Financieel in zwaar weer verkeren: onze enquêtedeelnemers weten precies hoe dat is. Ze moeten tienduizenden euro’s schuld afbetalen. Soms zelfs meer dan een ton.
Liefst 1,4 miljoen huishoudens in Nederland hebben problematische schulden, of een risico daarop. Erover praten is vaak nog taboe.
LINDA.nl onderzocht wat voor geldproblemen lezers hebben. In totaal deelden 334 vrouwen hun verhaal via onze anonieme ‘schuldenenquête‘. 86 van hen hebben standaard betalingsachterstanden, 41 soms. De oorzaak van de misère varieert: de één leende duizenden euro’s voor haar studie, de ander heeft matig financieel inzicht en de volgende is gedumpt door haar ex – zowel in de liefde als financieel.
Een greep uit de reacties:
Burgerlijke staat: single zonder kinderen
Leeftijd: 46-50 jaar
Provincie: Groningen
Schuld: 110.000 euro
Schuldeisers: meerdere instanties, ABN Amro en de Belastingdienst.
Oorzaak: “Scheiding, toen baanverlies, een ex die niks betaalt, een huis dat vijf (!) jaar te koop stond, maar door aardbevingen onverkoopbaar werd en toen voor een schijntje werd verkocht.”
Toelichting: Ze dreigt uit huis gezet te worden. Door de restschuld is beslag gelegd op haar salaris, waardoor ze de huur niet meer kan opbrengen.
Burgerlijke staat: single, één dochter
Leeftijd: 36 jaar
Provincie: Gelderland
Schuld: ongeveer 45.000 euro
Schuldeisers: vrienden, Belastingdienst, meerdere instanties
Oorzaak: “Vanuit werk op latere leeftijd een studie gevolgd om om te scholen. Na de studie een krap jaar gewerkt, toen in de bijstand gekomen en in de bijstand ernstig ziek geworden.”
Toelichting: Ze krijgt financiële hulp van de Gemeentelijke Kredietbank. Het maandgeld voor vaste lasten (energie, telefoon, televisie, et cetera) is niet toereikend, ze wisselt betalingen af en switcht als de achterstand te hoog oploopt van leverancier.
“Ik heb een goede studie gedaan, wil graag werken. Heb leuke sociale kringen, familie, vrienden en kennissen. Maar ik schaam mij enorm voor de financiële situatie en dat ik daardoor een heel ander leven leid dan zij. Met elke maand enorme stress over alle vaste lasten en boodschappen.” Haar omgeving weet dat ze ziek en alleenstaande moeder is, en niet werkt. “Dit geeft mensen een soort vrijbrief om te informeren naar je financiën. Als ik diezelfde mensen uit tweepersoonshuishoudens die allebei werken vraag naar hun financiën, zou dat taboe zijn. Ik vind het verschrikkelijk te moeten praten over geld en telkens te moeten verklaren waarom ik bepaalde dingen wel of niet financieel kan dragen.”
Burgerlijke staat: samenwonend, drie kinderen
Leeftijd: 36-40 jaar
Provincie: Limburg
Schuld: ‘Ik denk rond de 60.000 euro’
Schuldeisers: ‘Instanties, incassobureaus en familie. Mijn ex is mijn grootste schuldeiser. Daarnaast heb ik zelf na de scheiding ook schulden gemaakt.’
Oorzaak: “Onderwaterstand van het gezamenlijke huis van mij en mijn ex. Mijn ex won de rechtszaak, ondanks een inkomensverschil van 100.000 euro per jaar.”
Toelichting: “Ik woon met mijn kids in bij mijn nieuwe vriend, daardoor redden we het. Hulp vragen duurde lang, er heerst toch een taboe op. Daarnaast als je ex de grootste schuldeiser is terwijl je samen kinderen hebt, schaam je je ook wel.”
Burgerlijke staat: single zonder kinderen
Leeftijd: 26-30 jaar
Provincie: Overijssel
Schuld: 4000-5000 euro
Schuldeisers: Huurbaas (haar vader), stroomleverancier, meerdere instanties. ‘Het zijn meerdere kleine bedragen, maar de huurachterstand is groot.’
Oorzaak: Van werk naar ziektewet/arbeidsongeschiktheid
Toelichting: ‘Ik ben met psychische klachten uitgevallen. Na een half jaar liep mijn contract af en kwam ik zonder werk te zitten. Mijn uitkering werd vastgesteld aan de hand van mijn loon van een jaar daarvoor. Destijds ging het al niet goed en was ik, voor mijn eigen gezondheid, minder gaan werken. Ik kwam financieel niet uit, dus besloot toch weer meer te gaan werken. Nu krijg ik op basis van dat jaar een uitkering. Ik krijg nu net iets meer dan de helft van wat ik verdiende voor ik uit dienst ging.’
