20.000 kinderen in Nederland zijn thuiszitters. Dat zijn kinderen die niet naar school gaan, omdat ze niet passen in het huidige onderwijssysteem. Het WilmaHuis biedt deze kinderen een plek waar ze terecht kunnen, met als doel terug te keren naar een passende vorm van onderwijs.
Deze kinderen komen namelijk vaak lang thuis te zitten, zonder dat ze zich verder ontwikkelen.
De reden dat deze kinderen thuis zitten, is vaak omdat hun huidige school aangeeft geen passende hulp voor deze kinderen te kunnen bieden. Ze zijn vaak geschorst en krijgen daardoor een (tijdelijke) vrijstelling van onderwijs vanuit leerplicht. Veel van deze kinderen hebben last van gedragsproblematiek.
Daphne Wijers is directeur zorg bij het WilmaHuis, een zelfstandige jeugdhulporganisatie uit Zoetermeer. De organisatie biedt een dagbehandeling voor Thuiszitters aan, waar kinderen die een langere tijd niet naar school gaan terecht kunnen. De kinderen kunnen worden aangemeld via een gecertificeerde instelling of gemeenten. Vervolgens krijgen ze een intakegesprek en wordt een behandelplan opgesteld.
“Bij ons kunnen alle kinderen terecht die uitvallen in het onderwijs, omdat ze niet in hun huidige onderwijsvorm passen”, vertelt Wijers. “Dit zijn kinderen uit allerlei vormen van onderwijs. Zo hebben we kinderen uit het reguliere onderwijs, waarbij er nog geen helder beeld is van de onderliggende problematiek. Maar we begeleiden ook jongeren die uit het speciaal onderwijs komen en jongeren die uit een gesloten zetting terugkeren, maar nog niet klaar zijn om weer naar school te gaan.” De kinderen vallen allemaal binnen de leerplichtige leeftijd.
Opnieuw meer kinderen voor lange periode niet naar school
Lang thuiszitten kan heel vervelend zijn voor deze kinderen. “Ze hebben bijvoorbeeld geen schoolvriendjes meer. Als mensen vragen waar ze naar school gaan, kunnen ze geen antwoord geven, want ze gaan niet. Het is voor kinderen heel belangrijk om ergens bij te horen en onderdeel te zijn van de maatschappij. Dat doen ze nu niet volledig.”
Ook voor de rest van het gezin kan het thuiszitten belastend zijn. “Denk het je maar eens in. Er speelt al heel veel rond dat kind, maar je krijgt ook te maken met praktische problemen. Wat nou als je full-time werkt? Wie zorgt er dan voor je kind? Eigenlijk raakt het hele gezin ontwricht doordat één kind thuis zit.”
Wijers legt uit dat alle kinderen die bij hen komen zijn geschorst van hun huidige school. “Er bestaat een stereotype beeld van het geschorste kind, maar vaak speelt er meer dan in eerste instantie lijkt. In 2014 werd de Wet passend onderwijs geïntroduceerd. Daarin staat dat scholen alle kinderen goed en passend onderwijs moeten kunnen bieden. Op die manier wil de overheid ook kinderen met een rugzakje zo lang mogelijk in het reguliere onderwijs houden.”
“Maar veel kinderen die bij ons komen, en aan gedragsproblematiek lijden, passen gewoon niet binnen dat onderwijs. Je ziet vaak dat scholen te lang doorgaan met het proberen zo’n leerling te helpen. Scholen doen hun best, maar krijgen ook lang niet altijd de juiste tools om met deze intensieve hulpvragen om te gaan. Dan escaleert de situatie, wat een aanleiding kan zijn tot schorsen.”
'Onderwijs niet meer voor elk kind gegarandeerd door lerarentekort'
“Wij hebben een heel schools dagprogramma, in tegenstelling tot veel andere jeugdhulporganisaties,” aldus Wijers. “Het doel is dat de kinderen weer teruggaan naar school. Dus dan is het verstandig dat ze in datzelfde ritme blijven.” Zo zijn de kinderen vijf dagen in de week aanwezig, van 9 tot 3 uur. “Wij zijn geen onderwijsinstelling, en bieden ook geen onderwijs. Maar we kijken wel met de school van herkomst of ze wat werk voor het kind hebben. Sommige scholen laten leraren langskomen om uitleg te geven.”
Daarnaast zijn de kinderen dagelijks bezig met activiteiten die gericht zijn op het ontwikkelen van hun sociale vaardigheden, zoals toneel of spelletjes. “Op die manier leren ze over hoe ze zich verhouden tot de rest van de groep, hoe ze omgaan met verlies, of hoe ze moeten reageren als dingen niet gaan zoals ze hadden verwacht.” Verder probeert het WilmaHuis gewone, schoolse dingen met de kinderen te doen. “We gymmen, gaan op schoolreisje en maken uitjes naar de bibliotheek. Zo kunnen ze alle dingen doen die ze op school deden, maar dan op een manier die is aangepast aan hun behoeften.”
Sharons zoon heeft Autisme Spectrum Stoornis: ‘De wereld is een uitdaging voor mensen die anders zijn’
Soms komt Wijers ook kinderen tegen waarbij de kans dat ze kunnen terugkeren naar het onderwijs erg klein is. “Dat geldt voor kinderen waarvan we vrij zeker zijn dat de situatie rondom hun beperking in de toekomst niet gaat verbeteren. Dan kijken we naar een passende dagbesteding, of een andere vorm van hulp, zoals een behandelgroep.”
Wijers vindt het belangrijk dat de kinderen die wel terug naar school gaan handvatten hebben om met hun eigen beperking om te gaan. “Dat ze weten dat het niet erg is om boos te zijn, maar dat ze dat dan kunnen aangeven, in plaats van bijvoorbeeld te bijten of te krabben. Het is belangrijk dat ze kunnen omgaan met hun eigen gebruiksaanwijzing en dit kunnen vertalen naar gepast gedrag.”
De meeste leerlingen vinden het fijn om bij een plek als het WilmaHuis terecht te kunnen. “Geen kind vindt het leuk om nergens bij te horen”, vertelt Wijers. “Bij ons zitten ze weer in een klaslokaal. De kinderen noemen ons ook ‘juffies’. Voor hen voelt het weer als school.”
“Natuurlijk, als je aan de kinderen vraagt of ze naar school willen, zeggen de meesten gewoon ‘nee’. Ze zitten liever de hele dag achter de computer. Maar wat belangrijk is voor hen is, is dat ze er weer bij mogen horen en mogen zijn wie je bent. Dat wil natuurlijk iedereen.”
Jacquelines dochter (22) heeft een aanhoudende hersenschudding: 'Niemand geloofde het'
