Ruim een maand na de invasie van Russische troepen in Oekraïne wordt er nog altijd volop gevochten. Miljoenen mensen zijn gevlucht voor de oorlog, die steeds meer slachtoffers eist.
Zeker vijftig mensen zijn vrijdag door de raketaanval op het treinstation in Kramatorsk om het leven gekomen, melden Oekraïense autoriteiten. Hieronder zouden zich vijf kinderen bevinden. De Britse inlichtingendiensten melden dat het Russische leger Oekraïense burgers blijft aanvallen.
Dit is het liveblog van vrijdag 8 en zaterdag 9 april.
Lees hier het liveblog van woensdag 6 en donderdag 7 april.
17.25 | Johnson bezoekt Kiev en praat met Zelenski over meer steun
De Britse premier Boris Johnson is zaterdag op bezoek gegaan in Kiev om met de Oekraïense president Volodimir Zelenski te overleggen over extra financiële en militaire hulp. Johnson wilde Zelenski ontmoeten “om solidariteit te tonen met het Oekraïense volk”, zei een woordvoerder van Downing Street. “Ze zullen de steun van het Verenigd Koninkrijk aan Oekraïne voor de lange termijn bespreken en de premier zal een nieuw pakket aan financiële en militaire hulp bekendmaken.”
Volgens het bureau van Zelenski spraken beide leiders elkaar in eerste instantie onder vier ogen. Johnsons reis naar Oekraïne was niet van tevoren aangekondigd en komt op een moment dat Rusland bezig is zijn troepenmacht in het oosten van het land te verzamelen. De Britse premier had eerder op de dag via Twitter laten weten dat het VK meer defensieve wapens naar Oekraïne gaat sturen en “in samenwerking met de G7-partners elke pijler onder de Russische economie als doelwit zal nemen om ervoor te zorgen dat Poetin niet in zijn opzet slaagt.”
15.43 | Oekraïne nog steeds bereid tot overleg met Rusland
Oekraïne is nog steeds bereid tot overleg met Rusland om de oorlog te stoppen, zei de Oekraïense president Volodimir Zelenski in de zevende week van de Russische invasie. De gesprekken tussen de strijdende partijen liepen vast na de ontdekking van wreedheden in bevrijde, door Russische troepen verlaten Oekraïense steden, die Zelenski oorlogsmisdaden noemt. Ook dreigt een groot Russisch offensief in het oosten.
“Wij zijn bereid te vechten en tegelijkertijd te zoeken naar diplomatieke wegen om deze oorlog te stoppen”, stelde Zelenski tijdens een persconferentie met de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer. De regeringsleider bracht een solidariteitsbezoek aan de hoofdstad Kiev. Hij ging ook naar Boetsja, een voorstad waar Russen mogelijk oorlogsmisdaden begingen.
13.19 | Aantal gevluchte Oekraïners nadert de 4,5 miljoen
Het aantal Oekraïners dat het Russische oorlogsgeweld is ontvlucht, nadert de 4,5 miljoen. Inmiddels zijn er ruim 4,4 miljoen naar het buitenland vertrokken sinds de Russische invasie op 24 februari, meldt de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties in het jongste overzicht.
Europa heeft sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer zo’n stroom vluchtelingen gezien. Ongeveer 90 procent zijn vrouwen en kinderen. De Oekraïense autoriteiten verbieden het vertrek van mannen die kunnen vechten. Ook ongeveer 210.000 niet-Oekraïners zijn het land ontvlucht.
De VN schatten het aantal binnenlandse ontheemden onlangs op 7,1 miljoen. In totaal hebben dus meer dan 11 miljoen mensen, meer dan een kwart van de bevolking, hun huis moeten verlaten. Voor de oorlog werd Oekraïne bevolkt door meer dan 37 miljoen mensen in de door de regering in Kiev gecontroleerde gebieden. Dat is dus zonder de Krim die in 2014 door Rusland werd geannexeerd en de oostelijke gebieden die datzelfde jaar onder controle kwamen van pro-Russische separatisten.
