Schrijver Philip Huff (37) groeide op in een gezin waar geweld altijd op de loer lag. In zijn nieuwe roman ‘Wat je van bloed weet’ laat hij zien hoe de ’toxische stress’ van een onveilige jeugd je lichaam in kruipt.
Huff schreef zijn roman als ervaringsdeskundige, maar de lijn tussen feit en fictie blijkt soms best ingewikkeld. “Interviews zijn een schizofrene ervaring”, vertelt hij aan LINDA.nl. “Wanneer gaat het over het boek, wanneer over mij?”
In zijn vierde roman laat Philip Huff de impact van een gewelddadige jeugd zien – op het kind en de volwassene. Hij putte daarvoor uit ervaringen uit zijn eigen leven. En dat doet hij vaker. Ook in eerdere boeken was hij zelf nooit ver weg. Zo zullen zijn jaargenoten uit het Amsterdamse studentencorps sommige scènes uit Niemand in de stad (2012) ongetwijfeld herkennen. “Ik wilde mijn ervaringen met huiselijk geweld in romanvorm overbrengen, zoals ik altijd probeer te schrijven over de dingen waar ik zelf verstand van heb.”
Het duurde bijna veertien jaar voordat dit boek af was. Pas sinds “een jaar of twee” voelt Huff dat hij met voldoende afstand naar het onderwerp kan kijken. “Ik kwam op het punt dat ik het verleden niet achter me laat, maar dat mijn huidige leven naast mijn eerdere leven staat.” Hij is deels opgelucht dat het de wereld in is. “Tegelijkertijd zit daar ook het scharnierpunt. Omdat het een hoogstpersoonlijk boek is, is het ook heel eng dat iedereen het kan lezen.”
In de eerste dagen na publicatie kreeg Huff – “zonder overdrijven” – honderd emails van mensen die ook met huiselijk geweld te maken hebben gehad. “Het is fijn dat het boek ondersteuning kan bieden, maar het is ook verdrietig dat er zoveel van hetzelfde verdriet is.” Ook interviewverzoeken stroomden binnen. Had hij dat verwacht? “Absoluut niet. Ik dacht dat ik wel een inschatting kon maken van hoe het boek zou landen, maar daar heb ik me echt in vergist.”
Schrijfster Dolly Alderton over vrouwenvriendschap: 'Dat zijn óók liefdesverhalen'
De schrijver noemt alle aandacht “een voorrecht maar ook ingewikkeld”. Feit en fictie blijken voor de buitenwereld niet altijd makkelijk te onderscheiden. “Ik heb onderschat welke impact dat op mijn omgeving zou hebben.” Zijn roman spreekt over een broertje en een zus, die Huff zelf ook heeft. Hoe zij over alle aandacht en het boek denken, laat hij voor nu even in het midden. “Ik probeer hen zo in bescherming te nemen.”
In Wat je van bloed weet is de dreiging van geweld constant aanwezig. Van moeder tegen vader tot broer tegen broer: iedereen lijkt de agressor te kunnen zijn. “Ik wilde reliëf en diepte geven aan iets abstracts als huiselijk geweld. Met meerdere agressors ontkracht ik een klassiek cliché maar er zijn ook veel verhalen die daar wel op aansluiten.” Huff beschrijft de stilte voor en na het geweld. “Daarbij gaat het over het gevoel van onveiligheid dat zo overheersend en allesomvattend kan zijn. Dat je in bed ligt en je afvraagt: hoorde ik nu wat?”
In het boek zijn er liefhebbende personages die de kinderen opvangen, maar hen tegelijkertijd niet permanent uit de situatie halen. “Ik denk dat mensen wegkijken, misschien uit schaamte of angst, maar ook omdat ze het huis als een privédomein zien waar je niets over mag zeggen. Dat te grote respect voor het privédomein brengt dus een soort machteloosheid met zich mee.”
“Tegelijkertijd heb ik geprobeerd om de reddende engelen wel een plek te geven in ‘de oom en de tante’. Mensen die de schaamte overwinnen, de heiligheid van het privédomein oversteken en de confrontatie met de ouders aangaan.”
De lezer ziet de naamloze verteller uitgroeien tot een volwassene van 37. “Het boek laat zo zien wat trauma 15 of 20 jaar later met je kan doen.” Net als Huff heeft hij hartproblemen. “Jeugdtrauma heeft niet alleen een effect op hoe je naar de wereld kijkt; onderzoek – en mijn eigen persoonlijke ervaring – laat ook zien dat het negatief kan inwerken op het lichaam. Ik wil vooral laten zien hoe toxische stress in je systeem kan kruipen en wat de gevolgen kunnen zijn. ”
De verteller heeft behoorlijk wat woede in zich. Als tiener duikt hij boven op het vriendje van zijn geheime geliefde. Is Huff, net als de hoofdpersoon van zijn boek, zelf ooit bang geweest dat hij ook gewelddadig zou zijn? “Die scènes in het boek zitten er niet zomaar in – daar zit zeker iets van mij in,” zegt hij. “Ik durf ook zeker te zeggen dat de voortdurende blootstelling aan geweld ervoor kan zorgen dat je geweld overneemt, of dat het een soort reflex wordt. Als je aan jezelf merkt dat je dat soort dingen doet, is therapie een manier om die reflex eruit te krijgen en dat is wat de hoofdpersoon doet.”
Is het mogelijk om het gevoel van onveiligheid ooit uit je lichaam te krijgen? “Ik wil mezelf en anderen die mogelijkheid nooit ontzeggen. Dat deterministische wereldbeeld sluit ook niet aan op mijn ervaring. Tegelijkertijd garandeert heel hard aan jezelf werken in dit geval zeker niet altijd een goed resultaat.”
Het geheim van Francine Oomen bleek ook dat van haar moeder: 'Het monster wordt steeds groter'
De roman is “geen wraakoefening” op zijn ouders, benadrukt Huff. Hij heeft er zelfs bij stilgestaan wat ze ervan zouden vinden. “Doordat het een roman is, kunnen ze altijd zeggen: het is Philips roman, en dat is een fictieve constructie. Ik heb mezelf daarmee een stuk vrijheid verschaft, maar hen ook.” Tegelijkertijd wil hij niet ontkennen dat hij een ervaringsdeskundige is. “De gevolgen van het gedrag van mijn ouders zijn er, en daar heb ik een roman over geschreven. Ze zijn volwassen, en mogen die gevolgen best dragen.”
De ouders in het boek hebben de neiging de waarheid te verdraaien, en hun kinderen een schuldgevoel aan te praten. Een verhaallijn die niet uit de lucht komt vallen. In de veiligheid van een roman kan Huff eindelijk in alle vrijheid zijn eigen perspectief laten zien, zegt hij. “En in fictie kun je dat ook nog op zo’n manier doen dat het trauma je niet volledig definieert, maar dat je ook andere woorden vindt. Voor mij is die vrijheid heel belangrijk, zeker als je over verdrietige onderwerpen schrijft.”
‘Wat je van bloed weet’ van Philip Huff is nu verkrijgbaar.
