In Verborgen Verleden begint de ontdekkingsreis van Frank Lammers in Brabant. Vooral over zijn oma Arnolda heeft hij veel vragen. Zij stierf in een gesticht toen Franks vader nog maar dertien jaar oud was.
In de kapel van het Gesticht Voorburg te Vught, de behandel- en overlijdensplek van Franks oma, spreekt hij af met zijn oom Rob om meer te weten te komen over oma Arnolda.
Rob is in gesprek gegaan met Piet Lammers, een van de acht kinderen van oma Arnolda. Hij vertelt wat de nu 95-jarige Piet nog weet over zijn gezinssituatie en zieke moeder: “Ze was vaak ziek, lag veel op bed en was somber. Hij kende ook de periodes waarin ze druk was, mooi gekleed door het dorp paradeerde en ook een beetje koketteerde met de mensen van het dorp. Ze viel op en liet merken dat het heel goed met haar ging, tot ze ineens weg was en opgenomen moest worden.”
De oma van Frank wordt onvrijwillig in Vught ingesloten. “Plotseling is ze opgenomen met behulp van de politie. Het is waarschijnlijk flinke opwinding geweest en ze is naar dit gesticht, zo heette het toen, gebracht. Waarschijnlijk heeft ze de wereld ontredderd achtergelaten, maar dat is mijn invulling.”
Sybrand Buma leert veel over complexe familiegeschiedenis in Zuid-Afrika in 'Verborgen Verleden'
Rob denkt dat ze behandeld werd voor de opwinding, vanwege de behandelmethode. “Ze kozen voor wisselbaden. Dat deden ze vroeger om bij opwinding mensen tot rust te brengen. Daarin is ze overleden. Ze heeft een hartstilstand of een hartinfarct gekregen en heeft toen het leven moeten laten.”
Frank knikt, zijn vader was dertien jaar toen moeder Arnolda overleed. De oudste van de acht kinderen was op dat moment veertien en de jongste twee jaar oud. “Dat moet heel indrukwekkend zijn geweest om moeder te zien wegvallen en ik weet niet met welke woorden dat toegelicht is. Dus ‘hoe weten wij nu wat er met moeder gebeurd is? Dat zal bij veel mensen een vraag zijn geweest.”
Frank vult aan: “En nog, al weet Piet nu sowieso niet veel meer, hij zegt dat hij niet weet wat er gebeurd is.” Frank is benieuwd of Rob denkt dat oma door stress de hartfalen kreeg. “Dat zou zomaar kunnen”, bevestigt hij. “Ze is maar heel kort opgenomen geweest, ik weet niet of jij dat weet, ze is geen maanden weggeweest. Dus waarschijnlijk in de opwinding van de eerste weken, hebben ze haar geprobeerd tot rust te brengen met zo’n bad.”
Samen bekijken ze foto’s uit die tijd waarop de baden die gebruikt werden duidelijk te zien zijn. Frank vindt het heftig om te zien. “Dit gun je niemand. Het heeft diepe wonden geslagen.”
Op het zorgpark bezoekt Frank ook nog even het voormalige vrouwenmortuarium. “Ik ben toch wel benieuwd hoe het dan ervoor zat. Of de stoornis, of die krankzinnigheid hoe ze het toen noemden, daarvoor er ook al was. Het feit dat die kinderen allemaal zonder moeder zijn opgegroeid… Mijn vader was dertien, maar die tantes waren allemaal gewoon zes, vier en twee en die waren ineens hun moeder kwijt zonder dat ze wisten wat er gebeurd was. Er zijn mensen voor minder krankzinnig geworden. Ik ben wel benieuwd, ik wil wel verder op zoek.”
Frank is blij dat hij het mortuarium kan verlaten. “Ik wil hier wel weg.”
‘Verborgen Verleden’ terugkijken? Dat kan via NPO Start.
Gover Meit vindt rust in 'Verborgen Verleden': 'Ik voel mij minder een vreemdeling dan ooit'
