Dit is het liveblog van donderdag 5 mei en vrijdag 6 mei.

Lees hier het liveblog van dinsdag 3 mei en woensdag 4 mei.

Vrijdag 6 mei

20:41 | Vijftig burgers geëvacueerd uit Azovstal-complex in Marioepol

Uit het door de Russen belegerde Azovstal-fabriekscomplex in het Zuid-Oekraïense Marioepol zijn vijftig burgers in veiligheid gebracht. Dat zeiden de Oekraïense autoriteiten en werd kort daarop bevestigd door het Russische ministerie van Defensie.

Eerder hadden Russische persbureau’s al gemeld dat twee groepen burgers geëvacueerd konden worden. Ze zijn in bussen vertrokken.

Het Russische leger had eerder deze week beloofd drie dagen op rij een evacuatie van burgers mogelijk te maken, maar volgens Oekraïne ging de strijd om het complex gewoon door. De Russen zouden het staakt-het-vuren steeds hebben geschonden waardoor het vertrek van de burgers uiterst traag verliep.

De Azovstal-staalfabriek is het laatste bolwerk van Oekraïens verzet tegen de Russen en pro-Russische rebellen, die in een bloedige strijd de rest van Marioepol al hebben veroverd.

17:29 | Rusland laat 41 Oekraïners vrij bij gevangenenruil

Oekraïne heeft weer gevangenen geruild met Rusland. Vicepremier Irina Veresjtsjoek meldde dat 41 Oekraïners, onder wie 28 militairen, konden terugkeren.

De vicepremier schreef op berichtendienst Telegram dat het vooral verheugend is dat onder hen een vertegenwoordiger van de Oekraïense orthodoxe kerk is. Hoeveel Russen in ruil terug naar hun land zijn gestuurd is onduidelijk.

Het zou gaan om de achtste gevangenenruil sinds de Russische aanval op 24 februari begon. De laatste bekendmaking was eind april.

17:01 | Oekraïense media: opnieuw Russisch oorlogsschip geraakt

De Oekraïense strijdkrachten hebben opnieuw een Russisch oorlogsschip met een raket geraakt. Althans, dat melden Oekraïense media. Een Russisch fregat in de Zwarte Zee zou in brand zijn gevlogen na het raketvuur.

De berichten zijn niet bevestigd door de Russen in Moskou of door de Oekraïense regering in Kyiv. De Oekraïense generale staf verhoogde het aantal gezonken Russische schepen echter al wel met een tot in totaal elf. Oekraïne claimde eerder al onder meer het vlaggenschip van de Russische Zwarte Zeevloot, de kruiser Moskva, tot zinken te hebben gebracht met een Neptunus-raket. Moskou daarentegen sprak over een brand, maar erkende later vorige maand wel dat het schip is gezonken.

Het jongste Oekraïense succes zou het nieuwe fregat Admiral Makarov betreffen. Volgens media werd ook dit schip getroffen door een antischeepsraket. De Russen stuurden helikopters om de bemanning te redden.

14.27 | Rusland zegt geen kernwapens in te zetten in Oekraïne

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken wijst speculaties over de inzet van kernwapens in Oekraïne van de hand. Volgens een woordvoerder zijn er duidelijke richtlijnen voor wanneer die worden ingezet. “Die zijn niet van toepassing op de verwezenlijking van de doelen die zijn gesteld in het kader van de speciale militaire operatie in Oekraïne.”

De woordvoerder benadrukt dat de inzet van nucleaire wapens alleen aan de orde is als het voortbestaan van Rusland wordt bedreigd.

De Russische president Vladimir Poetin kondigde kort na de inval in Oekraïne aan de nucleaire strijdkrachten van het land op scherp te zetten. President Volodymyr Zelensky van Oekraïne zei vorige maand dat Rusland er niet voor zou terugdeinzen om kernwapens in zijn land in te zetten.

12.49 | Separatisten vervangen Oekraïense borden Marioepol door Russische

Door Moskou gesteunde separatisten in het zuidoosten van Oekraïne hebben verkeersborden met de naam van de nagenoeg geheel veroverde stad Marioepol in het Oekraïens en Engels weggehaald en vervangen door borden in het Russisch. Dat laat het ministerie van Transport van de zelfverklaarde Volksrepubliek Donetsk weten in een verklaring.

