Slachtoffers van datingfraude raakten in 2021 veel geld kwijt. Ook Ellen* (46) werd opgelicht, al viel bij haar de schade nog mee. Ze bleef vooral beschaamd en verbaasd achter.
In de CCV-podcast Datingfraude van het Centrum van Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) doet Ellen haar verhaal. “De persoon met wie ik sprak bestond niet. Het was een helpdesk, een heel systeem. Het was echt bizar.”
Afgelopen zomer ontmoet Ellen via een datingapp Marco. “Hij was een beetje gespierd en eigenlijk hou ik daar niet zo van. Maar ik vond het toch een leuke man wel.” Hij vertelt haar dat hij half-chinees is, ondernemer is en veel reist. Hij communiceert met haar in het Engels.
“Het voelde allemaal heel leuk en gezellig”, vertelt Ellen in de podcast. Na een tijdje gaan ze over op WhatsApp. Volgens Ellen zijn veel mannen op de datingapp uit op sex, maar bij Marco was dat niet het geval. “Hij stelde veel vragen. En dat was leuk. Het was heel relaxed.” Hij deelde zijn reizen met Ellen en gaf haar een gevoel van wij, samen. “Hij reageerde ook altijd heel snel, terwijl hij zijn eigen bedrijf had.”
Na een paar weken besluiten ze elkaar online te ontmoeten. Ze gaan videobellen. “Het was een mooie man, leuke vent. Maar het viel me wel op dat hij niet zo goed Engels sprak. Hij schrijft beter dan hij spreekt.”
Dan vraagt hij Ellen of ze voor hem de huur kan betalen, want hij heeft geen bereik. “Ik kreeg de inlogcodes van zijn bankrekening voor de overboeking. Ik zag ook zijn banksaldo en dat was een aanzienlijk bedrag.” Zo bouwde hij aan vertrouwen, vertelt Patty-Lou Middel-Leenheer, de verteller van de podcast.
Ellen en Marco hadden een gezamenlijke interesse: bitcoins. Ellen: “We hadden het er veel over. Ik ben nieuwsgierig en leergierig en wilde er meer over weten. Marco vertelde ook wat hij verdiende met de business, dat het goed ging en hoeveel winst hij maakte. Hij zei: ‘Ik wil je er ook wel in meenemen.'”
“Hij zei: ‘Ik wil dit met je samen doen. Dit is belangrijk voor mij en ik wil dit met je delen. We investeren dan in onze toekomst, in een gezamenlijk leven.’ Ik moest volgens hem met 4000 euro beginnen. Maar dat was me te veel.”
Uiteindelijk zet Ellen wat lager in. “Het leek heel betrouwbaar. Het zag er goed uit. Het geld kwam ook terug.” Daarop besluit Ellen haar inleg naar 1600 euro op te hogen. “Toen liep het geld enorm op. Binnen een paar weken zaten we tegen de 100.000 euro.”
Maar toen ze het geld wilde laten uitbetalen, moest ze belasting betalen. Ellen snapte hier niks van. “Waarom moet ik aan de Amerikaanse overheid belasting betalen om het geld vrij te krijgen? Ik moest 25.000 euro aan belasting betalen. Ik vond dat heel raar. Ik dacht: waarom heeft hij daar niet eerder iets over gezegd?”
En toen viel ineens het kwartje. “Ik stond in de keuken en ik dacht: ‘Als ik dit geld overmaak, dan verdwijnt het in de put’. Er ging iets aan in mijn hoofd en ik dacht het kan niet kloppen. Toen ben ik gaan Googelen. Op ‘scam’, ‘oplichting’. En ik stuitte op een forum en ik las en ik dacht ‘Oh mijn God. Dit gaat over mij.’ Het was zo bizar. Ik moest zo hard lachen. Ik kon niet meer stoppen. En toen het besef was ingedaald, dacht ik: hoe moet ik hieruit komen? En toen ben ik gaan meespelen.”
Ellen stuurt naar Marco dat ze het geld heeft betaald. “Hij kon het toch niet nagaan.” En vervolgens laat ze het contact doodbloeden. Daarna drong het besef binnen dat ze nooit met iemand heeft gechat, maar met een helpdesk. “Het was een hele organisatie. Die persoon bestaat dus niet. Ze kunnen je echt doen geloven dat er iemand zit. Ik heb echt via video gebeld met iemand en het was echt de profielfoto van die man.”
Uiteindelijk is voor Ellen de schade beperkt gebleven en is ze voor 1600 euro opgelicht. In eerste instantie bespreekt ze het alleen met haar broer en zus. “Ik sprak er niet graag over met mensen.” Maar nu doet ze haar verhaal. “Ik hoor ook wel verhalen van mensen bij wie het veel meer is. Of vrouwen die zelfs seksueel misbruikt worden door die scams.” Ellen zelf doet melding van wat haar is overkomen. Die 1600 euro ziet ze inmiddels als leergeld.
Tanja van de Fraudehelpdesk vertelt dat ze veel vrouwen zien tussen de 45 en 60 jaar oud die slachtoffer van datingfraude worden. “De Nu-ik-groep. Vrouwen die veel voor anderen hebben gezorgd. Of bij wie de kinderen net uit huis zijn en nu willen genieten. Ze zijn vaak sociaal vaardig, hebben een goed opleidingsniveau en zijn financieel zelfstandig. De vlieger van een zielig mens, die gaat niet op.”
Om te voorkomen dat dit jou overkomt is het belangrijk om kritisch te blijven bij online ontmoetingen, vertelt Tanja. “Praat met je omgeving. Neem iemand in vertrouwen over je datingpartner. Een oplichter heeft altijd een reden om het stiekem te doen. Ze isoleren hun slachtoffer.”
Tanja zegt dat het ook goed is om kritische vragen te stellen of om nee te zeggen op een verzoek. “Peil de reactie. Als je te veel argwaan laat zien, haakt een oplichter meestal al snel af. Ga ook uit van je gevoel. Als je twijfel hebt, Google de persoon. Als je iemand nog nooit gezien hebt en, of diegene vraagt je om geld, dan is dat een signaal. Het zijn zeer professionele organisaties en iedereen kan slachtoffer worden”, aldus Tanja.
*Ellen is een gefingeerde naam.
Meer digitale criminaliteit in Nederland: 'Oplichting via WhatsApp springt eruit'
