Onze royalty verslaggever Sam Hoevenaar mocht binnenkijken in Het Loo, dat voor de feestdagen is omgetoverd tot een winterpaleis. En dat zorgt voor koninklijke kerstinspiratie én vele verrassende koningshuisweetjes.
Bijvoorbeeld dat volproppen rond de feestdagen ook bij de royals problematisch kan zijn: “De lijfarts van Willem III schreef een brief vanwege zijn zorgen over de hoeveelheden warme chocoladedrank die hij tot zich nam”, aldus conservator Renske Ek.
Wie had gedacht dat we qua budgetproof en duurzame kerstversiering bij het koningshuis zouden kunnen afkijken? Oké, Beatrix gaf Claus in 1965 een Porsche onder de boom, en Máxima droeg deze week bij een kerstconcert een drielaags diamanten collier, maar uiteindelijk gaat het ook bij de Oranjes om het familiegevoel. Het samenkomen, en daar is weinig voor nodig.
Paleis Het Loo geeft deze winter een inkijk in de kersttradities aan het hof met het overkoepelende thema ‘warmte’. De koninklijke manier van tafels dekken en versieren kan ook voor ons onderdanen als inspiratie dienen.
Als koningin Emma de kerstboom introduceert aan het hof wordt er direct een traditie in het leven geroepen die tot de dag van vandaag stand houdt. Conservator Hanna Klarenbeek: “De boom moest eruit zien alsof deze nog bevroren was, en zojuist uit het bos was gehaald.” Emma maakte dan ook van uit elkaar getrokken watjes nepsneeuw, zoals te zien op Paleis Het Loo.
Wilhelmina koos voor – don’t try this at home – asbest in de boom, en papieren kerstklokjes. Inmiddels zien we dat koning Willem-Alexander en koningin Máxima en verschillende andere Oranjes gaan voor een boom vol lametta, wat de boom ook die bevroren uitstraling moet geven. Het gebruik van de zilveren sliertjes is een traditie die prins Bernhard meenam uit Duitsland.
In Bernhards kamer op Het Loo staat zijn traditionele – over de top – kerstboom én worden zijn favoriete winterse hitjes afgespeeld: jazzmuziek uit de jaren zeventig, waaronder klassiekers van James Brown.
Tekst gaat verder onder de foto’s.
Met wat online tutorials – en engelengeduld – kun je zelf je koninklijke ornamenten knutselen. In de kamer van prins Hendrik op het paleis staat een grote boom vol handgemaakte versiering van korenaren. Er zijn kerstklokjes gevlochten en strikken en sterren gemaakt met hier en daar een dennenappel. Koningin Wilhelmina en haar echtgenoot deden hun inspiratie voor deze ornamenten op in Scandinavië. Mocht het niet lukken met de online hulpvideo’s, dan kun je momenteel op Paleis Het Loo met wat hulp kerstartikelen knutselen.
Traditioneel in de koninklijke versiering is het gebruik van appeltjes van oranje. Pak je mooiste porseleinen schaaltjes uit de kast, leg er wat sinaasappels of mandarijnen in en je kersttafel is helemaal zeventiende eeuws royalty. En ook in de boom en de guirlandes worden ze opgehangen als versiering.
Kerst met de Oranjes: 'Wilhelmina gebruikte stukken asbest als nepsneeuw in de boom'
Dan zijn we bij de categorie ‘sfeervol verlichten’ aangekomen, en ook daarin kunnen we leren van Willem III en Mary. Een handigheid die werd gebruikt was het plaatsen van spiegels of glanzend materiaal achter een brandende kaars. Het licht weerspiegelt door de kamer, en geeft zo meer licht én sfeer.
Het gebruik van echte kaarsen in de boom voelt misschien als iets van het verleden, maar doet het koninklijk gezin nog steeds traditiegetrouw op kerstavond. Vorig jaar deelde het hof een foto op social media van Willem-Alexander die de kaarsjes aanstak. Vroeger lagen er in het paleis dan ook geen cadeautjes onder de boom, maar emmers met water vanwege het brandgevaar.
Binnenkijken op vernieuwd Paleis Het Loo: van Hendriks alligator tot Bernhards verborgen bar
Niet alle winterse gebruiken van het koningshuis zijn even geschikt om voort te zetten. De oud-vorstinnen Wilhelmina en Juliana droegen bont om zich warm te houden én om hun rijkdom en status te etaleren. Op Paleis Het Loo is een aantal jassen en kragen tentoongesteld, inclusief een luguber exemplaar met de vossenkop er nog op. Die liet Wilhelmina nonchalant op haar schouder rusten; een modetrend van die tijd.
Misschien is een bezoekje aan het Winterpaleis ook wel iets voor het koningspaar en de dochters. Alexia is terug uit Wales en het gezin is weer compleet. Als ik de conservator vraag of de Oranjes zelf nog langskomen moet ze lachen en antwoordt diplomatiek: “Ze komen hier weleens.”
Een week vol koninklijke glamour: parels, capejurken en Máxima's glitterbroek