Het ministerie heeft ook foto’s gedeeld van hoe in oranje hesjes gestoken gemeentewerkers de verwisselingsoperatie uitvoeren. “Het werk aan verkeersborden in bevrijd gebied zal doorgaan”, staat in de bekendmaking. In kleine plaatsen zouden soortgelijke werkzaamheden zijn uitgevoerd.

De strategisch belangrijke havenstad Marioepol is bijna geheel in handen van Russische troepen. Alleen de Azovstal-fabriek blijft een Oekraïense verzetshaard. Oekraïne zegt dat de staalfabriek de afgelopen dagen meerdere malen is bestormd, maar Moskou ontkent dat en beweert dat er alleen sprake is van een belegering.

07.54 | Britse inlichtingen bevestigen Russische aanvallen op Azovstal

Britse inlichtingen bevestigen Oekraïense berichten over Russische aanvallen op de Azovstal-fabriek in Marioepol. Rusland ontkent dat zijn troepen het laatste Oekraïense bolwerk in de stad hebben bestormd, terwijl vanuit Oekraïense zijde wordt geclaimd dat Russische militairen het terrein deels zijn binnengedrongen.

“Russische grondtroepen in Marioepol hebben hun aanval op de Azovstal-staalfabriek voor de tweede dag voortgezet, ondanks Russische beweringen dat ze deze alleen zouden proberen te belegeren”, aldus het Britse ministerie van Defensie vrijdagochtend.

Het Verenigd Koninkrijk denkt dat er een verband is tussen de “hernieuwde poging” om Azovstal in te nemen en de Dag van de Overwinning op 9 mei. Op deze dag viert Rusland jaarlijks de overwinning op de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog. Volgens de Britten wil de Russische president Vladimir Poetin “een ​​symbolisch succes” boeken.

Azovstal wordt volgens Rusland door enkele duizenden Oekraïense militairen verdedigd. Hoeveel het er precies zijn, is niet duidelijk. In de ondergrondse faciliteiten van de fabriek zitten ook nog tweehonderd burgers, onder wie tientallen kinderen. Rusland kondigde eerder deze week aan van donderdag tot en met zaterdag een staakt-het-vuren in acht te nemen zodat burgers kunnen worden geëvacueerd.

05.09 | Zelensky: ‘Rusland heeft honderden ziekenhuizen verwoest’

Het Russische leger heeft sinds het begin van de oorlog in Oekraïne honderden ziekenhuizen en andere zorginstellingen verwoest, zei president Volodymyr Zelensky donderdag in een videotoespraak voor een medische liefdadigheidsgroep. “Als je alleen kijkt naar de medische infrastructuur, hebben Russische troepen inmiddels bijna vierhonderd zorginstellingen vernietigd of beschadigd: ziekenhuizen, kraamafdelingen, poliklinieken”, zei Zelensky.

Daardoor zitten artsen vaak zonder medicijnen om bijvoorbeeld kanker aan te pakken en kunnen ze noodzakelijke ​​operaties niet uitvoeren, aldus Zelensky. Op veel plaatsen in Oost- en Zuid-Oekraïne, waar het hardst gevochten wordt, zou zelfs gebrek zijn aan insuline en basale antibiotica.

Het Kremlin zegt dat het zich alleen richt op militaire of strategische locaties in Oekraïne.

Volgens Zelensky heeft het Russische leger sinds het begin van de invasie op 24 februari in totaal 2014 raketten afgevuurd richting verschillende doelen. In diezelfde periode registreerde Oekraïne ook nog eens 2682 luchtaanvallen. “Elk van deze operaties betekent de dood van onze mensen, de vernietiging van onze infrastructuur”, zei Zelensky.