11.43 | Rusland beschuldigt YouTube van blokkeren kanaal parlement
Rusland beschuldigt videoplatform YouTube ervan het kanaal van het Russische parlement – Douma-TV – te hebben geblokkeerd. Rusland zegt dat dit consequenties gaat hebben voor YouTube.
Doema-voorzitter Vjatjeslav Volodin zegt dat de rechten van Russen worden geschonden. Volgens een Kremlin-woordvoerder heeft YouTube “zijn eigen graf gedolven”. Douma-TV is ook in Nederland niet meer te vinden op YouTube. Het is niet de eerste keer dat de website Russische overheidskanalen blokkeert. Door vergelijkbare acties in maart liepen de spanningen tussen moederbedrijf Alphabet en Rusland al hoog op.
08.47 | IMF opent rekening voor steungeld Oekraïne
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft een rekening geopend voor Oekraïne. Landen die geld willen doneren kunnen dat via die rekening geven in bijvoorbeeld grote valuta’s of ‘bijzondere trekkingsrechten’. Dat zijn rekeneenheden binnen het IMF die alle aangesloten landen hebben. Het fonds maakt de gelden vervolgens over naar de Oekraïense rekening.
Volgens het IMF kunnen donorlanden op deze manier gebruik maken van de geteste infrastructuur van dat instituut om veilig en snel geld aan Oekraïne over te kunnen maken. Canada maakte recent al bekend 1 miljard Canadese dollar, omgerekend ruim 730 miljoen euro, aan Oekraïne te schenken. Dat land maakt als eerste gebruik van de nieuwe rekening, maar andere landen en organisaties kunnen op die manier ook geld storten.
08.24 | Oekraïne en Rusland akkoord over tien evacuatieroutes
Oekraïne en Rusland hebben een akkoord bereikt over tien evacuatieroutes voor burgers, die zaterdag open moeten gaan. Volgens vicepremier Irina Veresjtsjoek kunnen burgers uit onder meer Marioepol met eigen vervoer vluchten. Het is niet bekend waar de andere negen routes zijn.
De twee landen overleggen vaker over zogeheten ‘humanitaire corridors’ waardoor mensen uit belegerde steden en regio’s naar veiligere plekken kunnen gaan. Vrijdag wisten 6600 mensen zo uit de oorlogsgebieden te vluchten. Rusland heeft de humanitaire corridors regelmatig geschonden door aanvallen uit te voeren in de buurt van de routes.
07.41 | VK: Russen blijven burgers aanvallen in Oekraïne
Het Russische leger blijft burgers in Oekraïne aanvallen, melden de Britse inlichtingendiensten. Als voorbeeld noemen ze de ruim vijftig doden die vrijdag vielen bij een raketaanval op Kramatorsk. Rusland ontkent al sinds het begin van de invasie dat het niet-strijdende Oekraïners aanvalt.
De Britten zien dat de Russische strijdkrachten zich focussen op het oosten en zuiden van Oekraïne, wat andere landen ook al meldden. De focus ligt volgens de Britten op de regio Donbas en de steden Marioepol en Mikolajiv. Het doel van de Russen is om daar een landverbinding te bewerkstelligen tussen de Donbas en schiereiland De Krim. Volgens de Britten gaat dat moeizaam door het hevige verzet van de Oekraïense soldaten.
03.10 | VS: Russen verzamelen extra troepen over de grens bij Charkiv
Het Russische leger trekt volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie duizenden extra soldaten samen aan de grens bij de Oekraïense stad Charkiv. Een woordvoerder van het Pentagon zei vrijdag dat de Russen hun troepenmacht daar nu concentreren om zich te focussen op de verovering van de Donbas-regio in het oosten van Oekraïne.
De extra Russische eenheden verzamelen zich volgens zegsman John Kirby bij de Russische grensstad Belgorod. Het zou gaan om een toename van tien bataljons, wat zou duiden op zeker zesduizend extra manschappen.