Burgerlijke staat: samenwonend zonder kinderen
Leeftijd: 31 jaar
Provincie: Overijssel
Schuld: ‘Lening bij mijn vader was €10.000, is voor meer dan de helft terugbetaald. Mijn studielening ligt nu rond de €60.000, daar kan ik soms wel van huilen…’
Schuldeisers: Familie en DUO
Oorzaak: Verdacht van misdrijf
Toelichting: Partner reed met borrel op naar huis en kreeg eenzijdig ongeluk. Geen fysieke schade, wel geschrokken en auto in puin. Plus boete en een cursus. Hij kreeg diezelfde maand ook een belastingaanslag voor de huur- en zorgtoeslag die hij te veel had ontvangen de drie jaar ervoor. Haar vader heeft hen uit de brand geholpen met een lening.
“We zijn 31 en 32 jaar en wonen in een sociale huurwoning met 1 slaapkamer. We willen graag kinderen, maar soms voelt het of we geen kant op kunnen. Ik ben nu bijna klaar met school en ga binnenkort hoop ik met een dit keer leuke baan beginnen. Dan hopen we over een jaar iets te kunnen kopen en eindelijk huisje-boompje-beestje te kunnen beginnen.”
Vrouwen hebben minder vaak een schuld dan mannen, meldt het BKR (Bureau Kredietregistratie). 61% van de mensen die in geldproblemen kwamen in 2019, was man. Het BKR noemt het ‘opvallend’ dat ongeveer evenveel vrouwen en mannen krediet op hun naam hadden (eind 2019), maar dat mannen bij betalingsproblemen ‘oververtegenwoordigd’ waren. Reden is dat vrouwen vaker een partner met inkomen hebben. Mannen met geldproblemen hebben vaker een uitkering, en een partner die niets of weinig verdient. Of helemaal geen partner.
Maar vaker dan mannen hebben economisch niet-zelfstandige vrouwen wel werk, maar verdienen daarmee te weinig. Dat komt vooral doordat zij grotendeels in deeltijd werken en gemiddeld een lager uurloon hebben.
Bijna één op de tien vrouwen heeft geen eigen inkomen: ze zijn bijna altijd getrouwd of samenwonend en voor hun levensonderhoud afhankelijk van hun partner. Is een vrouw niet economisch zelfstandig (= minimaal het bijstandsniveau), maar heeft ze wel een partner met een hoog inkomen? Dan loopt ze bij een scheiding groot risico om in armoede terecht te komen. Ook alleenstaande vrouwen met minderjarige kinderen zijn vaak financieel kwetsbaar.
Scheiden is vaak de grote boosdoener als het aankomt op armoede en geldproblemen. Twee op de vijf vrouwen die in 2017 scheidden waren niet economisch zelfstandig (en één op de vijf mannen, van de bijna 54-duizend gescheiden mensen dat jaar), meldt het CBS.
Gescheiden vrouwen lopen meer risico op armoede dan gescheiden mannen. Bovendien verliezen ze koopkracht, terwijl mannen er bij een scheiding op vooruit gaan. Lichtpuntje: dat koopkrachtverlies van vrouwen is in vijf jaar wel afgenomen. Ook nam het armoederisico bij zowel gescheiden vrouwen als mannen af en hebben ze vaker een financiële buffer om een laag inkomen na de scheiding te compenseren.
Vrouwen die na scheiding niet economisch zelfstandig waren in 2017 (klik voor grotere afbeelding):
Driekwart van de vrouwen vindt het belangrijk economisch zelfstandig te zijn, schrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Het aandeel vrouwen dat daarvoor genoeg verdient, neemt al zes jaar toe: in 2019 bijna 64%.
En er is vooruitgang: steeds meer vrouwen verdienen netto minstens op bijstandsniveau (990 euro per maand in 2019). Met kinderen kun je daarvan niet leven, daarom focust de overheid ook op financiële onafhankelijkheid. Daarvoor moet je minstens het minimumloon (1410 euro per maand) verdienen. Ook dat aandeel groeide vooral onder vrouwen vanaf 2014 sterk, tot bijna 53% in 2019. Met name moeders met een partner zijn nu vaker financieel onafhankelijk.
Bron: CBS (Inkomensstatistiek ’19)
Sasja na scheiding dakloos en in de bijstand: 'Wil nooit meer mijn huis verliezen'
Kabinet gaat mensen met grote schulden sneller helpen