01.49 | Kyiv: Rusland wil staalfabriek in Marioepol voor 9 mei innemen

Rusland is van plan om de belegerde Azovstal-staalfabriek in de Oekraïense havenstad Marioepol uiterlijk maandag 9 mei in te nemen, meldt de Oekraïense presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj. Op 9 mei viert Rusland dat het exact 77 jaar geleden is dat de nazi’s werden verslagen.

“Het mooiste geschenk aan een heerser is het hoofd van zijn tegenstander”, zei Arestovitsj tegen het Oekraïense persbureau UNIAN. “Ik zie duidelijk de ambitie om Azovstal te veroveren en Poetin de overwinning te geven op 9 mei.” En: “Ze willen dit heel graag, maar laten we eens kijken of ze daarin slagen.”

In Moskou staat voor maandag 9 mei een grote militaire parade gepland ter herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Donderdag 5 mei

20.15 | Scholz en Biden: Wij gaan Russische terreinwinst Oekraïne nooit erkennen

Duitsland en de Verenigde Staten zullen gebieden die Rusland heeft veroverd in Oekraïne niet erkennen als Russisch. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz en Amerikaanse president Joe Biden hebben dat bevestigd in een telefoongesprek, zegt het kantoor van Scholz.

Beide leiders benadrukken dat pogingen om bijvoorbeeld veroverd gebied in de oostelijke regio’s Donetsk en Loehansk bij Rusland in te lijven niet door de beugel kunnen. Daar worden mogelijk referenda georganiseerd waarbij de inwoners ervoor kunnen kiezen zich bij Rusland aan te sluiten.

Biden en Scholz spraken af dat Oekraïne blijvend op veel steun kan rekenen bij de zelfverdediging tegen de Russische aanval. Zij dringen er opnieuw bij Rusland op aan de vijandelijkheden onmiddellijk te stoppen en niet te morrelen aan de grenzen van het buurland.

18.48 | Israël: excuses Poetin voor anti-Joodse uitlatingen minister

Poetin heeft excuses aangeboden voor de recente anti-Joodse uitlatingen door de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergej Lavrov. Dat heeft het kantoor van de Israëlische premier Naftali Bennett op Twitter laten weten.

Het Kremlin liet zich veel neutraler uit over het telefoontje, waarin gesproken zou zijn over de “crisis” in Oekraïne en de herinnering aan de Jodenvervolging door de nazi’s, de Holocaust. Maar volgens Bennett waren er dus verontschuldigingen. De premier aanvaardde de excuses en bedankte de president “voor het verduidelijken van diens houding ten opzichte van het Joodse volk en de herinnering aan de Holocaust.”

Bennett noemde het onlangs “absoluut ontoelaatbaar” dat buitenlandminister Lavrov had verkondigd dat Joden de “grootste antisemieten” zijn en dat Adolf Hitler net als de Oekraïense president Volodimir Zelensky ook Joods bloed had. Met zijn uitspraken zou de Rus “de hele wereld hebben beledigd”. Israël riep de Russische ambassadeur op het matje.

18.05 | VN-konvooi onderweg voor evacuaties uit staalfabriek Marioepol

Een VN-konvooi is op weg naar de Azovstal-staalfabriek in Marioepol om vrijdagochtend een poging te doen tot burgerevacuatie. Dat zegt Martin Griffiths, chef humanitaire zaken van de Verenigde Naties. Op het immense complex wordt zwaar gevochten, maar Rusland zegt dat er gedurende drie dagen een humanitaire corridor wordt geopend.

Griffiths hoopt dat mensen kunnen worden weggehaald uit de “sombere hel”. Eerder deze week lukte het de VN en het Rode Kruis voor het eerst meer dan honderd burgers uit het door Russen omsingelde terrein in veiligheid te brengen. Dat nam dagen in beslag, en de VN-chef voorziet ook nu veel obstakels.

15.53 | Zelensky nodigt Steinmeier en Scholz uit voor bezoek aan Kyiv

De Oekraïense president Volodimir Zelensky heeft de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Duitse president Frank-Walter Steinmeier uitgenodigd voor een bezoek aan Kyiv. Dat maakte Steinmeiers kantoor bekend. De uitnodiging komt kort nadat Steinmeier en Zelensky met elkaar hadden gebeld.

