De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema heeft in haar toespraak op de Dam gevraagd om “een zacht gemoed voor al die mensen die de wond van oorlog elke dag voelen”.
“Wij, hier verzameld, zijn de erfgenamen van een zwaar bevochten vrede”, sprak zij na de Nationale Herdenking. “Laten wij die erfenis – onze open samenleving – beschermen.”
In haar toespraak wees Halsema op oorlogswonden – “pijn, een diep gevoel van verlatenheid, van onveiligheid” – die nooit helen. “Ook nu, onder ons, zijn er zovelen – van wie we de verhalen niet eens bekend zijn – die de last van oorlog met zich meedragen”, zei Halsema.
“Soms klinkt meningsverschil zo luid dat het ons mededogen overstemt”, zei Halsema. De burgemeester besloot haar toespraak met de woorden “Laten we soms even stil zijn. Laten we elkaar tot troost zijn”.
Halsema hield twee jaar geleden ook een toespraak op de Dam. Vorig jaar was het woord aan tv- en radiopresentator Dieuwertje Blok.
De herdenking is zonder grote incidenten verlopen. Tijdens de twee minuten stilte om 20.00 uur was het op en rond de Dam ook stil. Er waren bij de herdenking naar volgens het Comité 4 en 5 mei 3900 mensen plus 1058 genodigden aanwezig.
Rond de twee minuten stilte is een aanwezige door agenten verwijderd, toen de man van plan was een spandoek te tonen. Een verslaggever van het ANP zag dat sommige aanwezigen zichtbaar opgelucht reageerden nadat de twee minuten stilte zonder incidenten verliepen.
Politie houdt man aan om opruiende berichten over dodenherdenking
Een handvol mensen, onder wie de Amsterdamse activist Frank van der Linde, draaide zich om op het moment dat Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma een krans legde. Ze protesteerden in stilte. Van der Linde vindt dat Bosma (PVV) lid is van “een partij die pijlers van de rechtsstaat en democratie ondermijnt via aanvallen op de rechterlijke macht en vrije pers”.
De herdenking was omgeven met veel veiligheidsmaatregelen uit vrees voor protesten tegen de oorlog in Gaza. Bezoekers moesten zich vooraf aanmelden en er waren maximaal 10.000 mensen welkom. Eerdere jaren waren er zo’n 20.000 mensen op de Dam.
Voorafgaand aan de Nationale Herdenking had een stille tocht door de oude Jodenbuurt plaats. Voor de wandeling hield onder meer Andrée van Es, voorzitter van het Amsterdamse Comité 4 en 5 mei, een toespraak.
“Waar woorden niet anders kunnen dan tekortschieten, lopen we in de cadans van de trommelaars in stilte door de straten. De straten die vol leven waren, leven, dat geen schijn van kans had”, sprak Van Es. “Is het dan gek dat wij, in ons gehaaste leven, wij die dagelijks op de fiets of de fatbike door de straten racen, nu even stil willen zijn? Om in die stilte bij onszelf te rade te gaan over het leven in de straten van vandaag”, vervolgde zij.
Van Es benadrukte dat het dit jaar “meer dan ooit gaat over het belang van saamhorigheid en weerbaarheid, van meerstemmigheid ook, in deze stad, in Amsterdam”. Zij besloot haar toespraak met de woorden: “Want als we zeggen ‘dat nooit weer’ dan zeggen we: we gedenken hen die geen schijn van kans hadden, zo lang, net zo lang, tot alleen daders geen schijn van kans zullen hebben.”
Dido Michielsen roept in 4 mei-voordracht op tot barmhartigheid
