familie niet meer met je mogen praten.”
Op het moment dat Soraya uit haar geloof stapt, vangt onder andere Simones gezin haar op. “Ze hebben mij uitgenodigd met kerst, en wilden niet dat ik alleen zat. Drie jaar geleden – ook tijdens een kerstdiner – zei ik voor de grap: als je nog een leuk boek nodig hebt, kun je altijd nog mijn jeugd gebruiken. Later appte Simone: ‘Weet je dat ik daar al een keer over heb nagedacht? Hoe zou je dat vinden?'”
Daarna zijn de twee wekelijks gaan zitten. “Simone is een heel lieve, open vrouw. Ze is heel moederlijk en noemt mij dan ook haar bonusdochter. Het boek is zo mooi geworden, omdat we elkaar zo goed kennen. Bovendien deed ze alles in overleg en mocht ik altijd meelezen. Ze neemt mij in bescherming: de onderwerpen die te heftig waren, zijn in het verhaal dan ook niet te vinden.”
Soraya noemt het schrijven van het boek een verwerkingsproces. “Het was fijn om er zo goed met iemand over te kunnen praten. Ik moet nog steeds – tien jaar later – wennen aan sommige dingen. Alleen al iemand feliciteren, voelde voor mij heel gek. Er zijn hier geen winnaars. Mijn ouders zijn ook een kind verloren. Maar ik kan wel eindelijk mezelf zijn. Dat is dan ook de boodschap van het boek: het was de zonde waard.”
Ilona verliet Jehovah's Getuigen, is nu uitgesloten door familie: 'Bevrijdend, maar verdrietig'
