Uit cijfers van CBS blijkt dat steeds meer Nederlanders, vooral vrouwen, (on)gewenst kinderloos blijven. Waarom is dat? Om in kaart te brengen hoe we anno 2024 denken over het krijgen van kinderen en de kinderwens, voerden LINDA. en EenVandaag een onderzoek uit.
In totaal deden 25.127 mensen mee aan dit onderzoek, van wie 4141 mensen onder de 45 jaar oud die zelf geen biologische of adoptiekinderen hebben.
Op de vraag wat de reden is dat mensen bewust kindvrij blijven of twijfelen over het krijgen van kinderen, wordt door de ondervraagden overwegend vaak genoemd dat ze geen kinderen willen door de kant die het opgaat in de wereld. De helft van de mensen die geen kinderen hebben of willen, geeft aan dat ze om deze reden kindvrij blijven.
Onder mensen die nog twijfelen over hun kinderwens geeft 4 op de 10 deelnemers aan dit als reden te hebben. Dit geldt overigens niet alleen voor de stand van zaken op het wereldtoneel, want ook de situatie in Nederland wordt veel genoemd (40 procent). Daarnaast speelt het klimaat voor 1 op de 5 mensen een rol in hun kinderwens.
“Er leven al zo onwijs veel mensen op deze planeet, en het gaat niet de goede kant op wat betreft klimaat en politiek. Wat voor wereld geef je dan door aan een kind? Wellicht komt de behoefte voor een kind nog een later, maar zie het nu niet voor me.”
“Ik denk dat het in de wereld van nu helemaal niet zo leuk is. Het milieu gaat kapot, er is veel oorlog, discriminatie en haat. Ik wil mijn niet bestaande kind liever beschermen voor dat alles dan dat ik mijn zeker aanwezige kinderwens zou uit laten komen.”
“Ik zie de toekomst niet positief in: schaarste door klimaatverandering, oorlog in Europa, polarisatie. Dat wil ik mijn kinderen niet aandoen.”
Naast de situatie in de wereld zijn persoonlijke redenen natuurlijk ook doorslaggevend voor iemands kinderwens. Hierbij konden ondervraagden meerdere antwoordmogelijkheden aanvinken. Mensen die op dit moment nog geen kinderen hebben, geven aan dat dit komt omdat ze de behoefte (nog) niet hebben (55 procent), het (momenteel) niet in hun leven past (59 procent) of simpelweg niets met kinderen hebben (40 procent).
“Het is een hele opgave, een grote verantwoordelijkheid, een heel ander leven dan zonder kinderen, een leven dat voor een zeer lange tijd staat in het teken van het kind goed terecht laten komen. Om dat aan te kunnen en te laten slagen, moet je volgens mij een oergevoel hebben om ouder te worden.”
“Ik heb mijn hele leven geen kinderwens gehad. Ik word niet blij of vertederd als ik kinderen zie. Als ik met kinderen omga (neefjes of nichtjes), ben ik na een paar uur al helemaal gesloopt.”
Bij de respondenten die momenteel nog geen kinderen hebben, maar dit wel graag willen, spelen ook vaak maatschappelijke zaken een grote rol in hun kinderwens. Zo geeft 44 procent van de vrouwen aan dat ze graag eerst wil werken aan haar carrière. Ook het gebrek aan een geschikte woning (37 procent) en niet genoeg geld hebben (31 procent) spelen een grote rol in het uitstellen van de kinderwens.
“Kunnen geen huis vinden met extra kamer en ook geen koophuis, dus financieel ingewikkeld.”
“Mijn partner en ik zijn ambitieus en carrièregericht, daar past een kind niet goed bij. Als we vrij zijn, willen we maximaal genieten en veel reizen.”
Maar liefst de helft (49 procent) van alle deelnemers zegt dat kinderen krijgen in Nederland de norm is. 34 procent vindt dat dit níet zo is en 17 procent geeft aan dit niet te weten. Mannen en vrouwen denken hier vergelijkbaar over.
Op dagelijks niveau hebben kindvrije vrouwen wél meer te maken met deze norm dan kindvrije mannen. Zo wordt aan vrouwen veel vaker gevraagd wanneer ze aan kinderen willen beginnen. Ruim de helft (53 procent) van de vrouwen krijgt deze vraag regelmatig, tegenover 16 procent van de mannen. Een vrouw die twijfelt over het krijgen van kinderen zegt hierover: “Vragen leggen nog meer druk op de keuze. Ik heb het gevoel dat ik niet meedoe in de maatschappij als ik geen kinderen zou krijgen, dat ik er minder toe doe.” Lees hier meer over dit deel van het onderzoek.
Er zijn tal van factoren die van invloed zijn op een kinderwens – of het ontbreken daarvan. In LINDA.dossier Kinderwens gaan we dieper in op dit onderwerp en maken we alles bespreekbaar.
Zo gaan we in gesprek met verschillende vrouwen over hun kindvrije leven, of dit nu bewust of juist onbewust is, maar we spreken ook mannen die te maken hebben met een fertiliteitsuitdaging. We onderzoeken waarom sterilisatie bij vrouwen zo ontzettend ingewikkeld is in Nederland, maar duiken ook in de mogelijkheden rondom eiceldonatie in binnen- en buitenland.
Van eiceldonatie tot sterilisatie en alles daaromheen: lees nu het LINDA.dossier Kinderwens
Dit onderzoek is gehouden van 11 tot en met 26 november 2024. De vragenlijst is verspreid onder het EenVandaag Opiniepanel en via een open link die door AVROTROS en LINDA. is verspreid onder de doelgroep.
Er deden 4.141 mensen mee die geen ‘eigen’ (biologisch of adoptie-) kind hebben en onder de 45 jaar zijn. In totaal deden er 25.127 mensen mee. Het gehele onderzoek is gecorrigeerd op zes factoren, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.
