Bijna twee maanden na de invasie van Russische troepen in Oekraïne wordt er nog altijd volop gevochten. Miljoenen mensen zijn gevlucht voor de oorlog, die steeds meer slachtoffers eist.
De afgelopen tijd was het enigszins rustig in Kyiv. Maar na het zinken van het Russische schip Moskva zijn er weer nieuwe aanvallen op de hoofdstad van Oekraïne uitgevoerd. Zelensky ziet daarnaast een ‘opmars van Russische troepen’ bij het grensgebied.
Ook is het verwachte offensief van het Russische leger in het oosten van Oekraïne na de hergroepering van start gegaan. “De tweede fase van de oorlog is begonnen.” Na wederom een mislukte humanitaire corridor uit Marioepol wil Oekraïne vredesonderhandelingen met Rusland in de stad. De Verenigde Staten blijven wapens en financiële steun naar Oekraïne sturen.
Dit is het liveblog van vrijdag 22 april en zaterdag 23 april.
Lees hier het liveblog van woensdag 20 en donderdag 21 april.
21.36 | Zelensky hekelt Russische ‘pseudo-referenda’
De Oekraïense president Volodimir Zelensky heeft de Russen gewaarschuwd af te zien van het houden van “pseudo-referenda” om “pseudo-republieken” te creëren in de bezette gebieden. Doen ze dat niet dan is hij geneigd de besprekingen met Moskou te staken. Dat dreigt ook als de invasietroepen niet stoppen met het over de kling jagen van de inwoners van de zuidelijke havenstad Marioepol die geen veilig heenkomen konden zoeken.
Zelensky deed die uitspraken tijdens een persconferentie in Kyiv. Hij vertelde ook dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en diens Defensie-collega Lloyd Austin zondag op bezoek komen in de Oekraïense hoofdstad. Het overleg zal onder meer gaan over het soort wapens dat Oekraïne denkt nodig te hebben om de Russen te bestrijden. Het leger is momenteel niet klaar om te proberen een eind te maken aan de belegering van Marioepol.
Kyi wil bovendien graag horen dat de VS een van de landen zullen zijn die garant willen staan voor de veiligheid van Oekraïne in de toekomst.
19.09 | Doden en gewonden bij raketaanvallen op Odessa
Door Russische raketaanvallen op de Zuid-Oekraïense stad Odessa zijn zaterdag zeker vijf mensen omgekomen en achttien gewond geraakt. Onder de doden is een kindje van achttien maanden, aldus de Oekraïense regering op Telegram. Voor meer levens wordt gevreesd.
Volgens de Oekraïense luchtmacht troffen twee raketten een militaire basis in de stad. Twee andere zouden zijn neergekomen in een woonwijk. Ook zouden twee raketten door de luchtverdediging zijn neergehaald. De raketten werden afgevuurd door langeafstandsbommenwerpers van het type TU-95, meldt de luchtmacht.
Het bericht kon niet onafhankelijk bevestigd worden. Op sociale media circuleren beelden van een flatgebouw in Odessa dat in brand staat.
Moskou claimde een logistieke terminal in de buurt van Odessa te hebben gebombardeerd. Er zou volgens het ministerie van Defensie een grote hoeveelheid buitenlands wapentuig van Amerikaanse en Europese makelij opgeslagen hebben gelegen. In een onlinebericht werd tevens gezegd dat de Russische strijdkrachten zaterdag ongeveer 200 Oekraïense militairen hebben gedood en zeker dertig voertuigen hebben vernietigd.
18.32 | Oekraïense president Zelensky overlegt met Boris Johnson
De Oekraïense president Zelensky heeft telefonisch overleg gevoerd met de Britse premier Boris Johnson. Onderwerp van gesprek was een ‘nieuwe fase’ van militaire hulp, waaronder de levering van zware wapens.
