Duizenden asielzoekers zijn dakloos door de branden op het Griekse vluchtelingenkamp Moria op Lesbos. Vrijwel alles is verwoest. ‘Er staan meer dan 13.000 mensen op straat.’
“Er is niet eens sprake van een wanbeleid, er ís geen beleid,” aldus Steffi de Pous (37) oprichter van vrijwilligersorganisatie Because We Carry.
Het – nu overbevolkte – vluchtelingenkamp opende in 2013 voor enkele honderden asielzoekers. Tot dinsdagnacht leefden er 13.000 vluchtelingen op het kamp, dat verdeeld is in twaalf zones. 39 procent van deze vluchtelingen zijn onder de 18 jaar. Door een alles verwoestende brand staan zij nu letterlijk allemaal op straat. Steffi de Pous legt uit hoe het zit.
Wat is er aan de hand?
“Sinds maart worden al deze 13.000 vluchtelingen in lockdown gehouden. Dat betekent dat ze het kamp niet mochten verlaten. Alleen wanneer er sprake is van urgent cases, denk bijvoorbeeld aan een ziekenhuisbezoek. Maar door deze strenge lockdown is alle steun van NGO’s als Movement on the Ground (waar Johnny de Mol zich voor inzet) en Because We Carry, geminimaliseerd. Hierdoor zijn de hulpprogramma’s stopgezet en worden mensen die getraumatiseerd zijn door de oorlog aan hun lot overgelaten. We weten nu niet meer hoe het met die mensen gaat.”
Is corona de aanjager van de branden?
“Wellicht. Door de toestroom van toeristen afgelopen zomer steeg het aantal coronabesmettingen op Lesbos. Daar werden ongeveer honderd mensen positief getest. Hieronder viel ook één besmette man uit Moria. Vervolgens is er een NGO – dus geen overheidsbeleid – geweest die willekeurig bij 2000 inwoners van het kamp testen heeft afgenomen. Uit die tests bleek dat 37 mensen waren besmet met het virus. Dat is echt ontzettend veel.”
En toen?
“Weer een andere NGO heeft toen bedacht om een quarantainetent – vlak naast zone 7 en 8 – op te zetten, waar tachtig man in quarantaine kon. Als je positief was getest, moest je met je hele gezin of tent in quarantaine. Een goed idee, maar deze tent zat binnen de kortste keren vol. Daarbij werden de mensen in zone 7 en 8 niet goed op de hoogte gehouden van wat zich op een paar meter afstand van hun eigen zone afspeelde. Hierdoor brak paniek uit.”
Zijn de branden door de vluchtelingen aangesticht?
“De branden zijn allemaal binnen het kamp ontstaan. Ik denk dat een aantal zwaar getraumatiseerde mensen, die geen hulp meer krijgen, zelf de branden hebben aangestoken. Door hun huis in brand te steken hopen ze aandacht te krijgen van de media en Europa. Daarbij is het 38 graden op Lesbos, heeft het al vier maanden niet geregend en er staat een goeie bries. Ik denk dat het een kleine actie was waarbij de wind het vuur het opgepakt en heel het kamp heeft verwoest. Als je het mij vraagt is het dus niet aangestoken – zoals sommige media suggereren – door de Grieken. De lokalen kunnen het kamp niet eens in.”
Tekst gaat verder onder filmpje.
Situatie in Moria nu.
Waar zijn alle inwoners naartoe gevlucht?
“De 13.000 vluchtelingen zwerven nu over het eiland. Denk maar niet dat er nu wel een beleid is. Hoe ga je 13.000 mensen in tijden van corona, en waarvan je geen idee hebt wie wel en niet besmet is, in goede banen leiden? De Griekse politie op Lesbos zegt dat ze de vluchtelingen hebben geholpen met evacueren, maar dat is niet waar. Mensen gingen midden in de nacht met hun kind onder de arm rennen.”
Zijn er ook doden gevallen?
“Hoeveel doden er zijn gevallen is nog niet bekend. Ik weet wel dat er heel veel gewonden zijn.”
“Zeker, mijn collega Lisette die daar ter plekke is kreeg zelfs spraakmemo’s vannacht van ongeruste moeders. Daarnaast heeft mijn team vannacht alle voorraden uit ons ‘warehouse’ uitgedeeld. Denk aan slaapzakken, luiers, babyvoeding, een paar duizend bananen. Vanuit de auto rijden ze nu langs een soort Ramblas van mensen, die met duizenden op de grond liggen. Al hun huizen zijn verbrand. Ook die paar spullen die ze uit hun land van herkomst hadden meegenomen in een weekendtasje. Het vuur heeft het meest gewoekerd waar de slechtste gevallen zitten. Zoals de safe zone, waar de alleen reizende kinderen zitten. Al die kinderen zijn zoek.”
Tekst gaat verder onder flimpje.
De Pous hoopt dat deze vreselijke brand een eyeopener zal zijn voor velen. “Wat veel mensen denken, is dat het kamp vol zit met single mannen. Maar dat klopt niet. Het overgrote deel bestaat uit gevluchte gezinnen met jonge kinderen. Ze zijn extreem bang. Bang voor de toekomst die er toch al niet zo rooskleurig uitzag. Ze hebben recht op Europese bescherming. Maar wat doet de politie op Lesbos? Ze lossen schoten en spuiten met traangas om de boel onder controle te krijgen. Maar mensen met vuur in de rug ga je niet controleren.”
Heeft het iets los gemaakt bij de Griekse autoriteiten, ondernemen ze nu wel actie?
“Ze gaan nu in gesprek hoe ze dit gaan oplossen. Dat is een lastig vraagstuk. Ik heb zelf ook geen idee hoe we dit probleem moeten oplossen. Er moet in ieder geval huisvesting komen voor minimaal 10.000 mensen.”
Wat moet er volgens jou nu meteen gebeuren?
“Normaal roep ik particulieren op om te helpen, maar nu zou te gek zijn als bedrijven als HEMA, Kruidvat, Etos, Pampers, Olvarit vrachtwagens met luiers, melkpoeder en knijpzakjes richting Lesbos zouden sturen. Maar dat zijn niet de enige partijen die wat kunnen betekenen. Ook bedrijven als Decatlon en Bever zouden tenten en luchtbedjes kunnen leveren. Help! Er staan 13.000 mensen op straat.”
Lees ook
Johnny interviewt de stoere vrijwilligster Steffi de Pous
