Nienke Plas

De Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië kent een grote diversiteit aan slachtoffers. Mensen met een Indische, Molukse, Nederlandse, Papoea, Afrikaanse, Chinese en/of Indonesische achtergrond. Gisteren vond de Nationale herdenking plaats, maar ook vandaag wordt er stilgestaan tijdens een alternatieve herdenking bij de heftige gebeurtenissen uit het verleden, ook voor en na de Tweede Wereldoorlog.

Veel Nederlanders zijn zich niet bewust van de complexe geschiedenis van voormalig Nederlands-Indië en Indonesië. En door de jonge generatie Nederlanders wordt er ook op ieders eigen manier invulling gegeven aan de herdenking. Zo ook door Nienke Plas, van wie de ouders van haar moeder zijn geboren in Indonesië.

Ongehoorde verhalen

Nienke is één van de gasten in de podcastserie Radio Pedis, die is gemaakt door en voor een jonge generatie Nederlanders met gedeelde roots in voormalig Nederlands-Indië en Indonesië. “Ik merk vaak dat mensen met Indonesische roots niet gauw over hun eigen problemen praten, dat wil ik graag proberen te doorbreken”, vertelt de presentatrice, actrice en YouTuber aan LINDA.

“Trauma gaat van generatie op generatie. Dat zit gewoon in je. Het erover hebben, werkt gewoon therapeutisch.” Ook hoopt ze dat het een openbaring kan zijn, om te luisteren naar herkenbare verhalen. “Misschien denk je nu: daarom deed of doet mijn oma of moeder dat op die manier.”

Marij Mouwen (destijds 5) werd opgepakt door Japanners en naar kamp in Nederlands-Indië gebracht: ‘Ze schoten mijn hondje dood’Lees ook

Niet makkelijk praten

Nienke stelt dat vooral het voor je houden van bepaalde gevoelens, en niet makkelijk praten, te maken heeft met Indische roots. Praten over de complexe geschiedenis werd er bij haar thuis dan ook niet veel gedaan. “Er werd wel over gesproken, maar ik was best wel jong, dus niet in mijn bijzijn. Toch ben ik er wel achter gekomen hoe heftig deze periode voor mijn opa en oma geweest is. Deze gevoelens zaten heel diep geworteld.”

Op de Nationale Herdenkingsdag vindt de actrice en theatermaker het belangrijk om stil te staan bij deze gebeurtenissen. “Ik probeer dan heel dankbaar te zijn voor mijn eigen leven, dat ik niet in de tijd ben geboren waar ik dat soort uitdagingen heb moeten doorstaan. Wat zij hebben meegemaakt in de oorlog, bijvoorbeeld je land uit moeten, dat kan ik me niet voorstellen. Ik weet er te weinig over om te focussen op wat zij allemaal mee hebben gemaakt, maar ik probeer er wel bij stil te staan.”

Van jongs af aan

Als moeder van drie kleine kinderen, Frenky-Dean (9), Novi-Jaxx (3) en Harley (1), vindt Nienke het belangrijk om informatie over hun roots mee te geven. De oudste, Frenky-Dean, nam ze bijvoorbeeld mee naar een museum over slavernij. “Maar ik kan hem niet alles op één dag vertellen. Een kind moet dat allemaal verwerken.”

“Ik heb hem bijvoorbeeld uitgelegd hoe zijn opa en oma naar Nederland zijn gekomen, maar je moet goed aanvoelen hoe en wanneer je zoiets aan je kind vertelt. Ik vind het wel belangrijk dat hij weet hoe de wereld eruitziet.”

Familie Matta Mezach openhartig in 'Recht op tranen' over impact gruweldaden in Nederlands-Indië: 'Zoutzuur in z'n neus gegoten'Lees ook

Twee herdenkingsdagen

Op dit moment worden verschillende herdenkingen georganiseerd. Op 15 augustus herdenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië en staan we stil bij de slachtoffers van de bezettingen en de bevrijding van duizenden Indonesiërs, Indische Nederlanders en Nederlanders die gevangen zaten in Japanse interneringskampen. Tijdens de dekoloniale herdenking op 16 augustus herdenken we het koloniale tijdperk, de Tweede Wereldoorlog, de onafhankelijkheidsoorlog met Nederland en het neoliberale tijdperk.

Waarom we niet allemaal samen herdenken op één dag, dat is voor Nienke onduidelijk. “Zie je wel, ik zou er meer over moeten weten. Het is dus goed dat we erover spreken.”

Radio Pedis

Waarom er twee herdenkingsdagen zijn, en nog veel meer ontbrekende bladzijdes van deze gedeelde geschiedenis, wordt besproken in de podcastserie Radio Pedis waar ook Georgina Verbaan, Freek Bartels, Jamai Loman, Benjamin Caton, Joenoes Polnaija, Mai Verbij, Ranomi Kromowidjojo, Carmen Felix en Wibi Soerjadi hun verhaal doen. De podcastserie is te beluisteren via Spotify.

Nienke Plas speelt hoofdrol in film over Amsterdamse moeder met schulden: 'Tranen in mijn ogen'Lees ook