Dat heeft zijn stafchef Andrij Sibiga zaterdag bekendgemaakt op de nationale televisie. Hij zei ook dat beide leiders het hebben gehad over verdere financiële steun voor Oekraïne.
13.02 | Oekraïne: Russische bestorming staalfabriek Marioepol begonnen
Russische troepen hebben hun aanval op het laatste Oekraïense bolwerk in de havenstad Marioepol hervat. De presidentiële adviseur Oleksij Arestovitsj zei zaterdag op de Oekraïense televisie dat de Russische luchtmacht de staalfabriek van Azovstal bombardeert en dat grondtroepen het complex bestormen.
“De vijand probeert het laatste verzet van de verdedigers van Marioepol te wurgen”, zei Arestovitsj. Zijn uitspraken konden niet onafhankelijk bevestigd worden. De Russische president Vladimir Poetin zei donderdag de aanval op de staalfabriek te stoppen en te kiezen voor een belegering.
Naar schatting hebben zo’n 2000 Oekraïense strijders zich verschanst in het complex van Azovstal, dat 11 vierkante kilometer groot is. Het gaat vooral om leden van het Azovbataljon, een extreemrechtse militie die in 2014 de stad in handen kreeg en nu in het Oekraïense leger is opgenomen. Volgens de Oekraïense regering schuilen ook zo’n duizend burgers en vijfhonderd gewonde militairen in de gangen onder de staalfabriek.
13.00 | Krant: slachtoffers bombardement theater Marioepol in massagraf
Overleden slachtoffers van het in maart gebombardeerde theater in Marioepol worden overgebracht naar een massagraf buiten de stad, bericht The Kyiv Independent. De onafhankelijke Oekraïense krant baseert zich op een adviseur van de burgemeester.
In de schuilkelder van het theater zouden zo’n duizend mensen hebben gezeten toen het werd aangevallen. De lokale autoriteiten zeiden te vrezen voor driehonderd doden als gevolg van het bombardement. The Kyiv Independent schrijft dat Russische bezetters bij het theater puin aan het opruimen zijn en gevonden lichamen meenemen naar een massagraf in het dorp Manhoesj, 20 kilometer ten westen van Marioepol.
Het Amerikaanse bedrijf Maxar Technologies deelde donderdag satellietbeelden van het graf. Maxar telde aan de hand van de beelden ruim tweehonderd nieuwe graven. Volgens de lokale autoriteiten zijn daar mogelijk 3000 tot 9000 lichamen begraven, een cijfer dat niet onafhankelijk is bevestigd.
Het bedrijf zei vrijdagavond dat satellietbeelden een tweede massagraf laten zien, ditmaal ten oosten van Marioepol. Het is ook niet bekend hoeveel mensen hier zijn begraven. Een Oekraïense parlementariër die uit het gebied komt, heeft tegen de Britse nieuwszender Sky News gezegd dat er minstens 10.000 lichamen kunnen liggen. Het is niet duidelijk hoe de politicus aan die schatting komt.
De twee maanden durende oorlog heeft desastreuze gevolgen voor Marioepol, dat inmiddels bijna volledig onder Russische controle staat. De stad ligt in puin en het merendeel van de bevolking is gevlucht. De ongeveer 100.000 achtergebleven inwoners leven in erbarmelijke omstandigheden. Het is niet duidelijk hoeveel doden er zijn gevallen. Volgens de burgemeester gaat het om zeker 22.000 burgers.
09.03 | Zaterdag humanitaire corridor voor inwoners van Marioepol
Er is zaterdag een humanitaire corridor voor inwoners van Marioepol. Bussen rijden vanaf een winkelcentrum naar de door Oekraïne gecontroleerde stad Zaporizja, aldus het stadsbestuur op Telegram. De zuidelijke havenstad is grotendeels ingenomen door Russische troepen.