Eerder meldde het Britse leger al op basis van inlichtingendiensten dat de Russen teruggetrokken zijn uit Noord-Oekraïne en zich hergroeperen om verder zuidwaarts te trekken richting de Donbas. Kirby stelde dat het Kremlin mogelijk tienduizenden reservisten op de been wil brengen als versterking. Ook waarschuwde hij voor hevige gevechten in de Donbas.
00:19 | Ombudsvrouw Oekraïne: Russen verkrachtten minderjarigen in Boetsja
Russische militairen hebben volgens de Oekraïense ombudsvrouw voor mensenrechten minderjarigen verkracht in Boetsja. Een 14-jarig meisje in de voorstad van Kiev zou zwanger zijn geraakt na door vijf mannen te zijn aangevallen en ook een 11-jarige jongen uit Boetsja is slachtoffer geworden.
Ombudsvrouw Ljoedmila Denisova zegt dit in een bericht op sociale media, maar de beschuldigingen aan het adres van Moskou zijn moeilijk te verifiëren. Eerder zei een lokale bestuurder dat ook in de zuidelijke regio Cherson burgers slachtoffer zijn geworden van verkrachting. Daarbij zouden een 16-jarige zwangere vrouw en een vrouw van 78 jaar zijn aangevallen.
Oekraïne beschuldigt Rusland van oorlogsmisdaden in Boetsja, waar na de aftocht van de Russen honderden gedode burgers werden gevonden. Het Kremlin ontkent in alle toonaarden iets met de burgerdoden te maken te hebben en zegt dat het door Oekraïne in scène is gezet.
Ombudsvrouw Denisova roept de Verenigde Naties op onderzoek te doen naar de vermeende oorlogsmisdaden in Boetsja en ook elders in Oekraïne.
19.11 | Rusland trekt vergunning in van Amnesty en Human Rights Watch
Het Russische ministerie van Justitie meldt dat het de registratie van vijftien internationale mensenrechten- en andere non-profitorganisaties heeft ingetrokken, onder meer die van Amnesty International, Human Rights Watch en Carnegie Endowment for International Peace.
De Russische takken van de bewuste organisaties zijn “uitgesloten vanwege de ontdekking van schendingen van de huidige wetgeving van de Russische Federatie”, aldus de verklaring. Vermoedelijk doelt justitie daarmee op de wet die president Vladimir Poetin eind maart ondertekende waarin het verspreiden van “valse” informatie over acties van Moskou in het buitenland wordt verboden.
18.01 | Oekraïense steden berichten over steeds meer doden
Vanuit de Noord-Oekraïense plaatsen waar het Russische leger zich heeft teruggetrokken, worden steeds meer slachtoffers gemeld door de Oekraïense autoriteiten. Zo zegt de burgemeester van Tsjernihiv dat sinds het begin van de oorlog naar schatting zevenhonderd mensen in zijn stad zijn omgekomen.
Het zijn zowel burgers als militairen, zegt burgemeester Vladislav Atrosjenko. Volgens hem is ongeveer twee derde van de oorspronkelijke 300.000 inwoners uit de stad gevlucht. Hij meldde eerder dat de stad voor 70 procent is verwoest. Hij vergeleek het lot van zijn stad met dat van Boetsja, Charkov en Marioepol.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky waarschuwde dat de situatie in het stadje Borodjanka nog “aanzienlijk erger” is dan in het naburige Boetsja. De moord op burgers en de op straat achtergelaten lichamen zorgden voor afschuw in de wereld.
In Makariv dat ook ten westen van Kyiv ligt, zijn volgens burgemeester Vadim Tokar 132 Oekraïners dood teruggevonden. Ook is zeker 40 procent van het dorp verwoest, bericht de Kyiv Post op Twitter.
Gouverneur Dmitri Zjivitski van de Soemi-regio in het noordoosten van Oekraïne meldt dat het gebied weer in zijn geheel in handen is van het Oekraïense leger. Hij waarschuwt de bevolking nog niet terug te keren voordat de mijnen in de regio zijn opgeruimd. De stad Soemi was aan het begin van de Russische invasie het toneel van zware bombardementen.
