Wereldleiders, politici, royals, miljardairs… Ze gebruikten massaal mazen in de wet om zo min mogelijk belasting te betalen, blijkt uit de onlangs verschenen Pandora Papers.
29.000 van de machtigste en rijkste mensen ter wereld staan in de 12 miljoen bestanden. Bijvoorbeeld de Britse oud-premier Tony Blair. En zangeres Shakira. Ook demissionair minister van financiën Wopke Hoekstra moet zich verdedigen.
Dit is een van de grootste lekken van financiële documenten ooit. Via de Pandora Papers vangen we een glimp op van de verborgen wereld van offshore-financiering. We komen zo meer te weten over verborgen rijkdom en geheime transacties van die superrijke mensen.
De miljoenen bestanden komen uit belastingparadijzen, bijvoorbeeld de Britse Maagdeneilanden. Onthullingen laten al sinds 2013 zien hoe het land corruptie en fraude helpt verhullen.
Die ‘paradijzen’ zijn gebieden of landen waar op bepaalde zaken geen of relatief weinig belasting moet worden afgedragen. Afhankelijk van het soort kapitaal zijn er veel verschillende belastingparadijzen waartoe op bepaalde aspecten ook ons land wordt gerekend, net als bijvoorbeeld Britse eilanden in het Caribisch gebied en in het Kanaal, Zwitserland, Luxemburg, de VAE en de VS.
Let wel: bij veel van de transacties in de gelekte documenten is geen sprake van juridische overtredingen. Maar ze onthullen wel de eigenaren van 95.000 offshore-bedrijven achter die transacties.
De namen van machtige mensen schieten voorbij: zo’n 35 huidige en voormalige wereldleiders worden in de bestanden genoemd.
Zo bespaarden de Britse ex-premier Tony Blair en zijn vrouw meer dan 364.000 euro toen ze via een offshore-bedrijf een kantoor ter waarde van 7,53 miljoen euro kochten. Hij leidde jarenlang de Labour-partij, die opkomt voor arbeiders.
Superrijken steken hun geld graag in Brits vastgoed. Zo blijken de Azerbeidzjaanse president Ilham Aliyev en zijn familie betrokken bij onroerendgoedtransacties in het Verenigd Koninkrijk met een waarde van meer dan 467 miljoen euro. En de koning van Jordanië vergaarde in het VK en de Verenigde Staten een verborgen vastgoedimperium met een waarde van bijna 82 miljoen euro.
Het lek brengt ook de Russische president Vladimir Poetin in verband met geheime activa in Monaco. Tevens laat het zien dat de Tsjechische premier Andrej Babis, die later deze week verkiezingen tegemoet gaat, een offshore investeringsmaatschappij bezit waarmee in Zuid-Frankrijk twee villa’s werden aangekocht ter waarde van 14 miljoen euro.
Minister van Financiën Wopke Hoekstra ontspringt deze dans ook niet. Trouw, Het Financieele Dagblad en onderzoeksplatform Investico hadden toegang tot de Pandora Papers en ontdekten dat hij jarenlang een belang had in een brievenbusfirma op de Maagdeneilanden.
De CDA-leider maakte tot oktober 2017 deel uit van een besloten beleggingsclub die dit belastingparadijs in de Caribische Zee nog altijd gebruikt om te investeren in een safaribedrijf in Oost-Afrika.
Via Twitter reageert de demissionair minister op het lek. In meerdere tweets legt hij uit dat hij destijds niet wist dat het bedrijf op de Britse Maagdeneilanden gevestigd is.
In FD en Trouw is aandacht voor een investering die ik twaalf jaar geleden heb gedaan in een start-up voor ecotoerisme in Afrika van een vriend van mij. Het gaat om een bedrag van ca. 26.500 euro. 1/6
— Wopke Hoekstra (@WBHoekstra) October 3, 2021
Niet echt een sterk verweer, vindt FD-journalist Johan Leupen: “Een bijstandsmoeder mag zich niet verschuilen achter financiële ongeletterdheid. Die krijgt dan gewoon de Belastingdienst over zich heen. Dus het is op z’n minst opmerkelijk dat hij zo’n verweer heeft. Het roept vragen op.”
Ook president-commissaris Tom de Swaan van staatsbank ABN Amro belegde privé via de besloten beleggingsclub waar Hoekstra bij zat. Hoekstra benoemde De Swaan in juli 2018 bij de bank. ABN AMRO geeft toe dat het “schuurt met de tijdgeest” dat De Swaan privé belegt via een belastingparadijs. Het is niet in strijd met de wet, maar volgens ABN AMRO wel een ongelukkige situatie, omdat het de bank nu met belastingparadijzen in verband brengt. De Swaan stoot de investering per direct af en biedt zijn excuses aan via een e-mail aan zijn collega’s.
Onderzoeksjournalist over verweer Wopke Hoekstra: 'Het roept vragen op'
Het nieuws van de Pandora Papers doet denken aan de Panama Papers in 2016. Wereldwijde opschudding volgde toen de administratie van een juridisch dienstverlener uit Panama op straat kwam te liggen. In de documenten kwamen de namen voor van talloze bedrijven, ook in Nederland, die via brievenbusfirma’s belastingontduiking leken te faciliteren. Ook doken namen op van veel prominente personen die hun geld op schimmige manieren hadden weggezet. De premier van IJsland zag zich zelfs genoodzaakt op te stappen, toen bleek dat hij miljoenen aan familiekapitaal bij een offshorebedrijf had ondergebracht.