De bussen zijn bedoeld voor vrouwen, kinderen en ouderen. De burgemeester heeft zijn inwoners opgeroepen te evacueren. Van de ongeveer 430.000 mensen die voor de oorlog in Marioepol woonden, zijn er nog ongeveer 100.000 over. Zij leven er al bijna twee maanden in erbarmelijke omstandigheden.
In de afgelopen dagen zijn meerdere pogingen gedaan om burgers uit het verwoeste Marioepol te evacueren, maar die mislukten meermaals. Rusland en Oekraïne geven daar elkaar de schuld van. Vanwege veiligheidsredenen werden in de afgelopen anderhalve week regelmatig geen corridors geopend.
07.49 | VK: Russische troepen boekten in 24 uur geen grote vooruitgang
Russische troepen hebben in de afgelopen 24 uur geen grote vooruitgang geboekt in Oekraïne, meldt de Britse militaire inlichtingendienst zaterdagochtend. Dat is ondanks de toegenomen militaire activiteit. Tegenaanvallen van het Oekraïense leger “blijven de Russische inspanningen belemmeren”.
Daarnaast stelt de inlichtingendienst dat de hevige gevechten bij Marioepol doorgaan, terwijl Rusland claimt vrijwel de hele stad ingenomen te hebben. Dat zou zorgen voor vertraging van het Russische plan om de Donbas te veroveren. Verder hebben de Russische troepen de lucht en zee niet onder controle vanwege “de effectiviteit” van de Oekraïense verdediging.
04.41 | 1200 Oekraïners onder puin vandaan gehaald sinds begin oorlog
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne hebben reddingswerkers ruim 1200 burgers bevrijd die onder het puin vastzaten, heeft de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken, Denis Monastirski, bekendgemaakt in een videoboodschap op Facebook.
Ook zijn volgens de minister meer dan 70.000 eenheden van verschillende soorten munitie en explosieven onschadelijk gemaakt, waaronder 2000 luchtbommen. Zo’n 12.000 hectare land is doorzocht op landmijnen.
02.45 | VN-chef ook naar Kyiv voor ontmoeting met Zelensky
VN-chef António Guterres reist volgende week naar Kyiv voor een ontmoeting met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, melden de Verenigde Naties in een verklaring.
Voordat hij naar Oekraïne reist, bezoekt Guterres dinsdag eerst Moskou. Daar heeft hij een ontmoeting met de Russische president Vladimir Poetin om te praten over de oorlog in Oekraïne, maakten het Kremlin en de Verenigde Naties vrijdag al bekend.
De ontmoeting met Zelensky vindt donderdag plaats. Dan spreekt de VN-chef ook met de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne hebben Guterres en Zelensky alleen een keer telefonisch met elkaar gesproken. Dat was op 26 maart.
22.00 | Rusland: één bemanningslid Moskva omgekomen, 27 vermist
Het Russische ministerie van Defensie maakt vrijdagavond bekend dat één bemanningslid van de cruiser Moskva, die vorige week zonk in de Zwarte Zee, om het leven is gekomen. Volgens staatspersbureau RIA Novosti zijn nog 27 opvarenden vermist. De andere 396 marinemensen aan boord zijn gered.
Moskou houdt vol dat het vlaggenschip van de Zwarte Zee-vloot ten onder is gegaan doordat een vonk munitie deed exploderen. Oekraïne beweert de oorlogsbodem met twee raketten te hebben geraakt.
18.44 | VN-chef dinsdag naar Moskou voor gesprek met Poetin
De Russische president Vladimir Poetin ontvangt begin volgende week VN-chef António Guterres in Moskou om te praten over de oorlog in Oekraïne. Het Kremlin en de VN laten dat vrijdag weten.
Volgens een Kremlin-woordvoerder arriveert Guterres dinsdag in Moskou voor een gesprek met de Russische minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken en zal ook Poetin hem ontvangen. Een woordvoerder van de Verenigde Naties zegt dat de VN-topman hoopt dat hij met Poetin kan praten over wat er nodig is om snel vrede te brengen in Oekraïne.
