Het verhaal van Erik-Paul

Jan Schaufeli verloor op 1 mei zijn partner Erik-Paul. Snel daarna vertelde hij het ziekenhuispersoneel over Erik-Pauls wens om orgaandonor te zijn. De reactie van de arts-assistent was: “Het spijt me, maar ik moet meedelen dat we de organen van Erik-Paul niet kunnen gebruiken omdat hij praktiserend homoseksueel is.” Dat klopt niet volgens de wet, vermoedt Jan meteen, “maar op dat moment accepteerde ik het.”

Orgaandonatie volgens de wet

Maar hoe zit het dan wél volgens de wet? En hoe kwam die arts-assistent erbij om Erik-Paul uit te sluiten voor donatie? De Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) bevestigt inderdaad het vermoeden van Jan. ‘Een bepaalde seksuele voorkeur is geen reden om iemand uit te sluiten voor donatie.’ Maar er zijn uitzonderingen, zo stelt de stichting, die stapsgewijs de criteria voor donatie door homoseksuelen uitlegt.

Weefseldonatie

Weefseldonatie is zo’n uitzondering, legt de NTS uit. Dat heeft te maken met de verhoogde kans op infecties bij mannen die sex hebben met andere mannen. Hepatitis B, hepatitis C en hiv zijn voorbeelden van zulke infecties. ‘Een arts maakt bij elke potentiële donor een inschatting of de overledene risico heeft gelopen op een seksueel overdraagbare aandoening’, schrijft de NTS. Dat doen artsen ook bij heteroseksuele patiënten, maar bij homoseksuele patiënten ziet dat traject er net iets anders uit, omdat er een grotere kans is dat zij zo’n infectie hebben.

Infecties

Zo moeten artsen bij homoseksuele patiënten eerst nagaan of de patiënt in kwestie de afgelopen maanden mogelijk seksueel contact heeft gehad met een andere man. Het betekent echter niet dat wanneer het antwoord op deze vraag ‘ja’ is, een man per definitie niet geschikt is voor donatie; alleen weefseldonatie valt dan af, omdat weefsels niet levensreddend zijn, en de criteria voor weefseldonatie daarom strenger.

Lees ook
Organen overleden Erik-Paul geweigerd vanwege homoseksualiteit: ‘Belachelijk’

Hiv-infectie

Maar zoals jullie in de reacties op Facebook al terecht stellen, kunnen homoseksuele mannen met infecties wel gewoon hun organen doneren, en daarmee mensenlevens redden. ‘Organen zijn immers schaars’, zo stelt de stichting. Er is echter één infectie die wel een belemmering is voor orgaandonatie: een actieve hiv-infectie. Wanneer er echter sprake is van een latente (als iets er is, maar niet meteen merkbaar is, red.) hiv-infectie, ligt de keuze bij de ontvanger van de organen. In vele gevallen zullen patiënten zonder transplantatie komen te overlijden, en nemen ze het risico op een hiv-besmetting door zo’n latente infectie voor lief.

Terug naar Erik-Paul

Kortom: alleen homoseksuelen met een actieve hiv-infectie kunnen geweigerd worden voor orgaandonatie. Volgens Jan was daar bij Erik-Paul geen sprake van. Zijn partner was helemaal gezond. “We lieten ons elke drie maanden testen. Artsen kunnen de gegevens opvragen bij de GGD. We hebben geen hepatitis, geen HIV”, zegt hij tegen RTL Nieuws. Maar waarom werden de organen van Erik-Paul dan tóch geweigerd? Op die vraag weet ook Yvette Hoogerwerf, woordvoerder van de Nederlandse Transplantatie Stichting, het antwoord niet.

Lees ook
Rob Jetten over bloeddonaties: ‘Onderscheid homo’s en hetero’s is niet van deze tijd’

Een verklaring is er niet

“Het is ontzettend jammer dat de indruk is gegeven dat hij (Erik-Paul, red.) geen orgaandonor mocht zijn vanwege zijn geaardheid, want dat klopt niet”, zegt de woordvoerder tegen RTL Nieuws. “Er is geen reden om niet tot orgaandonatie over te gaan als er geen contra-indicaties zijn. Er is zelfs een groot tekort aan organen voor transplantatie.” De enige die de beslissing van de arts nog kan verklaren, is dus de woordvoerder van het ziekenhuis. Maar die wil geen uitspraken doen over individuele zaken van patiënten, schrijft RTL Nieuws.

‘Verkeerde beslissing’

En dus blijft het onduidelijk waarom de arts de organen van Erik-Paul weigerde. Jan is er naar eigen zeggen kapot van. “Risico’s zijn er altijd, maar ze hebben me er niet eens naar gevraagd. De beslissing was al genomen omdat ik zijn partner was. Het is een vorm van discriminatie waar ik misselijk van word.”

Het hele stuk van RTL Nieuws lees je hier terug. Meer informatie over orgaandonatie kun je vinden op de website van de NTS.