De Vlaamse journalist Sofie Peeters (35) ervoer dat de zorg is afgestemd op het mannenlichaam. Pas na tien jaar ontdekte ze wat haar mankeerde. Bij toeval.
Zware paniekaanvallen bepaalden een vol decennium Peeters’ leven, maar niemand kon haar helpen. Haar eigen verhaal is uitgangspunt voor de nieuwe podcast Geen kleine man.
Als je onverklaarbare medische klachten hebt, ben je hoogstwaarschijnlijk een vrouw. Die kans is 70 tot 90 procent. Medicatie, onderzoeken en diagnoses zijn gebaseerd op het witte mannenlichaam. Terwijl mannen- en vrouwenlichamen echt verschillen, ook vanbinnen.
Veel vrouwen lopen jaren met chronische pijn en lichamelijke en psychische klachten. In onze enquête kregen 1075 vrouwen ooit een verkeerde diagnose, 93 van hen wisten ‘honderd procent zeker’ dat die verkeerde diagnose te wijten was aan hun geslacht. 155 vrouwen vermoedden het.
Ook op onze Facebookpagina regent het verhalen van vrouwen die dat meemaakten. Een greep van medische problemen waarbij vrouwen achterlopen: autisme, hart- en vaatziekten, endometriose, ADHD , migraine, reuma, HSP, PCOS.
Verkeerde diagnose omdat je vrouw bent: het overkwam deze 93 vrouwen
Er is wél steeds meer aandacht voor de noodzaak van genderspecifieke zorg. Zo kwam oud-verpleegkundige Miriam Kaijer recent met haar boek ‘Ik ben geen man!’. Net als Peeters liep zij jarenlang met atypische symptomen rond. Het bleek om een tumor te gaan. Lees hier ons interview met haar.
In Peeters’ geval ging het om intense angstaanvallen, van haar zeventiende tot zevenentwintigste. Ze beschrijft zo’n aanval: “”De ene aanval is de andere niet. Bij een lichte angstaanval voelde ik me duizelig of misselijk. Bij een zware voelde ik paniek, werd kortademig en dacht: ‘Word ik gek? Ga ik dood? Wat gebeurt er?'”
De aanvallen domineerden haar studententijd. “Echt vreselijk. Ik studeerde communicatiewetenshappen met gigantische groepen. Ik kon niet naar bepaalde vakken, of probeerde heel erg in het hoekje te zitten. Maar dan kon ik niet opletten, want ik was alleen bezig mijn ademhaling te onderdrukken.”
Ze probeerde alles om er vanaf te komen, maar zelfs intensieve psychotherapie bracht haar niets. Tijdens haar tweede zwangerschap bedacht ze zich dat het misschien aan haar anticonceptiepil lag. Haar huisarts en gynaecoloog bevestigden dat dat mogelijk was. Mogelijk had ze een sterke gevoeligheid voor de pil. Peeters zwoor ‘m voorgoed af (net als een van onze redacteuren). Haar intense angsten verdwenen.
“Heel shockerend, vond ik. In België hebben we zeer goede gezondheidszorg. Ik ben niet dom, zoek dingen op, ben hoogopgeleid, ik heb vriendinnen die arts zijn. Zelfs bij mij kon deze situatie voorkomen. Wat zit er allemaal onder die radar in België en in Nederland? Dat vond ik een heel frappante en shockerende vaststelling. Omdat we heel vaak het gevoel hebben dat we op het gebied van gendergelijkheid zoveel verder zijn.”
Sofie Peeters maakte met AudioCollectief Schik een podcastdocu over haar ervaring en gendersensitieve geneeskunde. “Ik wilde wat doen over onwetendheid rond het vrouwenlichaam en menstruatie, maar het is véél breder dan dat. Neem de bikini-visie. Het gaat ook over endometriose, PCOS, problematieken die vrouw-specifiek zijn. Maar dat is nóg te klein, het gaat ook om hartfalen, migraine. Het is zo, zo uitgebreid. Als een wollen trui, je trekt aan het draadje, en alles begint te rafelen.”
Ze spraken veel lotgenoten. “Allemaal zeiden ze: ik voelde mij zo alleen. De zoektocht is heel eenzaam, of het nu gaat over endometriose of iets anders. Iedereen voelt zich de uitzondering. Het ondermijnt je zelfvertrouwen en levenskwaliteit. Ik had dat zelf soms ook wel.”
Bovendien: “‘Als de helft van de bevolking lang rondloopt met onverklaarbare klachten, en van de ene dokter naar de andere moet, dan zet dat ook druk op onze gezondheidszorg, vergroot het uitval op de werkvloer en kost het ook onze sociale zekerheid geld.”
Artsen nemen klachten serieus, maar het probleem zit in het systeem. “Dat is heel complex. Het is gemakkelijk om te wijzen naar één ‘dader’, dan is de oplossing eenvoudig. Maar zo zit het niet.”
Medische beeldvorming speelt een rol. Bijvoorbeeld bij het detecteren van hart- en vaatziekten. Bij mannen slibben grote aders dicht, bij een vrouw gaat het om kleine vaatjes – wat moeilijker zichtbaar is op een scan. “Dat moet je er ook in betrekken.”
Ze wijst op de coronavaccins, waarbij onderzoek niet was uitgesplitst naar sekse. Bij bijwerkingencentrum Lareb meldden vooral vrouwen (75 procent) bijwerkingen van hun prik.
Hoe los je zo’n groot, complex probleem op? Peeters draagt ideeën aan: “Er moet worden getest op vrouwelijke testpersonen, voor symptomen en medicatie. Die resultaten moeten worden uitgesplitst naar sekse, zodat onderzoekers weten welke symptomen of bijwerkingen bij mannen voorkomen en welke bij vrouwen.”
“Angst staat als bijwerking in de bijsluiter van de pil. Ik heb verschillende huisartsen, gynaecologen en psychologen gehad en niemand legde het linkje. Informatie over seksespecifieke bijwerkingen moet veel meer bij de arts terechtkomen én bij de patiënt. ”
Peeters vindt het spannend hoe de podcast in België gaat landen. “Hier is het echt muisstil rond dit onderwerp. Ik denk dat er in Nederland meer voedingsbodem is. Maar voor België denken we: hoe gaan ze reageren? Dit is problematiek waarvan we niet op de hoogte waren.”
Geen kleine man is een podcast van AudioCollectief SCHIK en Sofie Peeters en vanaf 24 november overal te beluisteren.
Disclaimer: dit is geen medisch advies. Ga niet zomaar experimenteren, maar doe dit in overleg met een gediplomeerd arts.
Redacteur Anna Neeltje stopte met de anticonceptiepil: 'Ik zit lekkerder in mijn vel'