Guterres verzocht eerder deze week zowel Poetin als de Oekraïense president Volodimir Zelensky om op bezoek te komen. De Portugees riep Oekraïne en Rusland deze week tevens op de wapens vier dagen neer te leggen tijdens het orthodoxe paasfeest dit weekend. Maar een paasbestand lijkt er niet te komen.
16.59 | Onderhandelingen met Oekraïne zijn volgens Lavrov vastgelopen
De vredesonderhandelingen tussen de strijdende partijen in Oekraïne zijn volgens Russische zijde “vastgelopen”. De Russische minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken zei dat na een gesprek met zijn Kazachse ambtgenoot. Volgens Lavrov heeft Moskou nog altijd geen antwoord ontvangen van Kyiv op het laatste voorstel dat zo’n vijf dagen geleden is gedaan.
Vladimir Medinski, de Russische onderhandelaar, liet tegelijk aan persbureau Reuters weten dat de delegaties vrijdag “een aantal lange gesprekken” voerden. Maar over hoe die gesprekken waren verlopen, liet hij zich niet uit.
Volgens Vladimir Poetin toont Oekraïne geen bereidheid om wederzijds aanvaardbare oplossingen te zoeken en is Kyiv inconsistent in de onderhandelingen. Dat zou hij volgens het Kremlin hebben meegedeeld aan Charles Michel, de voorzitter van de raad van EU-regeringsleiders. Die riep tijdens een telefoongesprek met Poetin op tot een ‘humanitair’ staakt-het-vuren tijdens orthodox Pasen.
De Oekraïense president Volodimir Zelensky zei eerder geen Russisch voorstel te hebben gezien.
14.16 | Voorzitter EU-regeringsleiders dringt telefonisch bij Poetin aan op paasbestand
Charles Michel, de voorzitter van de raad van EU-regeringsleiders, heeft de Russische president Vladimir Poetin tijdens een telefoongesprek dringend opgeroepen tot een ‘humanitair’ staakt-het-vuren tijdens orthodox Pasen (24 april, red.), zegt een hoge EU-functionaris in Brussel.
Michel pleitte daarbij voor humanitaire toegang tot de stad Marioepol en het evacueren van burgers uit belegerde steden zoals de Oekraïense havenstad.
Michel heeft er bij Poetin ook op aangedrongen rechtstreeks met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in contact te treden, aldus ingewijden.
Het telefoongesprek volgde op een bezoek van Michel aan Kyiv eerder deze week waar hij met Zelensky sprak. Michel onderstreepte tijdens zijn gesprek met Poetin volgens EU-bronnen de “onaanvaardbaarheid” van de Russische aanval en wees Poetin op Ruslands misrekeningen en verliezen, die Poetin mogelijk niet bereiken doordat informatie over de gang van zaken in Oekraïne van hem wordt weggehouden.
14.14 | Turkse president Erdogan wil Poetin en Zelensky naar Istanbul halen
De Turkse president Erdogan zegt binnen enkele dagen te gaan bellen met de leiders van Oekraïne en Rusland om ze te overtuigen naar Turkije te komen om te praten over een einde van de oorlog in Oekraïne.
Hij heeft vaker met zijn ambtgenoten Vladimir Poetin (Rusland) en Volodymyr Zelensky (Oekraïne) gebeld. Eerder hebben ministers en delegaties van de oorlogvoerende landen elkaar in Turkije ontmoet.
Turkije heeft in de Zwarte Zee maritieme grenzen met beide landen en onderhoudt goede betrekkingen met Kyiv en Moskou. De Turkse president zegt niet zonder hoop te zijn. “We hopen dat het proces leidt tot nieuw overleg in Istanbul en dan tot overleg op het niveau van de presidenten.”