Zelensky had het op Twitter over “een goede, belangrijke en constructieve conversatie” met Steinmeier. Hij bedankte voor de “krachtige steun’ die Duitsland heeft geboden en sprak de verwachting uit dat die wordt uitgebouwd.

Had a good, constructive, important conversation with 🇩🇪 Federal President Mr. Steinmeier. Thanked for strong support for 🇺🇦. Expect it to be intensified. 🇩🇪leadership is important to counter 🇷🇺 aggression. Informed about situation on the frontline, critical situation in Mariupol

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) May 5, 2022

14.58 | Steinmeier en Zelensky leggen geschil over bezoek aan Kyiv bij

De Duitse president Frank-Walter Steinmeier heeft donderdag getelefoneerd met zijn Oekraïense ambtsgenoot Volodimir Zelensky. De twee hebben hun geschil over een afgelast bezoek aan Kyiv bijgelegd, aldus Steinmeiers kantoor.

Steinmeier wilde in april samen met andere Europese presidenten naar Oekraïne reizen, maar zag van het plan af omdat hij naar eigen zeggen “niet gewenst” was in Kyiv. Zelensky verklaarde vervolgens dat hij “niet officieel” was benaderend over een bezoek van de Duitse president.

Er werd direct gespeculeerd dat de vermeende weigering een reactie was op het pro-Russische verleden van de voormalige buitenlandminister. Steinmeier, die nu als president een ceremoniële functie vervult, heeft toegegeven dat er fouten zijn gemaakt.

14.02 | Oekraïens tegenoffensief niet voor half juni verwacht

Het Oekraïense leger lanceert op zijn vroegst half juni een tegenoffensief in de oorlog met Rusland, verwacht de Oekraïense presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj. De hoop is dat tegen die tijd door westerse landen aangekondigde wapenleveranties zijn aangekomen. Voor sommige wapensystemen moeten Oekraïense militairen nog getraind worden.

Rusland kondigde eind maart aan zich vooral te gaan concentreren op de “bevrijding” van het oostelijke Donbas-gebied, maar heeft geen grote vooruitgang geboekt. Arestovitsj verwacht niet dat dat offensief “significante resultaten” heeft opgeleverd op 9 mei. Op die dag viert Rusland de overwinning op de nazi’s in de Tweede Oorlog met parades en wapenvertoon.

Naar verluidt wil het ministerie van Defensie dan ook een parade organiseren in de grotendeels veroverde Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol, die ook in de Donbas-regio ligt. Om het enorme complex van de Azovstal-staalfabriek, het laatste Oekraïense bolwerk in de stad, wordt nog altijd gevochten.

Rusland zegt dat het gedurende drie dagen burgers de gelegenheid geeft de stad overdag te verlaten via humanitaire corridors, maar blijft het complex volgens Kyiv ondertussen wel bombarderen. Oekraïne maakte woensdag melding van een bestorming, maar die zou zijn afgeslagen.

12:52 | Zelensky opent inzamelingsplatform voor Oekraïne

De Oekraïense president Zelensky heeft een speciaal platform geopend voor het inzamelen van geld voor Oekraïne. De donaties worden volgens hem gebruikt om Kyiv aan de overwinning te helpen tegen Rusland en voor hulp aan burgers.

“In één klik kun je geld doneren om onze verdedigers te beschermen, onze burgers te redden en Oekraïne te herbouwen”, aldus de president in een video op Twitter. Daarin stelt hij dat “elke donatie” belangrijk is.

We launched United24 @U24_gov_ua global initiative.

Its 1st component is an online platform to raise funds in support of 🇺🇦. Other projects & programs will be added soon.

You can make a donation in 1 click from any country.

Together we will win!#united24 #thepoweroffreedom pic.twitter.com/notUt1P3ZF

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) May 5, 2022

Het ingezamelde geld wordt overgemaakt naar de Nationale Bank van Oekraïne en vervolgens verdeeld over de relevante ministeries, staat op de website van het platform United24. Donateurs kunnen zelf bepalen voor welk doel hun geld wordt ingezet.

