Kinderneuroloog Elisa Hamer ziet regelmatig kinderen op de kinder-ic met ernstig hersenletsel binnenkomen. Het grootste gedeelte daarvan liep dat op bij een ongeluk met de fiets.
Daarom is ze voor normalisering van het dragen van een fietshelm, want zo’n helm zorgt ervoor dat de kans op ernstig (blijvend) hersenletsel bij een val met 60 procent wordt verkleind. Bij dodelijk hersenletsel is dat zelfs 70 procent.
Hamer: “Wij nemen per week in het Radboud UMC Nijmegen meerdere kinderen op na een ongeluk. Ze liggen dan vaak dagen en soms weken in het ziekenhuis. Een groot deel van de kinderen dat na een ongeluk binnenkomt liep dat als fietser op. Om bijvoorbeeld een indicatie te geven, de helft van alle pubers die bij ons wordt opgenomen met ernstig hersenletsel – dus kinderen van 12 jaar en ouder – was als fietser betrokken bij een ongeluk. Maar ik zie ook weleens kinderen jongeren dan 1 jaar, die dan voor op de fiets zitten zonder helm, en letsel oplopen bij een ongeluk. Juist van kinderen waarbij de hersenen nog in ontwikkeling zijn weten we dat ze op latere leeftijd last kunnen krijgen. Zo kunnen sommigen minderen goed meekomen op school, zijn ze drukker in gedrag of prikkelgevoeliger.”
Op elke leeftijd komt hersenletsel na een fietsongeluk voor, maar ernstig hersenletsel als fietser komt het vaakst voor bij pubers. “We zien nu natuurlijk dat veel jongeren een e-bike of fatbike hebben. Als je dan valt, heeft dat meer impact op je hoofd.”
Een helm voorkomt geen ongelukken, maar bij het dragen is de kans op ernstig letsel minder. Om een voorbeeld te geven: als je valt en een helm draagt, heb je een deuk in de helm. Anders zat die deuk in je schedel.
“Je voorkomt hiermee breuken en maakt het letsel minder ernstig. Bij ernstig hersenletsel moet je denken aan bloed in de hersenen of dat de hersenen gaan zwellen. Dat kan heel gevaarlijk zijn en kun je zelfs aan overlijden. Zo heb ik meerdere jongeren behandeld waar het beter mee had kunnen aflopen als ze een helm hadden gedragen. Een helm kan je kwaliteit van leven redden.”
Een fietshelm dragen in het verkeer is dus heel belangrijk. Uit cijfers van het CBS blijk dat in 2023 684 mensen in Nederland omkwamen door een verkeersongeval. Voor het vierde jaar op rij kwamen meer fietsers (270) dan inzittenden van personenauto’s (194) om in het verkeer. Daarom hoopt Hamer op een normalisatie van het dragen van de fietshelm.
“Ik denk dat het verplichten van een helm bij een e-bike of fatbike een goed idee is. Op een gewone fiets is het discutabel. Ik hoop dat we het in Nederland, net zoals in Denemarken, kunnen normaliseren. In Denemarken kozen ze ervoor het niet verplicht te maken, maar ze informeren mensen daar over het belang van de helm. Zo wordt er onder meer op scholen voorlichting gegeven. En daardoor draagt het meerendeel op de fiets nu een helm. Het lijkt me mooi als we dat in Nederland ook kunnen bereiken.”
Ook ligt er een stukje verantwoordelijkheid bij de ouders. “Jong geleerd is oud gedaan. Ouders moeten het goede voorbeeld geven. Het helpt om het te normaliseren. Mijn kinderen dragen een helm en ik zelf ook. Je ziet het gelukkig steeds meer, we gaan de goede kant op.”
Steeds meer letsel door fietsongelukken: 'Elektrische fiets de oorzaak, fietshelm de oplossing'
