Talkshow ‘M’ stond gisteravond in het teken van de internationale campagne tegen vrouwengeweld. Aan tafel zitten slachtoffers en nabestaanden van huiselijk geweld tegen vrouwen.
“Een op de vijf vrouwen is ooit fysiek mishandeld door een partner of ex-partner. En elke acht dagen sterft er een vrouw als gevolg van huiselijk geweld.”
“Geweld tegen vrouwen, gepleegd door hun partner, speelt zich meestal af buiten het zicht”, gaat presentatrice Margriet van der Linden verder. “Want het is achter de voordeur. Schaamte, isolement en het verborgen houden voor de buitenwereld. Het zijn allemaal elementen die in veel verhalen terugkomen. Het is een wereldwijd probleem en het is een Nederlands probleem. Het eindigt niet zelden in de dood.”
Aan tafel zit Ester Wijnen, zij was zeven jaar getrouwd met een man die haar psychisch en fysiek mishandelde. Ze leerde hem kennen aan het einde van haar studententijd, het was toen een leuke joviale vent. Na een paar maanden in de relatie, begon het eigenlijk al. “Dat begint met een ruzietje, jaloezie en dat je zelf voelt van ‘hmm, klopt dit nou?'”, vertelt Ester.
“Het eerst grote incident was toen we een personeelsfeest hadden van zijn werk. Waar ik in een keer door hem naar buiten werd gesleurd, omdat ik te lang stond te praten met een mannelijke collega van hem”, vertelt Ester. “Buiten ging hij helemaal op tilt.” Ze gingen met de taxi naar huis en daar ging hij verder. “Thuis vlogen de spullen door het huis.” Het werd zo erg dat Ester zich achter de bank moest verschuilen. Ze was voor het eerst bang.
Lena Oliviers zus Miranda werd op 38-jarige leeftijd vermoord door haar partner. “Het was best een heftige relatie, aan uit, wel niet. Bij elkaar weg en weer terugkomen”, vertelt Lena over de relatie. “Ik denk dat daar een machtsspel speelde.” Ze benoemt ook dat de relatie een lange tijd heel goed is gegaan en dat ze ook mooie tijden hebben meegemaakt. Margriet vindt het erg knap dat Lena dit weet te benoemen.
“Zij hebben die avond samen nog bami gemaakt”, vertelt Lena over de avond waarop Miranda’s partner haar vermoordde. “Wat ik er zo verschrikkelijk pijnlijk aan vind, is dat met het mes waar mijn zus de prei mee heeft gesneden, ze die nacht zelf is vermoord. Ze zijn nog uitgegaan, hebben flink feest gevierd, kregen ruzie en zijn met een taxi naar huis gegaan. Dat was rond half drie ’s nachts. En om half vier, een uurtje later, was Miranda overleden.”
De dochter van Hester Stam, de 30-jarige Wendy, werd gewurgd door haar ex-partner. Het was al uit, maar hij kreeg er spijt van. “Hij wilde Wendy terug en heeft zes weken lang geroepen ‘als ik jou niet kan krijgen, krijgt niemand jou’.” In die zes weken stalkte hij haar en stond hij ook ongewenst voor de deur en bedreigde haar. “De gekste dingen”, zegt haar moeder.
Het was 30 graden buiten en Wendy sliep met het raam open. “En hij is met een lader naar boven gegaan. Met een busje naar Zevenaar gereden en met een ladder de slaapkamer ingegaan en heeft haar daar gewurgd.” De volgende ochtend hoorde Hester van haar jongste dochter dat er iets mis was bij Wendy. Ze sprong op de fiets en alles was al afgezet. “Het eerste wat je vraagt is: ‘Is mijn kind dood? Is Wendy dood? Ja, ze is dood’.”
Aan tafel worden ook signalen besproken waar we met z’n allen op kunnen letten. “Het grootste signaal is persoonsverandering”, zegt Olcay Gulsen. “Als iemand die je goed kent opeens heel ander gedrag gaat vertonen, dat is het signaal dat er iets is. En ik denk dat je dan eigenlijk niet moet stoppen totdat je de waarheid boven tafel krijgt.”
Nazmiye vindt dat het woord ‘huiselijk’ bij geweld impliceert dat het achter de voordeur gebeurt, als iets waar we ons niet mee bemoeien. “Je moet je er wel tegenaan bemoeien, zacht en niet meteen met zwaaiende sirenes en zonder oordeel”, zegt ze.
Tessel, ook slachtoffer van een gewelddadige relatie, wil daaraan toevoegen dat mensen wel heel discreet te werk moeten gaan. “Er is uit heel veel onderzoeken al gebleken dat het gevaarlijkste moment in een gewelddadige relatie is als de dader er lucht van krijgt dat een slachtoffer probeert te ontsnappen.”
“Dus ik denk dat als iemand mij had benaderd in het bijzijn van mijn ex, dat het mij niet veel goeds had gedaan.” Je kunt het wel op een subtiele manier laten weten, bijvoorbeeld: “Als voor jou de tijd rijp is, dan ben ik er in ieder geval”, zegt Tessel.
Tientallen vrouwen in Nederland sterven jaarlijks door femicide, maar wat houdt dat in?
Kijk de thema-uitzending van M hier terug.