12:30 | Oekraïne: Russische troepen breken staakt-het-vuren Marioepol

Bij de Azovstal-fabriek in Marioepol gaat de Russische aanval volgens het Oekraïense leger verder. Rusland maakte eerder bekend dat het de strijd vanaf donderdag drie dagen lang zou staken tussen 08.00 uur en 18.00 uur om evacuaties mogelijk te maken.

Volgens Kyiv heeft Rusland zich niet aan die belofte gehouden. Het Kremlin zegt dat de humanitaire corridors donderdag wel werken en dat de evacuaties gewoon door kunnen gaan.

10:23 | Rusland claimt ruim 600 Oekraïense strijders te hebben gedood 

Rusland zegt in de nacht van woensdag op donderdag meerdere Oekraïense stellingen en bolwerken te hebben bestookt met artillerie. Het ministerie van Defensie beweert dat daarbij meer dan zeshonderd Oekraïense strijders zijn omgekomen. De informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd en Kyiv heeft nog niet gereageerd.

Russische raketten zouden ook luchtvaartapparatuur op het Kanatovo-vliegveld in de centrale Kirovohrad-regio van Oekraïne en een groot munitiedepot in de zuidelijke stad Mikolajiv hebben vernietigd.

8:40 | Gouverneur Loehansk: vijf burgerdoden bij Russische beschietingen

Vijf burgers zijn in de Oost-Oekraïense regio Loehansk om het leven gekomen door Russische beschietingen, meldt de gouverneur donderdagochtend over het voorafgaande etmaal.

De beschietingen waren volgens de regiobestuurder gericht op de plaatsen Sjevjerodonetsk, Popasna, Hirske en Lisitsjansk. De oorlog in Oekraïne vindt nu grotendeels plaats in het oosten van Oekraïne.

Het belangrijkste doel van Rusland is de verovering van de Donbas. Het gebied, dat uit de regio’s Loehansk en Donetsk bestaat, staat deels onder controle van pro-Russische separatisten. De Oekraïense regering meldt er in de afgelopen 24 uur zeven aanvallen te hebben afgeslagen.

6.20 | Ruim driehonderd burgers geëvacueerd uit Marioepol

De Oekraïense president Zelensky heeft in de nacht van woensdag op donderdag in zijn gebruikelijke videoboodschap gezegd dat 344 burgers woensdag uit Marioepol zijn geëvacueerd. Hij bedankte de organisaties die de evacuatiepoging tot een succes hebben gemaakt.

De Verenigde Naties en het Rode Kruis slaagden erin de vluchtelingen van Marioepol naar de Oekraïense stad Zaporizja te brengen. Osnat Lubrani van het VN-bureau voor de coördinatie van humanitaire zaken (OCHA) liet weten dat veel van de evacués niet meer bij zich hadden dan de kleding die ze droegen. “Er moet nog veel meer werk worden verzet om burgers die verstrikt raken in gevechten te laten vertrekken naar waar ze heen willen”, aldus Lubrani in een verklaring.

Hoeveel van de ruim driehonderd vluchtelingen verscholen zaten onder het complex van de Azovstal-fabriek in de Zuid-Oekraïense stad is niet duidelijk. Zelensky vroeg woensdag in een telefoongesprek met VN-chef Antonio Guterres nog om hulp bij het evacueren van de gewonden op het complex “wier levens in gevaar zijn”.

Het Russische leger liet weten dat de strijd om het complex donderdag, vrijdag en zaterdag tussen 08.00 uur en 18.00 uur (lokale tijd) wordt gestaakt om meer evacuaties mogelijk te maken. Zelensky zei “te hopen dat de succesvolle evacuatie kan worden voortgezet”.

4.32 | Rusland oefent fictieve nucleaire raketaanvallen in Kaliningrad

Russische troepen hebben woensdag in Kaliningrad, de Russische enclave tussen Polen en Litouwen, geoefend met raketten waar een kernkop op kan. Het Russische ministerie van Defensie schrijft in een verklaring dat het lanceringen van de ballistische raketten simuleerde vanaf een Iskander-wapensysteem.