16.29 | ’50 doden, onder wie 5 kinderen, bij aanval treinstation’
Zeker vijftig mensen zijn door de raketaanval op het treinstation in de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk om het leven gekomen. Onder de doden zijn vijf kinderen, meldt de gouverneur van Donetsk, Pavlo Kirilenko, in een nieuwe update over het aantal slachtoffers.
Het dodental stond hiervoor op 39. Toen meldde Kirilenko dat zeker 87 mensen gewond zijn geraakt. Sommige van hen zijn aan hun verwondingen overleden, nadat ze naar het ziekenhuis of een kliniek waren gebracht, aldus de gouverneur.
Op en nabij het treinstation waren veel mensen op de been, toen het vrijdag werd getroffen door mogelijk twee rakketen. Kramatorsk ligt in de regio Donetsk, waar zwaar wordt gevochten, en is een van de meest oostelijke plaatsen in Oekraïne waar nog treinen vandaan vertrekken. De stad geldt dan ook als een belangrijke evacuatieplek voor mensen in Oost-Oekraïne.
Oekraïne zegt dat het Russische leger achter de raketaanval zit. Moskou ontkent de aanval te hebben uitgevoerd.
16.16 | Rutte over raketaanval op station Oekraïne: ik ben er kapot van
“Het is verschrikkelijk. Ik ben er kapot van.” Dat zei minister-president Mark Rutte vrijdag na de ministerraad over de Russische raketaanval op het treinstation van Kramatorsk in het oosten van Oekraïne. Daardoor kwamen zeker 39 mensen om het leven en raakten er 87 gewond.
Rutte sprak van een “afschuwelijke” aanval op het station. Hij wees erop dat een dag eerder nog beelden naar buiten waren gekomen dat zich op het station duizenden mensen hadden verzameld om de stad te ontvluchten. De aanval laat zien “tot welke cynische daden de Russen bereid zijn te gaan”.
De Russische troepen lijken zich volgens de premier terug te trekken rond de hoofdstad Kyiv. De Russische regering heeft eerder gezegd dat ze zich gaan concentreren op het oosten van Oekraïne. Veel mensen proberen nu dat gebied te verlaten voordat de Russische aanval begint.
Nederland steunt de zoektocht van het Internationaal Strafhof naar oorlogsmisdaden in Oekraïne. Deze aanval motiveert om door te gaan met waarheidsvinding, zei Rutte. “We zullen niet rusten totdat mensen die hier verantwoordelijk voor zijn ook voor het gerecht kunnen worden gebracht.”
Of er oorlogsmisdaden in Oekraïne worden gepleegd moet in formeel juridische zin nog worden vastgesteld, zei Rutte. “Maar in praktische zin zeg ik: hoe moet ik dit nog anders zien dan oorlogsmisdaden.” Hij “begrijpt heel goed” dat vanuit de Tweede Kamer de vraag is gesteld of er geen arrestatiebevel moet komen tegen de Russische president Vladimir Poetin. “Maar dat is ook weer aan het Internationaal Strafhof”, aldus Rutte.
14.57 | Oekraïne: Russen ontvoerden personeel kerncentrale Tsjernobyl
Volgens Oekraïne hebben de Russen personeel van de voormalige kerncentrale van Tsjernobyl ontvoerd. De medewerkers zouden met geweld en tegen hun wil naar Rusland zijn gebracht. Tot 170 personen zouden de dupe zijn geworden.
De Russen hielden de medewerkers van de in 1986 ontplofte kerncentrale bijna een maand gegijzeld in een schuilkelder van het complex voordat ze werden meegenomen, aldus de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken. De vijand zou ook veel goederen hebben gestolen.
De centrale wekt geen stroom meer op, maar wordt nog wel bemand omdat er nucleair afval wordt bewaard. Moskou heeft nog niet gereageerd op de beschuldigingen.
Tsjernobyl ligt ten noorden van de Oekraïense hoofdstad Kyiv bij de grens met Belarus, een nauwe bondgenoot van Rusland. De kerncentrale werd meteen aan het begin van de Russische invasie zes weken geleden veroverd. Maar de Russen hebben zich weer teruggetrokken uit de regio Kyiv.