14.07 | Frankrijk levert kanonnen en traint kanonniers voor Oekraïne
Frankrijk gaat 155 millimeter Caesar-kanonnen leveren aan Oekraïne en veertig Oekraïense militairen trainen om het wapentuig te bedienen. President Emmanuel Macron zei vrijdag tegen de televisiezender Ouest-France dat Frankrijk verantwoordelijkheid neemt door de wapens te leveren.
De houwitsers moeten begin mei kunnen worden ingezet in Oekraïne. Hoeveel Frankrijk levert, is niet bekendgemaakt. De Caesar-kanonnen kunnen achterop een militaire jeep worden geplaatst en zo eenvoudig worden verplaatst. Ze kunnen doelen tot 40 kilometer ver vrij precies raken. Het wapentuig is van Franse makelij.
Ook onder meer de VS leveren houwitsers aan Oekraïne. De Britse premier Boris Johnson zei vrijdag dat hij overweegt om tanks naar Polen te sturen, zodat de tanks die Polen al heeft door Oekraïne gebruikt kunnen worden.
13.09 | Britse ambassade in Kyiv volgende week heropend
De Britse ambassade in Kyiv, die werd gesloten na de Russische inval in Oekraïne, gaat volgende week weer open. Premier Boris Johnson heeft dat aangekondigd tijdens zijn bezoek aan India.
Andere landen gingen het Verenigd Koninkrijk voor. Onder meer Spanje, Frankrijk, Italië en Litouwen hebben hun ambassades in Kiev weer geopend, evenals de Europese Unie.
Nederland heropende afgelopen week zijn ambassade in de westelijke stad Lviv, die daarheen was verplaatst kort voor het uitbreken van de oorlog op 24 februari.
11.38 | Russisch leger wil route vrijmaken naar Transnistrië
Rusland wil geheel zuidelijk Oekraïne onder controle krijgen en zo een route vrijmaken naar Transnistrië, een afgescheiden regio van Moldavië. In Transnistrië, dat zich in 1990 afscheidde van Moldavië, zijn Russische militairen gestationeerd, maar het staatje wordt door vrijwel geen land erkend.
De doelstelling is onderdeel van de zogenoemde tweede fase van de Russische “speciale operatie” in Oekraïne, die er vooral op is gericht de hele oostelijke Donbas-regio te veroveren en vanaf daar een route over land te creëren naar het door Moskou ingelijfde schiereiland de Krim.
De Russische commandant Rustam Minnekayev zei vrijdag volgens persbureau Interfax dat het onder controle krijgen van Zuid-Oekraïne de verbinding van het leger met Transnistrië zou verbeteren.
De regering in Kyiv vreest dat Russische troepen dan vanuit dat pro-Russische zelfverklaarde republiekje een nieuw offensief kunnen beginnen. Oekraïne zei eerder deze maand dat een vliegveld in Transnistrië in gereedheid wordt gebracht voor het invliegen van Russische militairen, maar dat werd weersproken door zowel Transnistrië als Moldavië.
Moldavië wil net als Oekraïne graag kandidaat-lid worden van de Europese Unie. Oekraïne leverde onlangs al een benodigde vragenlijst in bij Brussel, een eerste stap in een zeer langdurige procedure. Moldavië heeft dat nu ook gedaan en het document vrijdag overhandigd aan de EU-ambassadeur in het land.
11.24 | Kanselier Scholz wil hoe dan ook escalatie Oekraïne voorkomen
De Duitse bondskanselier Olaf Scholz vindt dat de NAVO er alles aan moet doen om een directe confrontatie met Rusland te voorkomen. Dat zou volgens hem kunnen leiden tot een Derde Wereldoorlog en een nucleaire oorlog met vreselijke gevolgen.
Scholz maant in een vraaggesprek met weekblad Der Spiegel tot voorzichtigheid. Zijn regering wil bijvoorbeeld geen zware wapens zoals tanks aan Oekraïne leveren. Er is volgens hem geen duidelijk punt aan te geven waarop de Bondsrepubliek partij wordt in de oorlog in Oekraïne. “Daarom is het des te belangrijker dat we elke stap die we zetten, heel goed overwegen en voorzichtig zetten.”