De Russische troepen oefenden onder meer met gesimuleerde aanvallen op vliegvelden en militaire commandoposten van een fictieve vijand, schrijft het leger. Bij de oefening waren meer dan honderd militairen betrokken, die ook getraind werden om snel van positie te veranderen bij een eventuele vergeldingsaanval.

De Russische president Vladimir Poetin kondigde vlak na het begin van de invasie in Oekraïne aan de nucleaire wapens van Rusland als afschrikkingsmiddel in paraatheid te brengen. Het Kremlin heeft gewaarschuwd voor “bliksemsnelle” vergelding als het Westen rechtstreeks betrokken raakt bij het conflict in Oekraïne.

4:29 | Oekraïne doodde twaalf Russische generaals door inlichtingen VS

De Verenigde Staten hebben inlichtingen verstrekt over Russische eenheden aan Oekraïne, meldt The New York Times op basis van Amerikaanse overheidsbronnen. De inlichtingen hebben Oekraïners in staat gesteld Russische generaals te vinden en te doden. Ongeveer 12 Russische generaals zijn aan de frontlinies gedood, zegt Oekraïne.

De VS verstrekken details van de locatie en andere details over de mobiele hoofdkwartieren van het Russische leger, die zich vaak verplaatsen.

Aanvallen op Russische generaals komen niet allemaal tot stand door de hulp van de VS. Zo zouden de Amerikanen geen inlichtingen verschaffen over de hoogste Russische officieren. Volgens The New York Times heeft Oekraïne vorig weekend een poging gedaan Valeri Gerasimov te sneuvelen. Deze aanval was niet tot stand gekomen door inlichtingen van de VS.

4.23 | Media: Azovstal-terrein gebombardeerd

Het terrein van de Azovstal-fabriek in de Oekraïense havenstad Marioepol zou zijn gebombardeerd. Op satellietbeelden die woensdag zijn gemaakt is volgens The New York Times het resultaat van de “intense bombardementen” te zien. De Amerikaanse krant publiceert een foto van zwartgeblakerde gebouwen op het terrein.

Ook de BBC suggereert met een video dat het laatste Oekraïense bolwerk van verzet in de Zuid-Oekraïense stad getroffen is door explosies. Het gaat om beelden van zware ontploffingen en rookwolken boven het complex die door pro-Russische separatisten in de regio Donetsk gepubliceerd zijn. Hoewel de BBC de video niet onafhankelijk heeft kunnen verifiëren, gaat de Britse omroep ervan uit dat deze woensdag is opgenomen.

Oekraïne meldde eerder op de dag dat Russische militairen het terrein waren binnengedrongen. Het Kremlin ontkende een bestorming van de Azovstal-fabriek. Oekraïense strijdkrachten spreken op Telegram van “hevige gevechten”. Geen van deze beweringen aan Russische of Oekraïense zijde kan worden geverifieerd.

4.22 | Zelensky bespreekt ‘schandalige’ uitspraken Lavrov met Israël

Zelensky heeft de opmerkingen van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov van afgelopen weekend over joden telefonisch besproken met de Israëlische premier Naftali Bennett. Zelensky zegt in de nacht van woensdag op donderdag in zijn dagelijkse videoboodschap geen goed woord over te hebben voor de ‘schandalige’ uitspraken van Lavrov.

Bennett en Zelensky noemen het “absoluut ontoelaatbaar” hoe Lavrov in Italiaanse media verkondigde dat joden de “grootste antisemieten” zijn en dat Adolf Hitler net als Zelensky “ook joods bloed had”. De Israëlische en Oekraïense regeringsleiders zeggen dat de uitspraken van de Rus “de hele wereld hebben beledigd”.

Eerder deze week zeiden zowel Bennett als Zelensky ook al zeer ontstemd te zijn. De Oekraïense president vroeg zich af of Rusland “de lessen van de Tweede Wereldoorlog was vergeten” en Bennett noemde de woorden simpelweg “onwaar” en ontbood de Russische ambassadeur in het land om tekst en uitleg te geven.

Liveblog oorlog in Oekraïne: 3 mei en 4 meiLees ook