12.45 | Oekraïne: dodental door raketaanval op treinstation naar 39
Het dodental door de raketaanval die vrijdagmorgen is uitgevoerd op een treinstation in de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk is opgelopen tot 39. Dat heeft de gouverneur van Donetsk, Pavlo Kirilenko, gemeld. Ook raakten meer dan honderd mensen gewond.
Op het treinstation stonden duizenden mensen te wachten om geëvacueerd te worden naar veiligere delen van Oekraïne. Kramatorsk ligt in de regio Donetsk, waar zwaar wordt gevochten. Een deel van de regio is in handen van pro-Russische separatisten.
12.19 | Zelensky beschuldigt Russen van aanval Kramatorsk, Moskou ontkent
Zelensky heeft Rusland omschreven als “een kwaad” dat geen grenzen heeft, in reactie op de raketaanval op het treinstation in de Oost-Oekraïense stad Kramatorsk. Daardoor zouden volgens Oekraïne tientallen burgerdoden zijn gevallen.
“Ze vernietigen op cynische wijze de burgerbevolking. Dit is een kwaad dat geen grenzen kent. En als het niet gestraft wordt, zal het nooit stoppen”, schrijft Zelensky over Rusland in een verklaring op sociale media.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken ontkent dat het land een raketaanval op het treinstation heeft uitgevoerd. Het ministerie vermeldt daarbij dat het type raket dat gebruikt zou zijn bij de aanval alleen door het Oekraïense leger wordt ingezet. Edoeard Basoerin, een van de pro-Russische separatistenleiders in Donetsk, wijst Oekraïne als schuldige aan voor de raketaanval en spreekt van een “provocatie” van Oekraïense zijde.
11.27 | Oekraïne: tientallen doden door raketaanval op treinstation
Door een raketaanval op een treinstation in de Oekraïense stad Kramatorsk zijn volgens de Oekraïense autoriteiten tientallen mensen om het leven gekomen. Ook zouden zeker honderd mensen gewond zijn geraakt.
Kramatorsk ligt in de Oost-Oekraïense regio Donetsk waar zwaar wordt gevochten. Op het treinstation stonden volgens gouverneur Pavlo Kirilenko van Donetsk duizenden mensen te wachten om geëvacueerd te worden naar veiligere delen van het land, toen vrijdag twee raketten insloegen.
De Oekraïense spoorwegmaatschappij heeft het over zeker dertig doden. Volgens journalisten van persbureau AFP gaat het om minstens twintig doden.
Kirilenko beschuldigt de Russen ervan opzettelijk burgers te hebben gedood. “Ze wilden paniek en angst zaaien, ze wilden zoveel mogelijk burgers doden”, zei hij. De gouverneur heeft online een foto geplaatst waarop lichamen te zien zijn die naast koffers en andere bagage liggen en een waarop hulpdiensten een brand proberen te blussen. De foto’s zijn niet onafhankelijk geverifieerd.
Kramatorsk is een van de meest oostelijke plaatsen in Oekraïne die met de trein nog te bereiken is. De stad geldt dan ook als een belangrijke evacuatieplek voor mensen in Oost-Oekraïne.
Donderdag strandden in dezelfde regio al drie treinen met evacués nadat een luchtaanval was uitgevoerd op een spoorlijn.
10.27 | Rusland: trainingscentrum voor buitenlandse huurlingen verwoest
Rusland claimt bij de Oekraïense havenstad Odessa een trainingscentrum voor buitenlandse huurlingen te hebben vernietigd. Daarbij zou gebruik zijn gemaakt van raketten die in staat zijn om doelen heel precies te raken.
Het Russische ministerie van Defensie heeft geen verdere details gedeeld over de aanval. Het is niet bekend of er slachtoffers zijn gevallen en hoeveel mensen in het complex waren. De Russische informatie is niet onafhankelijk geverifieerd. Oekraïne heeft nog niet gereageerd.
