Carolien Borgers dacht drie podcasts te maken voor LINDA. (Over Tijd, Over Haar en Over Spel), maar er bleek tóch nog een vierde onderwerp te zijn dat de nodige aandacht verdient: ouder worden.
Het resulteerde in Over Datum, een reeks van vier afleveringen die dieper ingaat op leeftijd en vrouwelijke schoonheidsidealen. Luister hieronder de eerste aflevering.
Want wat ís het toch met die angst om oud te worden? Het is de vraag die Carolien zichzelf stelde toen ze afgelopen jaar veertig werd. Waar komt die vandaan en waar is ze nou precies zo bang voor? “Vroeger dacht ik, ik word 34 en daarna sterf ik – dan houdt alles op”, vertelt ze. “Dus ik vroeg me af of het draaide om het verlies van ‘erbij horen’ of dat het afnemen van mijn vruchtbaarheid betekent dat mijn aantrekkelijkheid ook verdwijnt. Toen begon ik bewuster te letten op wat mij de hele tijd wordt verteld over ouder worden, gewoon op dagelijks niveau. Het is echt wálgelijk. Soms subtiel, soms heel duidelijk: hele algoritmes worden gevuld met cosmetische ingrepen en ‘vermindering van fijne lijntjes’. Waar gaat het hier mis? Waarom wordt er zo ingespeeld op onze onzekerheden?”
Het inspireert haar tot het maken van Over Datum, waarin ze met meer dan twintig BN’ers en experts het gesprek aangaat over schoonheid. Hoe komt het dat we jeugdigheid als fantastisch zijn gaan zien en ouderdom als iets vreselijks? Maar ook vooral: “Hoe kan ik voor mezelf tot andere inzichten komen als het gaat om ouder worden? Dát is de zoektocht.”
En voor die zoektocht heeft ze een flink blik BN’ers opengetrokken. Zo spreekt ze onder anderen Saskia Noort, Marja Pruis, Sunny Bergman, Stella Bergsma, Hedy D’Ancona en onze eigen Linda de Mol. Maar ook Sophie Hilbrand, die reflecteert op het relletje rond de uitspraken in podcast GeenFilter. “Als je het gaat hebben over schoonheidsidealen en beeldvorming, moet je ook met mensen praten die op tv en in de media die beeldvorming creëren”, bepleit Carolien.
“Denk ook aan films waarin een 43-jarige gespeeld wordt door een 33-jarige: da’s toch pretty fucked up? Ik ga met deze vrouwen in gesprek over hun eigen ideeën, maar ook over verantwoordelijkheid: waar of bij wie ligt die precies? Ligt die ook bij onszelf? Daarom vind ik het fijn om deze podcast juist met LINDA. te maken – als merk zijn jullie ook onderdeel van dat proces.”
Ook twee cosmetisch chirurgen, een bioloog, socioloog, historicus én cultuurhistoricus delen in Over Datum hun kijk op ‘ouder worden’. Hoe gaan we daarmee om, hoe bepalen we wat normaal is en wat niet? “Ik weet nu dus dat er een deel van de beauty-industrie is dat zich richt op 8- tot 12-jarigen”, vertelt Carolien. “Pre-juvenation noemen ze het: het zo lang mogelijk uitstellen van zichtbare tekenen van veroudering. Dat aanwakkeren van de onzekerheid begint dus nu al kinderen en daar wordt 40 miljard mee verdiend. Het is vreselijk en eigenlijk ook gewoon heel eng.”
“Over Datum is wel echt de podcast waar ik het meest depressief van ben geworden”, vervolgt ze. “Het valt me echt zwaar, ik ben de hele tijd met een steen in mijn maag aan het werk. Ik wil eigenlijk geen onderdeel zijn van dit probleem, maar ik merk gewoon hoe diep het óók in mij huist. Hoe ik naar mezelf kijk op elke foto, of wat ik denk als ik in de spiegel zie dat er een lijntje bij is gekomen. Het is heel deprimerend om door te krijgen hoeveel tijd je kwijt bent aan dat soort gedachten. Het is denk ik een mooie uitdaging om te kijken of we onszelf van die stress kunnen ontslaan.”
Want, vindt Carolien, het is op dit moment een gevecht wat we eigenlijk niet kunnen winnen. “We leven in een cultuur waarin ouderdom niet wordt gezien als vrouwelijk. Dus als je je vruchtbaarheid gaat verliezen, verlies je ook een deel van je schoonheid en vrouwelijkheid. Daar praat ik met al deze vrouwen over: wat verlies je, wat geef je op? Maar ook: wat krijg je ervoor terug?”
Want ja, er gloort gelukkig nog wél hoop aan de horizon. “De laatste aflevering eindigt op een happy note en laat zien dat we niet reddeloos verloren zijn. Maar het is wel confronterend om te zien hoeveel dapperheid en zelfliefde je nodig hebt om tegen bestaande patronen in te gaan.”
Aan de hand van de gesprekken met experts en BN’ers maakt Carolien de balans op: hoe kan ik zo goed mogelijk oud(er) worden? Dat probeert ze ook nu al mee te nemen in haar eigen leven, door vaker mensen te spreken die wat ouder zijn dan zij. “Bij vrouwen na hun vijftigste zie ik soms een soort verzoening en berusting ontstaan, die heel mooi is. Maar tussen de veertig en vijftig zit er een soort omslag, die fase is de essentie van deze podcast. Hoe gaan we daarmee om? En dat gaat best diep: want als ons verteld wordt dat onze jeugdigheid en daarmee schoonheid langzaamaan ‘wegvalt’, wat ben je dan nog waard?”
In 'Over Datum' onderzoekt Carolien Borgers: waarom proberen we zo jong mogelijk te blijven?