Het is voor Scholz een topprioriteit te voorkomen dat de NAVO in een escalatie van het conflict betrokken raakt. “Ik richt me niet op opiniepeilingen en erger me niet aan hysterisch gegil, want de gevolgen van een vergissing kunnen dramatisch zijn.”
08.49 | Geen evacuatieroutes in Oekraïne vanwege strijd in oosten
Oekraïne opent geen evacuatieroutes voor mensen die naar veiligere plaatsen willen vluchten, vanwege de gevaren op de wegen in het oosten van Oekraïne.
Door het offensief van Rusland in de regio is het niet veilig om burgers de wegen te laten gebruiken, stelt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek.
“Alle mensen die wachten tot ze kunnen vluchten, heb geduld, blijf alsjeblieft”, aldus Veresjtsjoek op sociale media, waar ze altijd de evacuatieroutes bekendmaakt.
De burgemeester van Marioepol deed vrijdag een oproep om alle inwoners in zijn stad te evacueren. Vadim Bojtsjenko wil dat de 100.000 overgebleven inwoners van de havenstad zo snel mogelijk veilig kunnen vertrekken.
De afgelopen dagen was er niet vaak de gelegenheid om veilig een conflictgebied te ontvluchten voor mensen in Oost-Oekraïne. Op woensdag werd alleen een humanitaire corridor geopend voor mensen in Marioepol.
De evacuatieroutes worden afgesproken door Oekraïne en Rusland. De landen beschuldigen elkaar ervan de afspraken niet na te komen, waardoor de routes vaak snel weer dicht moeten.
08.00 | Rusland intensiveert gevechten in Oost-Oekraïne
Het Russische offensief in het oosten van Oekraïne wordt steeds intensiever, zeggen Oekraïense generaals. Rond de steden Roebisjna, Marjinka en Popasna wordt hevig gevochten. De Russen voeren ook veel raketbeschietingen uit.
Volgens de Oekraïense legerleiding is Rusland bezig langs de hele frontlinie in de regio Donbas de strijd op te voeren. Donderdag werd al bekend dat de Russen 42 dorpen in de regio hadden veroverd.
04.38 | Oekraïne waarschuwt voor Russisch schijnreferendum
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky beschuldigt Rusland ervan een vals onafhankelijkheidsreferendum te willen organiseren in de gedeeltelijk bezette gebieden in en rond de steden Cherson en Zaporizja, in het zuiden van Oekraïne.
Zelensky riep inwoners van die gebieden op geen persoonlijke informatie, inclusief paspoortnummers, aan Russische strijdkrachten te geven. “Ze doen dat niet om jullie te helpen. Het is om een zogenaamd referendum dat over jullie grondgebied gaat te vervalsen. Dat is de realiteit. Wees voorzichtig.”
In 2014 presenteerde Rusland een referendum over de Krim, waarin een overweldigende meerderheid van de kiezers had gezegd zich bij Rusland te willen voegen. Dat referendum werd veroordeeld door de Oekraïense regering en het Westen.
23.18 | Zelensky: Rusland verwerpt voorstel wapenstilstand tijdens Pasen
Rusland zou een voorstel hebben verworpen om de wapens neer te leggen tijdens het orthodoxe paasfeest, dat zaterdag begint en zondag eindigt. Dat zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky donderdag in zijn dagelijkse videoboodschap. Hij zei tevens nog steeds hoop op vrede te koesteren.
Dinsdag had VN-chef António Guterres een oproep gedaan aan Oekraïne en Rusland om de wapens vier dagen neer te leggen rondom het orthodoxe paasfeest. Naar schatting 60 procent van de Oekraïners en 42,5 procent van de Russen noemt zich orthodox christen.
Liveblog oorlog in Oekraïne: 20 tot en met 21 april 2022