Rusland voerde in maart ook al een aanval uit op buitenlandse huurlingen. Nabij de grens met Polen werd toen een militaire basis geraakt. De lokale autoriteiten maakten melding van 35 doden en 134 gewonden, volgens Rusland zijn destijds tot 180 huurlingen omgekomen.
Buitenlanders die willen meevechten in Oekraïne kunnen zich aansluiten bij een vreemdelingenlegioen. Enkele tienduizenden mensen wereldwijd hebben zich volgens de regering in Kyiv aangemeld als vrijwilligers. Onder hen zouden ook Nederlanders zijn.
09.33 | Oekraïne wil inwoners van Marioepol via zee evacuëren
Oekraïne wil inwoners van de belegerde havenstad Marioepol via zee evacueren. Een presidentiële adviseur zegt dat de autoriteiten dat mogelijk proberen te maken. Tot dusver zijn alleen mensen via land in veiligheid gebracht.
Marioepol ligt net als Rusland en het door dat land geannexeerde Oekraïense schiereiland de Krim aan de Zee van Azov. De burgemeester van de havenstad zei eerder deze week dat de meeste aanvallen op Marioepol worden uitgevoerd vanaf zee, waar Russische schepen varen.
Marioepol ligt grotendeels in puin. De meeste inwoners zijn vertrokken, maar er zitten volgens de burgemeester nog ruim 100.000 burgers vast. Die worden opgeroepen te vertrekken nu de focus van de oorlog ligt op onder meer de oostelijke regio waar Marioepol onder valt.
Om burgers in veiligheid te brengen, worden vrijdag in Oekraïne opnieuw tien humanitaire corridors geopend. De vluchtroute vanuit Marioepol leidt burgers telkens naar het westelijker gelegen Zaporizja. Er rijden geen bussen, inwoners kunnen alleen met eigen vervoer vertrekken.
08.44 | Brits leger: Russische troepen volledig weg uit noorden Oekraïne
Russische troepen hebben zich volledig teruggetrokken uit het noorden van Oekraïne en bevinden zich nu in Rusland en Belarus. Dat meldt het Britse leger vrijdagochtend op basis van inlichtingendiensten. Zeker een deel van deze strijdkrachten zal volgens de Britten in het oosten van Oekraïne worden ingezet.
Het duurt waarschijnlijk nog minimaal één week voordat de uit het noorden van Oekraïne teruggetrokken militairen inzetbaar zijn in de oostelijke Donbas-regio. Eerst zijn volgens de inlichtingendiensten “aanzienlijke uitbreidingen nodig”, zonder daarover verder in detail te treden.
Intussen worden steden in Oost- en Zuid-Oekraïne beschoten door het Russische leger. Vanuit de strategisch gelegen stad Izium bij Charkov maken de Russische troepen volgens het Britse leger een verdere opmars zuidwaarts.
01.44 | Macron: bellen met Poetin is ondankbaar werk, maar moet gebeuren
De Franse president Emmanuel Macron noemt de telefoongesprekken die hij de afgelopen weken voerde met zijn ambtgenoot Vladimir Poetin “ondankbaar werk”. De dialogen zijn volgens Macron vaak cynisch en daardoor onplezierig, maar de Franse president zegt dat het “zijn plicht” is deze te voeren.
Macron doet de uitspraken donderdag in een interview over de presidentsverkiezingen met de Franse krant Le Parisien. De Franse president is een van de weinige westerse regeringsleiders die sinds de inval in Oekraïne regelmatig met Poetin gesproken heeft. Hij zegt er niet van uit te gaan dat er voor halverwege mei een “opening” komt in het conflict, maar hoopt wel dat zijn gesprekken “nuttig zijn geweest bij de voorbereidingen voor de vrede”.
Over de mislukte evacuatiepoging die Frankrijk eind vorige maand had voorgesteld voor burgers uit de belegerde Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol, zegt Macron dat dit door Rusland geweigerd werd. Hoewel dit volgens de Franse president “de diplomatiek buitenspel zette” was de expliciete weigering van de Russische president “in ieder geval wel duidelijk”.
Liveblog oorlog in Oekraïne: 6 tot en met 7 april 2022
