Tom Waes gaat in ‘Reizen Waes’ in gesprek met drie kinderen uit Molukse gezinnen, die gedwongen zijn opgegroeid in een oud-concentratiekamp.
Twee van hen zijn uiteindelijk betrokken bij de treinkaping in 1975, waarbij drie mensen om het leven komen.
Gedwongen opgegroeid in oud-concentratiekamp Westerbork: 'Onze ouders werden weggemoffeld'
Treinkaping
Op 2 december 1975 kapen Zuid-Molukse jongeren de stoptrein Groningen-Zwolle, vlakbij het Drentse Wijster. Zij doen dit om voor Molukse rechten op te komen. De kaping kost het leven aan de machinist en twee passagiers. Twee jaar later kapen andere Molukse jongeren een trein bij De Punt, met eveneens dodelijke slachtoffers.
Waes gaat op bezoek bij Mietji, Jacco en Abé. Die laatste twee waren betrokken bij de kaping en hebben hun gevangenisstraf inmiddels uitgezeten. Normaal schuwen zij de media, maar voor Waes maken ze een uitzondering.
Oud-concentratiekamp
Maar de kijker krijgt eerst een belangrijk stukje geschiedenis mee: ten tijde van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd tegen kolonisator Nederland stonden de Molukkers aan de kant van de Nederlanders. Na de onafhankelijkheid van Indonesië biedt Nederland 12.000 Molukkers onderdak.
“Wij zijn geplaatst in een kamp op de Drentse hei: kamp Westerbork. Toentertijd wilden ze het wegmoffelen en moest het ‘Schattenberg’ heten”, vertelt Mietji. “Daar ben ik geboren en opgegroeid.” “Wacht even”, onderbreekt Waes het gesprek. “Dus je komt uit de Molukken, wordt naar hier gebracht, ze brengen je onder in een oud-concentratiekamp en geven er gewoon een andere naam aan?”
Woedend
“Je moet je voorstellen: onze ouders werden gedumpt in zo’n kamp, ver weg van de bewoonde wereld, gewoon weggestopt”, vertelt Mietji. “Wat wij, de kinderen die daar zijn opgegroeid, gezien hebben: dat maakt je woedend.”
Deze oude concentratiekampen blijven tot 1970 de woonplek van de gezinnen. De Nederlandse regering plaatst hen vervolgens in speciaal gesegregeerde Molukse wijken in Drenthe. “Op een gegeven moment pik je dat niet meer, dat je ouders keer op keer vernederd worden”, aldus Jacco.
‘Het moest gebeuren’
De directe aanleiding voor de kaping is de onafhankelijkheidsverklaring van Suriname in november 1975. Abé herinnert zich nog hoe de toespraak van koningin Juliana hem kwaad maakte. “Ze durft te zeggen dat ieder volk recht heeft op zelfbeschikking. En dat terwijl hier al 25 jaar lang onze ouders aankloppen bij de Nederlandse regering maar gewoon nul op rekest krijgen. Dat was een trigger: nu laten we van ons horen, nu is het genoeg.”
“We vonden op dat moment dat het moest gebeuren, dat heeft ook te maken met alles wat er in de voorgaande jaren gebeurd is”, gaat Abé verder. Tot dat moment verloopt het gesprek nog rustig. Maar wanneer Waes vraagt of het de moeite waard was, ontstaat er een spanning.
“Tuurlijk was het de moeite, ik heb er geen spijt van”, zegt Abé resoluut, die wordt bijgevallen door Jacco. De presentator vraagt verbaasd of de twee ook geen spijt hebben van de doden die zijn gevallen. “Ik heb er totaal geen spijt van, maar het is jammer dat het gebeurd is”, verduidelijkt Abé. “Ik ben bewust die trein ingestapt om een politieke actie te voeren.”
Droom
De presentator wil tot slot weten wat hun droom is voor de Molukse gemeenschap. “Als wij als eigen volk zelf kunnen bepalen hoe we leven”, legt Jacco uit. “Niet dat anderen dat voor ons bepalen en alles wat van ons is, verkocht wordt en wij daar niks voor terug krijgen.”
Alsnog steun voor Molukse gemeenschap: burgemeesters tekenen brief van erkenning
Het fragment terugkijken? Dat kan hier.
