Bij de Klimaattop in New York maandag komen zo’n zestig wereldleiders bijeen om het te hebben over de toekomst van de planeet. Wat bespreken ze en wat gaat de top opleveren?
Het wereldwijde protest van afgelopen vrijdag was de grootste klimaatdemonstratie ooit.
De basis voor de internationale aanpak van het klimaatprobleem is het Akkoord van Parijs. Dat werd in 2015 tussen 195 landen gesloten in de Franse hoofdstad. In het akkoord staat dat de aarde niet met meer dan twee graden Celsius mag opwarmen. Landen moeten hier zelf voor zorgen door met nationale klimaatplannen de uitstoot van fossiele brandstoffen te beperken. Bovendien moeten rijkere landen door middel van financiële steun armere landen helpen om hun uitstoot terug te dringen.
Waterdicht plan zou je denken, maar waarom worden dan zo vaak nieuwe Klimaattoppen georganiseerd? Er zijn verschillende grote problemen met het Akkoord van Parijs. Een aantal landen heeft het verdrag nooit geratificeerd. En de VS kondigden onder leiding van president Trump in 2017 zelfs aan zich helemaal terug te trekken uit het akkoord.
Lees ook
Hoe staan we er nu voor qua klimaatopwarming? Expert Jelmer legt uit
Bovendien lukt het de landen die wel meedoen tot nu toe niet om klimaatplannen te maken die ambitieus genoeg zijn. Om de doelstellingen van het akkoord te halen, moet de uitstoot in 2030 gehalveerd zijn, maar volgens het International Energy Agency zijn de cijfers in 2018 enkel gestegen.
Daarom roept de secretaris-generaal van de VN, António Guterres, de wereldleiders maandag bij elkaar om met nieuwe, extremere klimaatplannen te komen. Met in de rug een zomer vol bosbranden, orkanen en hittegolven en begeleid door de wereldwijde klimaatacties van afgelopen weekend, staan politici flink onder druk om in actie te komen.
Concreet: momenteel zitten we al op één graad Celcius opwarming. Als we doorgaan zoals we nu doen passeren we volgens de Climate Action Tracker in 2053 al de twee graden. Guterres wil daarom nu een snellere transitie van fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte energie forceren. “Laten we eerlijk zijn: we hebben geen tijd te verliezen,” zei hij in aanloop naar de top.
Ook onze eigen Mark Rutte, de Koning en ministers Sigrid Kaag en Cora van Nieuwenhuizen zijn erbij in New York. Zij presenteren daar het Nederlandse Klimaatakkoord en nemen extra geld mee voor de hulp aan ontwikkelingslanden. Maar zullen hun plannen en die van de andere deelnemende landen echt iets nieuws opleveren?
Het veel gehoorde antwoord op die vraag is: nee. Ten eerste komt een aantal cruciale landen niet spreken tijdens de top, waaronder grote vervuilers Japan en Zuid-Afrika. Australië stuurt alleen zijn minister van Buitenlandse Zaken, ondanks dat premier Scott Morrison wel in de VS is. Morrison wilde geen nieuwe klimaatbeloftes doen, zoals Guterres in aanloop naar de top had gevraagd.
Dat gedrag is tekenend voor hoe veel landen erin staan. Een groot deel van de betrokken landen heeft de intentie uitgesproken om zich aan de afspraken te houden, blijkt uit data van Climate Watch Data. Maar echte concrete beloftes voor het per direct volledig schrappen van opwekking van energie uit fossiele brandstoffen is lastig. Leiders moeten hun klimaatplannen ook in lijn brengen met de binnenlandse politiek.
Lees ook
Even praktisch nu: met deze tips draag je zelf een steentje bij aan een beter klimaat
En dat is precies het punt dat klimaatactivisten afgelopen vrijdag maakten: de politiek luistert niet. Het klimaatprobleem wordt altijd vooruitgeschoven ten behoeve van nationale politiek. En dat is problematisch. In de woorden van Greta Thunberg: “Je kunt een crisis niet oplossen als je hem niet als crisis behandelt.”
