Het kabinet moet “de staat van de natuur” meer centraal gaan stellen in plaats van vooral naar stikstofcijfers te kijken. Dat vindt bemiddelaar Johan Remkes.
Wat hem betreft moet wel worden vastgehouden aan de stikstofdoelen voor 2030, maar moet het in sommige gevallen ook mogelijk zijn om meer tijd te nemen.
Als in een gebied bijvoorbeeld het natuurherstel “voldoende op koers ligt en het resterende probleem met iets meer tijd via natuurlijk verloop kan worden opgelost”, dan moet uitstel wat Remkes betreft mogelijk zijn. De stikstofadviseur raadt aan om 2025 en 2028 als “ijkmomenten” te kiezen. Om te kijken hoe de vlag er dan bij hangt. Uitstel mag dan wel alleen om “dwingende inhoudelijke redenen”. Politieke afwegingen mogen geen rol spelen, benadrukt Remkes.
Remkes ziet voor de korte termijn “geen andere route” dan gerichte uitkoop van 500 tot 600 bedrijven, zowel in de landbouw als daarbuiten, die veel stikstofneerslag in de natuur veroorzaken. Liefst vrijwillig, maar als dat niet lukt gedwongen. De compensatie moet “zo ruimhartig mogelijk” worden.
De bemiddelaar ziet een toekomst voor zich met “minder agrarische bedrijven”. Volgens hem zullen “nieuwe vormen van landbouw groot moeten worden”. De sector moet “in lijn worden gebracht” met de eisen op het gebied van klimaat, dierenwelzijn, water, bodem, gezondheid en cultuur, somt Remkes op. Toch blijft er dan volgens hem ruimte voor een “sterke en bloeiende agrarische sector”.
De verhoudingen tussen onder meer boeren en het kabinet zijn nog steeds “buitengewoon broos”. Het vertrouwen is “nog niet hersteld”, zegt Remkes bij de presentatie van zijn langverwachte rapport. Volgens hem heeft een deel van de boeren het gevoel “als verliezer in het verdomhoekje te worden gezet”.
Remkes werd aangesteld om het vastgelopen gesprek tussen het kabinet en de landbouwsector vlot te trekken.
Remkes trekt conclusies na reeks gesprekken over stikstofbeleid
